نامه یک دانش آموز به رئیس جمهور / ساعت مناسب برای شروع مدرسه چند است؟
نامه یک دانشآموز مقطع ابتدایی به رئیسجمهور و گلایه از ساعت شروع کلاسهای مدرسه این روزها حسابی در فضای مجازی فراگیر شده است. ظاهرا او به حسن روحانی نوشته است که برای رسیدن به برنامه صبحگاه و کلاس اول صبح باید ساعت ۵ یا ۶ صبح بیدار شود، چرا که در غیر این صورت در ترافیک میماند. خبرآنلاین از تاثیر این نامه بر حسن روحانی نوشت و ادعا کرد که روحانی بر اساس همین نامه به مسئولان آموزش و پرورش دستور رسیدگی داده است. کلاس درس در مدارس ایران عمدتا ساعت ۸ صبح آغاز میشود که با احتساب مراسم صبحگاهی، دانش آموز باید از ۷:۳۰ در مدرسه حاضر باشد. در ادامه سعی کردهایم ساعت شروع مدارس در کشورهای دیگر و نتیجه دستاوردهای علمی در این باره را با هم مرور کنیم.
ساعت شروع و پایان مدارس در برخی کشورها
آمریکا و کانادا: مدارس ابتدایی معمولاً از ۸:۳۰ صبح تا ۳ یا ۳:۳۰ بعدازظهر.
اسپانیا: مدارس ابتدایی در صبح از ساعت ۹ تا ۱۲:۳۰ و در بعدازظهر از ساعت ۳:۳۰ تا ۵. بعضی مدارس ابتدایی در اسپانیا برای کمک به والدین شاغل از ساعت ۷ صبح پذیرای بچهها در مدرسه هستند.
فرانسه: شروع کلاس در فرانسه معمولاً از ساعت ۹ تا ۴:۳۰ و کالجها از ساعت ۸:۳۰ تا ۵ عصر.
استرالیا: کلاسها در استرالیا از ۹ تا ۳:۳۰ بعدازظهر تشکیل میشود.
فنلاند: دانش آموزان فنلاندی اولین کلاس درس را حدود ساعت ۹ تا ۹:۴۵ صبح آغاز میکنند.
ژاپن: در ژاپن مدارس از ساعت ۸:۳۰ صبح آغاز میشود و کلاسهاحدود ۳:۵۰ بعداز ظهر پایان مییابد.
چین و برزیل: در این فهرست مدارس چین و برزیل از همه زودتر آغاز میشوند و آنها برای شروع کلاسها ساعت ۷:۳۰ را در نظر گرفتهاند. البته به نظر میرسد چین هم قصد دارد برای بهره وری بیشتر در مدارس ساعت شروع کلاسها را تغییر دهد.
بهبود یادگیری
مرکز تحقیقات کاربردی و ارتقای آموزشی دانشگاه مینه سوتای آمریکا درباره زمان مناسب برای شروع کلاسها تحقیقاتی کرده و بر این باور قدیمی که ابتدای صبح یادگیری بهتر و سریعتر اتفاق میافتد خط بطلانی کشیده است. محققان این مرکز با بررسی دادههای بیش از ۹ هزار دانش آموز از هشت مدرسه در ایالتهای مختلف به این نتیجه رسیدند که تاخیر در آغاز کلاسهای صبح مدارس سبب افزایش تمایل به حضور، نمرات بهتر در آزمونها و به خصوص تستهای ریاضی، انگلیسی، مطالعات اجتماعی و همین طور علوم تجربی میشود. آنها همچنین در مدارسی که دیرتر شروع میشدند شاهد کاهش استرس، سوء مصرف مواد مخدر و علایم افسردگی در دانش آموزان بوده اند. در یکی از این پژوهشها که لس آنجلس تایمز منتشر کرده آمده است: «دانش آموزانی که خواب شبانه کافی دریافت نمیکنند حدود دو سوم بیشتر از بقیه دچار آسیب و جراحت خواهند شد. این در حالی است که خواب کافی میتواند منتج به تعادل بهتر، هماهنگی بیشتر چشمها و همچنین عکس العملهای دقیقتر شود.»
هوشیاری بعد از ۹ صبح
متخصصان عصب شناسی معتقدند که سیستم عصبی کودکان و نوجوانان طوری برنامهریزی شده است که آنها ساعتهای نزدیک به نیمه شب نیازمند خواب میشوند. در نتیجه به دلیل نیاز کودک به حداقل ۹ ساعت خواب آنها قبل از ساعت ۹ – ۹:۳۰ به هوشیاری کامل خود نمیرسند. متخصصان به این نتیجه رسیده اند که ساعت بیولوژیک بدن خانمها تا ۱۹ سالگی و برای آقایان تا ۲۱ سالگی برقرار خواهد بود.
پس چرا ساعت تغییر نمیکند؟
با توجه به نتیجه پژوهشها به نظر میرسد بهترین راه برای یادگیری بیشتر دانش آموزان تغییر ساعت آغاز به کار مدارس است، اما برای این تغییر معضلاتی هم وجود دارد که میتوان به تداخل ساعت شروع مدرسه با ساعت کاری والدین شاغل و دو شیفته بودن تعداد زیادی از مدارس در کشورمان به ویژه شهرهای بزرگ همچون تهران اشاره کرد که عملا تغییر ساعت را غیرممکن میکند. در این خصوص باید مسئولان مربوطه قبل از شروع سال تحصیلی برای حل این مساله اقداماتی را انجام دهند.