منافع اقتصادی و شهرت مقوله نشر را به خطر انداخته است/هدف از عرضه کتاب به بازار را فراموش کرده ایم

سید رضا منتظرین نویسنده کتاب «تلخ و شیرین از اسارت» در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگی ، در خصوص جایگاه نویسندگان و برخورد ناشران با تولید کتاب گفت: نوشتن کتاب امری فرهنگی است و نباید به خاطر عوامل دیگر تحت تأثیر قرار بگیرد، اما در حوزه نشر دید فرهنگی نیست و بجای اینکه تمرکز بر تولید محتوای فرهنگی مناسب باشد، توجه به ابعاد اقتصادی کار در نظر گرفته می‌شود، این مسئله آسیب فراوانی به فرهنگ می‌زند. اقتصاد نشر به خاطر منافع و شهرت همواره مقوله فرهنگ را تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

وی در همین راستا ادامه داد: برخی ناشران به مراکز قدرت مرتبط هستند و با امکاناتی که در اختیار دارند به چاپ و تبلیغات سنگین برای کتاب های منتشر شده می‌پردازند.

منتظرین اظهار کرد: تولید کتاب‌های مفید کم نیست اما یا به چاپ نمی‌رسد و یا از استقبال مخاطب برخوردار نمی‌شود. به هر حال در شرایط برابری قرار نمی‌گیرند، این کتابها عموماً مهجور باقی می‌ماند و دیده نمی‌شود.

منتظرین در خصوص نگارش کتاب‌های داستانی و محتوای آنان بیان کرد: کتاب‌های داستانی نمی‌توانند بار علمی مناسبی را برای مخاطب به همراه داشته باشند. رمان‌ها عموماً تخیلی بوده و به خاطر ریزبینی و جزئی‌نگری فضای متفاوتی را برای مخاطب ایجاد می‌کنند، این نوع کتاب‌ها بازار پسند‌تر هستند.

وی پیرامون استقبال ناشران از کتاب‌های بازارپسند اظهار کرد: انتشاراتی‌ها عموماً به کتاب‌هایی که بازاری پسند‌تر هستند علاقه بیشتری دارند، زیرا زودتر به فروش می‌رسند و بازگشت سرمایه بیشتری را با خود به همراه دارند، این دید منفعت‌گرایان نشر سبب می‌شود کار‌هایی که از نظر علمی ارزشمندتر هستند کمتر دیده شوند. متأسفانه فراموش کرده‌ایم که عرضه کتاب به بازار با چه هدفی قرار است انجام شود و اگر کتاب نوشته می‌شود تلاش دارد تا چه فکری یا چه فرهنگ را به جامعه القا کند، در کل فراموش کردیم که پیام اصلی کتاب چیست و قرار است به دست چه کسی برسد.

این نویسنده تأکید کرد: کتاب‌هایی که بار علمی و پژوهشی بالای دارد عموماً در فضای امروز از پشتیبانی بالای برخوردار نیست و اگر به چاپ هم برسد در همان چاپ نخست در مهجوریت قرار می‌گیرد.

منتظرین به مشکلات نویسندگان پرداخت و بیان کرد: اگر نویسنده فقط بخواهد کار فرهنگی کند نمی‌تواند در این راه دوام بیاورد، زیرا نویسنده نیز دغدغه‌های برای زندگی و تأمین هزینه‌ها دارد و این امر باعث می‌شود نویسندگی شغل مطمئنی بشمار نیاید، مگر برای کسانی که علاقه فراوانی به نویسندگی دارند.

وی به خصوصیات کتاب‌های ارزشی اشاره و ابراز کرد: در حوزه دفاع مقدس باید به نحوی تولید محتوا انجام شود که کتاب تولیدشده بر خواسته از حقیقت باشد و تأثیر شگرفی را بر خواننده بگذارد، همچنین بستر را برای فرهنگسازی و انسان‌سازی در پی بگیرد.

این نویسنده نیاز جوان امروز به محتوا‌های ارزشمند را مهم خواند و افزود: جوان امروز نیازمند کتابی است که برای وی ساختار فکری، اعتقادی و انگیزه ایجاد کند و در هر شرایط شکننده و سخت او را آب‌دیده کند، بدین ترتیب ما شاهد افرادی معتقد و تربیت شده با باورهای حقیقی خواهیم بود.

وی تأکید کرد: باید بتوانیم فرهنگ درست مطالعه را در کشور جا بیندازیم، متأسفانه در حال حاضر تمایل برای مطالعه بسیار پایین است و این مسئله زنگ خطری برای فرهنگ و آینده کشور محسوب می‌شود ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی و کتاب‌هایی که ارزش و بار علمی بالایی را برای مخاطب فراهم کند بسیار ارزشمند و بااهمیت است.

وی در خصوص فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی در کشور اظهار کرد: فرهنگ کتاب‌خوانی ضعیف است و خرید کتاب روزبه‌روز کاهش می‌یابد، در عین‌ حال افزایش قیمت کتاب نیز به این عدم استقبال خوانندگان دامن می‌زند و سبب بالا رفتن قیمت کتاب شده مخاطب را از خرید کتاب منصرف می‌کند. در حقیقت معدل کل کشور در حوزه کتاب بسیار پایین است و عموماً دانشجویان و پژوهشگران اقدام به مطالعه می‌کنند. در کشور‌های پیشرفته شاهد مطالعه در سطح بالایی در جامعه هستیم، ولی در کشور ما مطالعه کم است و فرهنگ‌سازی مناسبی نیز انجام‌نشده است و مردم بیشترین زمان خود را در حوزه فضای مجازی می‌گذرانند.

منتظرین خاطرنشان کرد: برای تدوین برنامه‌های مناسب نیازمند رویکرد‌های مناسب هستیم، البته باید تأکید کنم که فرهنگسازی را نمی‌توان یک‌ شبِ و یا در زمان کوتاهی ایجاد کرد، بلکه نیازمند ممارست و برنامه مناسب است.