مرگ مشکوک مدیرکل آژانس/ زنی که پیشنهاد حذف یوکیو آمانو را داد!

گروه سیاسی ؛ ماجرا درست قبل از خروج «دونالد ترامپ» از برجام آغاز شد! آنجا که در آگوست (مرداد ماه) سال ۲۰۱۷ میلادی، «نیکی هیلی» نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد سفری به وین (مقر آژانس بین المللی انرژی اتمی) داشت تا با «یوکیو آمانو» مدیر کل آژآنس در خصوص برنامه هسته‌ای ایران دیدار و گفتگو کند.

در این دیدار سه ساعته، نیکی هیلی از آمانو خواست تا در گزارش جدید خود در خصوص برجام، عدم پایبندی ایران به مفادی از برجام (از جمله ممانعت ایران در خصوص بازرسی از اماکن نظامی) را تایید کند، چرا که دولت ترامپ به شدت اصرار داشت تا خروج یکجانبه از برجام را به گزارش آژانس مستند کند.

پس از دیدار نیکی هیلی و آمانو، اگرچه مدیر کل آژانس ﺩﺭ ﮔﻔﺖ ﻭ ﮔﻮ ﺑﺎ ﺁﺳﻮﺷﻴﺘﺪﭘﺮﺱ ﺍﻋﻼﻡ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻈﺎﺭﺕﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ، ﺁژﺍﻧﺲ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻣﻰ ﺍﻣﺎﻛﻦ، ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﻣﻴﺎﻥ ﺳﺎﻳﺖﻫﺎﻯ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﻭ ﻏﻴﺮﻧﻈﺎﻣﻰ، ﺩﺳﺘﺮﺳﻰ ﺩﺍﺭد! اما با این حال حاضر نشد مطابق خواسته نیکی هیلی و دولت ترامپ، عدم پایبندی ایران به برجام را تایید و اعلام کند.

دقیقا در همان برهه زمانی، نیکی هیلی به مقامات دولت ترامپ توصیه کرد تا برای حضور فرد دیگری غیر از یوکیو آمانو در راس معادلات اجرایی آژانس زمینه سازی کنند!

در هر حال، با توجه به پروسه طولانی مدت انتخاب مدیر کل آژانس، آمریکا ناچار شد بدون برگ سبز آژانس و آمانو (در خصوص عدم پایبندی ایران به برجام) از این توافق خارج شود.

از سویی؛ چند روز قبل از خروج آمریکا از برجام، «نتانیاهو» با برگزاری نمایش رونمایی از اسناد هسته‌ای که مدعی بود از محلی در «شورآباد» در نزدیکی تهران سرقت شده مدعی شد برنامه هسته‌ای ایران دارای ابعاد ابهام آمیز نظامی است.

ترامپ نیز با استناد به این اسناد تلاش کرد خروج غیرقانونی خود از برجام را مشروع و ضروری جلوه دهد و با ایجاد موج منفی در باره برنامه هسته‌ای ایران، کشورمان را به فریبکاری متهم کند.

اما واکنش اتحادیه اروپا به این ادعاها، کاملا نتانیاهو و ترامپ را مایوس کرد، چه، موگرینی در اظهاراتی صریح و در واکنش به ادعا‌های مطرح شده از سوی نتانیاهو، عملا بر این ادعا‌ها خط بطلان کشید واعلام کرد که با فرض صحیح بودن اسناد فوق، هیچ موضوع جدیدی در این مدارک ارایه و اثبات نشده است.

جایگاه دیگری که نتانیاهو و ترامپ به بهره برداری از آن امید زیادی بسته بودند، آژانس بین المللی انرژی اتمی و شخص یوکیو آمانو، مدیرکل این نهاد بین المللی بود.

واکنش امانو به ادعا‌های مطرح شده از سوی نتانیاهو نیز کاملا حرفه‌ای و حقوقی بود و با انتظارات مدنظر اسراییل فاصله زیادی داشت.

آژانس به عنوان نهاد رسمی ناظر بر اجرای برجام که در طول مذاکرات هسته‌ای نیز به عنوان ابزار اصلی بررسی و راستی آزمایی فعالیت‌های هسته‌ای ایران عمل کرده بود و پرونده «پی. ام. دی» نیز بر اساس بازدید و گزارش این نهاد بسته شده بود، حاضر به زیر سئوال بردن اعتبار حرفه‌ای خود برای خوش خدمتی و جلب نظر نتانیاهو و ترامپ نشد و تنها به بیان بررسی اسناد بر اساس مقررات آژانس که طبیعتا زمان زیادی نیز خواهد برد، اکتفا کرد.

نتانیاهو و ترامپ که حساب ویژه‌ای برای پیشبرد سناریوی مبتنی بر اسناد جعلی شورآباد باز کرده بودند عملا در برابر دو سد بزرگ به نام اتحادیه اروپا و آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار گرفتند. با توجه به این که تغییر رویکرد در اتحادیه اروپا تقریبا ناممکن به نظر می‌رسید، اصلی‌ترین گزینه بر تطمیع و تهدید یوکیا آمانو متمرکز شد.

آمانو حاضر نشد به پیشنهادات مالی نتانیاهو روی خوش نشان بدهد و از این رو پروژه تورقوزآباد به عنوان آخرین آزمون ارزیابی میزان همکاری آمانو با برنامه‌های اسراییل طراحی و به مورد اجرا گذارده شد.

نوع مواجهه آمانو با ادعای «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی (درباره تورقوزآباد)، انگیزه مضاعفی به کاخ سفید و تل آویو برای حذف او از معادلات آژانس داد، زیرا آمانو در واکنش به ادعای نتانیاهو در خصوص فعالیت‌های مخفی هسته‌ای ایران، بر استقلال آژانس و رویکرد کارشناسانه بازرسان تاکید کرده بود.

در بخشی از بیانیه آژانس در خصوص اظهارات نتانیاهو آمده بود: «آژانس، پادمان‌هایی را اجرا می‌کند که مطابق با حقوق و الزامات ناشی از معاهده‌های جامع پادمانی و پروتکل الحاقی بین خود و دیگر کشورها، شورای حکام مربوطه و قطعنامه‌ها و تصمیمات شورای امنیت سازمان ملل و بر پایه شیوه‌های پادمانی مقرر هستند. باید توجه شود که تحت چارچوب راستی‌آزمایی فعلی، آژانس بازرسان خود را فقط به سایت‌ها و مکان‌هایی که نیاز باشد گسیل می‌دارد.»

واکنش سرد یوکیو آمانو به ادعا‌های رژیم صهیونیستی در مورد تورقوز آباد و پافشاری بر تداوم اقدامات حرفه‌ای بر اساس مقررات آژانس سبب شد تا مقامات رژیم صهیونیستی خود دست به کار شده و در شبکه‌های تلویزیونی داخلی خود، از آلوده بودن نمونه‌های تهیه شده از سوی آژانس از تورقوز اباد خبر دهند!

این موضوع اما؛ با واکنش آژانس و احضار نماینده اسرائیل از سوی این نهاد رو به رو شد، موضوعی که خشم مشترک واشنگتن و تل آویو علیه آمانو را برانگیخت.

با این حال، آمریکا و رژیم صهیونیستی نمی‌توانستند به راحتی آمانو (که در سال ۲۰۱۷ برای سومین بار به ریاست آژانس برگزیده شده بود) را از این مسند کنار بگذارند؛ و لذا سناریوی حذف فیزیکی وی که از شیوه‌های رایج موساد برای از میان برداشتن مخالفین است در دستور کار قرار گرفت و سرانجام وخامت غیر طبیعی حال یوکیو آمانو و متعاقبا مرگ او، سبب شد تا پرونده حضور وی در آژانس بین المللی انرژی اتمی برای همیشه بسته شود.

باید منتظر بود و دید که جانشین مدیرکل فقید آژانس تا چه حد حاضر به حفظ استقلال این نهاد بین المللی و مقاومت در برابر رویکرد‌های سیاسی و غیر حقوقی کشورهایی، چون اسراییل و امریکا می‌باشد.