انحصار در اعلام آمار و افزایش نفوذ دولت/ احتمال دست بردن در ارقام مرکز آمار وجود دارد

به گزارش خبرنگار اقتصادی میزان، طبق گفته عادل آذر رئیس مرکز آمار ایران بر اساس تصویب شورای عالی آمار از این پس فقط این مرکز آمار ایران مسئول و مرجع انتشار آمار رسمی از جمله نرخ تورم، نرخ رشد اقتصادی و نرخ بیکاری است.

اعتقاد مسئولان دولتی بر این است که با این اقدام سبب یکپارچگی، رفع موازی کاری، پرهیز از فعالیت‌های جزیره‌ای و تشویش افکار می شود.

باتوجه به اینکه مرکز آمار ایران نهادی دولتی است، این انحصار در استخراج آمار آسیب و معایبی نیز به دنبال دارد که نمونه آن افزایش نفوذ دولت بر مرکز آمار ایران است، این اقدام دولت توسط ابراهیم رزاقی کارشناس اقتصادی، محسن محمد زاده درودی عضو هیات مدیره انجمن آمار ایران و حمید پزشک رئیس انجمن آمار ایران دقایقی پیش در شبکه خبر مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

مرکز آمار ایران تنها مرجع انتشار آمار
محسن محمد زاده درودی عضو هیات مدیره انجمن آمار ایران در ابتدای برنامه گفت: در حال حاضر مهم ترین مرکز اعلام آمار در کشور، مرکز آمار ایران است که مسئولیت جمع آوری رسمی آمار و انتشار آمار را بر عهده دارد.

وی ادامه داد: در گذشته دستگاه های مختلف بر اساس نیاز آمارهای رسمی را نیز منتشر می کردند. به نظرم اینکه مرکز آمار ایران تنها مرجع انتشار آمار شده است، حرکت خوب و قابل قبولی است زیرا این اقدام از اعلام آمارهای متفاوت و گوناگون جلوگیری می کند.

عضو هیات مدیره انجمن آمار ایران تصریح کرد: اگر مرکز آمار ایران برای تولید و استخراج آمار از افراد متخصص استفاده کند درصد صحت آمار افزایش می یابد، باتوجه به اینکه اکنون دستگاه هایی که استخراج آمار می کنند از متخصصان ممکن است استفاده نکنند. مرکز آمار برای فعالیت های رسمی آمار ایجاد شده بنابراین بهترین مرکز برای متخصصان آمار و استخراج آمار باشد.

وی ادامه داد: در سال های اخیر مرکز آمار ایران ارتباط تنگاتنگ با دانشگاه های مطرح کشور داشته است و از سوی دیگر پرسنل این مرکز نیز در دانشگاه ها معرفی و بورسیه شده تا سطح دانش پرسنل افزایش یابد و مرکز آمار ایران تاکنون تلاش کرده از دانش آموختگان مختصص استفاده کند بنابراین مرکز مناسبی برای استخراج آمار است.

احتمال نفوذ دولت بر مرکز آمار ایران
عضو هیات مدیره انجمن آمار ایران افزود: در هر صورت مرکز آمار ایران یک دستگاه و واحد دولتی است و واحدهای دولتی تابع مافوق خود هستند و گاهی اوقات ممکن است مسئولان تمایل داشته باشند که آمار مطابق نظرشان باشد اما خوشبختانه مرکز آمار ایران دارای قانونی است که بر اساس آن قانون، موظف به ارائه و انتشار داده و آمارهای صحیح است.

وی ادامه داد: برخی مواقع آمارهای منتشر شده مورد انتقاد انجمن آمار ایران نیز بوده است، اگر این ارتباط تنگاتنگ وجود داشته باشد در عملکرد مرکز آمار ایران تاثیرگذار خواهد بود.

علت تفاوت در ارائه آمارها
عضو هیات مدیره انجمن آمار ایران گفت: مسلما مراکزمختلف آماری در مراحل جمع آوری آمار ممکن است متفاوت عمل کنند و در تعریف شاخص ها ممکن است تفاوت وجود داشته باشد بنابراین در گذشته اگر تفاوتی بین شاخص ها و آمارها وجود داشت به دلیل تفاوت روش ها و تعاریف و استفاده از نامتخصص آماری در تهیه شاخص ها بود.

وی ادامه داد: گاهی اوقات افراد غیرمتخصص اقدام به جمع آوری آمار می کردند حتی این افراد تحلیلی هم بر آمارها داشتند که این اقدام درصد خطا و تفاوت را بین دو مرکز آماری ایجاد می کرد اما اینکه انتشار آمار در اختیار مرکز آمار ایران باشد این تفاوت ها از بین می رود.

عضو هیات مدیره انجمن آمار ایران افزود: مرکز آمار ایران دفاتر زیادی در بخش های مختلف دارد که اقدام به جمع آوری آماری کند اما هنوز جا دارد که مرکز آمار ایران اقدام به جذب افراد متخصص کند.

وی تصریح کرد: آمار فقط یک رشته و بخش تخصصی ساده نیست بلکه 164 بخش و زمینه های متعدد دارد و اینکه فردی دکتری آمار داشته باشد به معنای این نیست که می تواند در تمام زمینه های آماری توانایی استخراج آمار را داشته باشد بنابراین برای تولید آمار باید از افراد متخصص در بخش های مختلف استفاده کنیم. در مرکز آمار ایران در سال های اخیر برای ارتباطات با دانشگاه اقدامات خوبی انجام شده است امیدواریم در آینده شاهد آمارهای صحیح باشیم.

وی افزود: همچنین قابل ذکر است که باید مراکز سمند و سازمان های مردم نهاد بر عملکرد دولت و مرکز آمار ایران نیز نظارت داشته باشند.

خطر دست بردن در آمار وجود دارد
حمید پزشک رئیس انجمن آمار ایران نیز در ادامه برنامه گفت: اینکه مرکز آمار ایران تنها مرجع انتشار آمار است خبر مبارکی است، به هر حال سال های سال شنیده ایم مراکز مختلف آمارهای، اقدام به تولید آمار در زمینه های مختلف از جمله نرخ تورم، نرخ بیکاری، صنعت و تجارت می کردند، ضمن اینکه هر کدام از نهادها بر صحت آمار خود تاکید می کردند اما تعاریفی که این مراکز از آمار داشتند علمی و درست نبود.

وی تصریح کرد: مرکز آمار، پژوهشکده دارد، ضمن اینکه ارتباط خوبی با دانشگاه ها دارد و از سوی دیگر نیروی و تجهیزات کافی برای استخراج آمار دارد بنابراین در آینده شاهد همگرایی در مرکز آمار ایران خواهیم بود.

رئیس انجمن آمار ایران افزود: خطر دست بردن در آمار برای خیلی از موارد دیگری نیز ممکن است دولت درگیر باشد. اما این را باید در نظر داشت که مرکز آمار آمریکا هم دولتی است و در اروپا نیز این مراکز دولتی و بخش های عمده ای دیگر نیز نیمه دولتی هستند لذا اینکه مرکزی وابسته به دولت است و کار تهیه و تحلیل آمار را انجام می دهد مورد عجیبی نیست و خیلی از نرم جهانی دور نیست.

وی گفت: اما بحث نظارت ها و فلسفه وجودی ان جی او ها نیز همین است که انجمن آمار با مرکز آمار ایران ارتباط خوبی دارد، ضمن اینکه بسیاری از نظرات غیرکارشناسی خارج از اختیار دولت، مورد توجه قرار گرفته است، اگر این راه را باز نگذاریم و اگر تجزیه و تحلیل ها در ان جی اوها نباشد خطر دست بردن در آمارها وجود دارد.

دولت ها دلشان نمی خواهد عملکردشان به صورت آمار منتشر شود
ابراهیم رزاقی اقتصاددان نیز در ادامه گفت: معمولا دولت ها دلشان نمی خواهد عملکردشان آمار منتشر شود، به عنوان مثال تاکنون برخی واقعیت ها در آمارها عنوان نمی شود که نمونه آن را در بانک اطلاعاتی دولت مشاهده می کنیم. دولت تاکنون عنوان کرده بانک اطلاعاتی در مورد افراد نیازمند جامعه و ثروتمندان ندارد آیا چنین موضوعی واقعیت دارد.

وی ادامه داد: آمار برای اداره کشور حیاتی است و با آمار می توانیم تشخیص دهیم که کجاها آسیب پذیر هستیم و در کجاها می توانیم پیشرفت خوبی داشته باشیم.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: در حال حاضر 50 درصد افراد جامعه کارمند و کارگر هستند و رکود فعلی این است که پولی ندارند خرج شود بنابراین وقتی نرخ تورم منتشر می شود آیا واقعیت های زندگی این افراد را منعکس می کند.

رزاقی گفت: پیشنهاد دیگری که دارم این است که باید سازمان های آماری متناسب با واحدهای تولیدی به وجود آید و مرکز دولتی هم سرجای خودش باشد و اگر مسئولان آمار مخدوش کنند سیاست ها را بر اساس آن می گذارند که نتیجه نمی دهد.