آنچه در نشست فوق‌العاده کمیسیون مشترک برجام گذشت/ کاهش تعهدات ادامه دارد؟
این نشست از آن جهت حائز اهمیت بود که نخستین جلسه مشترک اعضای باقی مانده در برجام، پس از برداشتن گام دوم کاهش تعهدات ایران بود؛ گام دومی که طبق آن، خلوص یا درصد غنی‌سازی اورانیوم در ایران از ۳.۶۷ فزونی یافت.
در جریان نشست فوق‌العاده دیروز کمیسیون مشترک برجام، ریاست هیئت ایرانی را سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه برعهده داشت و از طرف ۱+۴ نیز ریاست جلسه با هلگا اشمید معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بود.
عراقچی پیش از آغاز نشست دیروز طی مصاحبه‌ای گفت: تحولات زیادی در طول یک ماه گذشته رخ داده که اقتضاء برگزاری یک جلسه فوق‌العاده کمیسیون مشترک را داشت. در این مدت کاهش تعهدات ما به مرحله عملیاتی رسید؛ گزارش‌های آژانس در این خصوص منتشر شد؛ آمریکا به شورای حکام مراجعه کرد و خواست این موضوع را در این شورا مطرح کند، اما کشور‌های اروپایی موضع معقولی گرفتند و گفتند جای بررسی این مساله در شورای حکام نیست بلکه در ساز و کار‌های خود برجام است که شامل کمیسیون مشترک می‌شود؛ بنابراین از نظر آن‌ها موضوع باید در خود کمیسیون مشترک برجام بررسی می‌شد.
این اشاره عراقچی مبنی بر دلایل برگزاری جلسه فوق‌العاده کمیسیون مشترک برجام، از آن جهت بود که پس از برگزاری آخرین نشست کمیسیون مشترک برجام در تاریخ ۷ تیر ۹۸، اعضای حاضر در این قرارداد بین‌المللی توافق کردند، نشست بعدی در سطح وزیران امور خارجه برگزار شود، اما بنا بر اقتضائاتی که در سخنان عراقچی بدان اشاره شده بود، یک نشست فوق‌العاده پیش از نشست وزرای خارجه کشور‌های عضو برجام نیز باید برگزار می‌شد.
اما معاون سیاسی وزیر امور خارجه، در ادامه همان مصاحبه‌ی پیش از آغاز نشست فوق‌العاده، تصریح کرد: ما در جلسه قبلی کمیسیون مشترک برجام تصمیم گرفتیم در سطح وزیران خارجه نیز کمیسیون مشترک را برگزار کنیم که این مساله هنوز در دستورکار است و امیدواریم سریع‌تر یک دستورکار ملموس، تعیین کننده و با نتایج روشن برای جلسه وزیران آماده کنیم. ما حتما خواهان یک جلسه نمایشی و بدون نتیجه نیستم که فقط در آن عکس بگیریم. از این رو یکی از موضوعات دیگر مورد بحث در این نشست صحبت درباره دستورکار و نتیجه نشست وزیران خارجه خواهد بود.
رئیس هیئت ایرانی حاضر در نشست فوق‌العاده کمیسیون مشترک برجام در مصاحبه مزبور این نکته را نیز یادآور شد که توقیف نفتکش حامل نفت ایران در تنگه جبل‌الطارق از سوی انگلیس نقض برجام محسوب می‌شود چرا که کشور‌های باقی‌مانده در برجام از جمله انگلیس متعهد هستند که خللی در صادرات نفت ایران ایجاد نکنند.
عراقچی صبح دیروز پیش از آغاز نشست فوق‌العاده کمیسیون مشترک برجام به طور جداگانه با هلگا اشمید معاون فدریکا موگرینی دیدار کرد. همچنین معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان به صورت جداگانه با نماینده هیئت‌های روسیه و چین نیز دیدار کرد.
سرانجام حوالی ساعت ۱۴ و ۳۰ دقیقه روز یکشنبه ۶ مرداد ۹۸ به وقت تهران، نشست فوق‌العاده کمیسیون مشترک برجام در وین آغاز شد. بعد از حدود سه ساعت، عراقچی رئیس هیئت ایرانی از جلسه خارج شد و طی مصاحبه‌ای در جمع خبرنگاران گفت: نشست فوق‌العاده کمیسیون مشترک برجام در مجموع سازنده بود؛ هر چند همه اختلافات حل نشد، اما تعهدات زیادی در این نشست از سوی اعضا اخذ شد.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه در پایان نشست فوق‌العاده دیروز، در مصاحبه دیگری تصریح کرد: در نشست فوق‌العاده امروز بحث‌های مفصلی پیرامون گزارشات آژانس مبنی بر کاهش تعهدات برجامی ایران و قصور کشور‌های اروپایی در اجرای تعهدات خود ذیل توافق هسته‌ای ارائه شد.
آنطور که عراقچی گفته است: در جریان نشست فوق‌العاده کمیسیون مشترک برجام در روز یکشنبه ۶ مرداد ۹۸، ایران تاکید کرد که تا زمان تامین نشدن خواسته‌هایش، به روال خود در کاهش تعدات برجامی ادامه خواهد داد.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه در خصوص برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران امور خارجه هم گفت: اعضای برجام مصمم هستند که جلسه وزرای امور خارجه برجام را نیز برگزار کنند. ما نیاز به آمادگی‌سازی‌های قبلی داریم و در جلسه امروز، بحث‌هایی در این زمینه نیز انجام شد. احتمالا جلسات دیگری در سطح کارشناسی داشته باشیم که در حین ملاقات وزرا به دست‌آورد‌های ملموسی برسیم.
در بیانیه پایانی نشست فوق العاده کمیسیون مشترک برجام در روز یکشنبه ۶ مرداد ۹۸، قید شده بود: نشست فوق العاده کمیسیون مشترک برجام در تاریخ ۶ مردادماه ۱۳۹۸ به درخواست فرانسه، آلمان و انگلیس و جمهوری اسلامی ایران در شهر وین اتریش برگزار شد. این نشست به منظور بحث در مورد ضرورت اجرای کامل و موثر برجام در تمام جوانب آن برگزار شد.
کمیسیون مشترک به ریاست خانم هلگا اشمید به نیابت از خانم فدریکا موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپا، و باحضور اعضای E۳+۲ (شامل چین، فرانسه، آلمان، روسیه و انگلیس) و ایران در سطح معاونان و مدیران سیاسی وزرای خارجه برگزار شد.
براساس مفاد برجام، کمیسیون مشترک مسئولیت نظارت بر اجرای توافق هسته‌ای را برعهده دارد.
شرکت کنندگان بر تدوام تعهدشان به حفظ برجام تاکید کردند. آن‌ها یادآوری کردند که تعهدات هسته‌ای و رفع تحریم‌ها دو بخش اساسی توافق هستند. همچنین بر مفاد تعهدات مندرج در بیانیه‌های رئیس متعاقب نشست‌های قبلی کمیسیون مشترک تاکید مجدد داشتند؛ و به طور خاص تداوم گفتگو‌ها در سطح کارشناسی در خصوص موضوعات مرتبط با رفع تحریم‌ها و موضوعات هسته‌ای مورد تاکید مجدد قرار گرفت.
شرکت کنندگان بر حمایت قاطع و مسئولیت جمعی اعضا برای تداوم پروژه‌های هسته‌ای (به طور خاص پروژه اراک و فردو) که بخشی اصلی از برجام به منظور حصول اطمینان از ماهیت کاملاً صلح آمیز برنامه هسته‌ای ایران است، تاکید داشتند.
برگزاری نشست کمیسیون مشترک در سطح وزرای خارجه در آینده نزدیک مورد توافق واقع شد.