زائران ایرانی و محفلی برای انس با خدا
به گزارش گروه جامعه ، این نشست‌ها امسال نیز برای حجاج ایرانی در این دو شهر مقدس برگزار می‌شود و این کار با استقبال گسترده و پرشور آنان مواجه شده است.
بسیاری از زائران اعم از زن و مرد حتی یکساعت پیش از برگزاری جلسه در محل برگزاری آن حاضر می‌شوند.
خانم فتاحی ۶۰ ساله از کاروانی از استان یزد مستقر در هتل «لابا» مکه از جمله چنین افرادی است. می‌گوید: «من از زائران هتل‌های مختلف شنیده ام که محافل انس و معرفت بسیار روحانی و جذاب است. به همین خاطر، مشتاق بودم در آن شرکت کنم.»
عباس حیدری از زائران تهرانی است که در هتل «ویولت» مکه استقرار دارد.
وی پس از شرکت در مجلس انس و معرفت می‌گوید: «ما برای تقویت معارف دینی و نزدیک شدن به خدا به اینجا آمده ایم. ما قرار است حاجی شویم و چه جلسه‌ای بهتر از محفل انس و معرفت که در آن، قرآن می‌خوانند، از فلسفه حج می‌گویند و در باره اهل بیت (ع) مدیحه سرایی می‌کنند.»
مشابه چنین دیدگاه‌هایی را بسیاری از کسانی که در محافل انس و معرفت در مکه و مدینه حضور یافته اند، ابراز می‌کنند.
این نشست‌ها تقریبا در همه هتل‌ها برگزار می‌شود. از ۱۷ تیر که نخستین کاروان حجاج ایرانی وارد مدینه منوره شد، جلسات انس و معرفت در آنجا شکل گرفته و با ورود کاروان‌ها از مدینه و جده به مکه در چند روز اخیر، محافل انس و معرفت برای زائران مستقر در سرزمین وحی نیز برگزار می‌شود.
اما این جلسات چیست و چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
محفل انس و معرفت از جمله نشست‌هایی است که آن را بعثه مقام معظم رهبری به عنوان متولی امور فرهنگی حجاج و زائران بیت الله الحرام و حرم شریف نبوی برگزار می‌کند.
حجت الاسلام والمسلمین «محمدحسین عسگری» مسئول مراسمات بعثه در این باره می‌گوید: «محفل انس و معرفت از جمله برنامه‌های متمرکز زائران است که به تحقق هدف آنان از زیارت سرزمین وحی یعنی تقویت معارف دینی و مکارم اخلاقی کمک می‌کند.»
وی می‌افزاید: «این نشست همچنین باعث می‌شود اعضای کاروان‌ها با یکدیگر بیشتر آشنا شوند، تبادل فرهنگی میان آنان صورت می‌گیرد و به تحبیب قلوب و تقویت دوستی و تعامل آن‌ها کمک می‌کند.»
عسگری، آگاهی از معارف و اسرار حج، سبک زندگی اسلامی و سیره پیامبر و ائمه معصومین (ع) مخصوصا در مکه و مدینه را از جمله موضوعات مهمی بر می‌شمارد که در محفل انس و معرفت مطرح می‌شود.
به گفته وی، بهره گیری از روحانیون خطیب و سخنور، قاریان ممتاز قرآن کریم، گروه تواشیح برتر به انتخاب سازمان اوقاف و امور خیریه و نیز، مجریان توانمند و مسلط به موضوع، همگی کمک می‌کند تا برنامه‌ها از کیفیت بالایی برخوردار بوده و فضای معنوی بر جلسات حاکم باشد.
حجج اسلام «کاظم راشد یزدی» و «اکبر صمدی» از جمله سخنرانان اصلی محافل انس و معرفت هستند که امسال به ترتیب در جلسات مدینه و مکه شرکت می‌کنند.
آن‌ها در سخنانشان با نقل تاریخ و آیات و روایات می‌کوشند تا معارف دینی زائران و حجاج را افزایش داده و به آنان نشان دهند چگونه می‌توان بهتر شکرگزار خداوند بود، دست به دعا برداشت و استغفار از گناهان کرد. بطور مثال، حجت الاسلام راشد یزدی در آخرین سخنرانی خود در محفل انس و معرفت در هتلی در مدینه منوره با اشاره به حدیث " الدنیا مزرعة الآخرة " از رسول گرامی اسلام، اظهار داشت: پیامبر دنیا را مزرعه آخرت معرفی می‌کند لذا نمی‌توان در دنیا ابوجهل بود و در آخرت مثل ابوذر محشور شد. حجت الاسلام صمدی نیز در محفل انس و معرفت در هتل «جودی صدقی» مکه مکرمه با اشاره به خطبه‌ای از امیر مومنان، حضرت علی (ع) در نهج البلاغه تصریح کرد: اگر اعتقاد به مبدا و معاد در وجود انسان شکوفا شود، در طول زندگی با هیچ مشکلی مواجه نخواهد شد.
وی توضیح داد: اعتقاد به مبدا به معنای ایمان به خدا و پیشه کردن تقوا است. کسی که معتقد باشد عالم محضر خدا است، هرگز گناه نخواهد کرد.
از ویژگی‌های سخنرانان، بیان مطالب با روایت‌های شنیدنی و جذاب و پرهیز از طرح مباحث سیاسی است و این وضعیت کمک می‌کند حاضران در جلسه از هر طیف و گروه و با هر سلیقه‌ای که همگی با هدف تقویت معارف دینی در آنجا جمع شده اند، با جان و دل به سخنرانان گوش بسپارند.
پیش از سخنرانی، یکی از قاریان ممتاز ایران که در مسابقات بین المللی رتبه آورده و عضو کاروان نور – ویژه قاریان- به شمار می‌رود، با خواندن آیاتی از قرآن، فضایی روحانی و معنوی به جلسه می‌بخشد و شرکت کنندگان را آماده می‌کند تا به موضوعات مطرح شده به خوبی گوش فرا دهند.
پس از سخنرانی نیز یکی از مداحان شناخته شده با مدیحه سرایی در باره اهل بیت (ع) فضای معنوی حاکم بر جلسه را به اوج می‌رساند و با ذکر مصیبت‌های زندگی پیامبر و ائمه معصوم (ع) کاری می‌کند تا آن‌ها هر چه بیشتر، زنگار‌های دنیای مادی را از دل خویش زدوده و با خدای خویش راز و نیاز کنند.
بعثه مقام معظم رهبری به عنوان مسئول برگزاری برنامه‌ها تلاش کرده است حتی الامکان مجریان توانمندی را هم برای محفل انس و معرفت به کار گیرد که هم بتوانند جلسه را به خوبی اداره کنند و هم از لحن و صدای خوبی برای خواندن اشعار دینی برخوردار باشند.
اگر گروه تواشیح هم در این جلسه‌ها شرکت کند، صفای جلسه بیشتر خواهد بود. امسال گروه تواشیح «طاها» از استان مازندران به عربستان سفر کرده و در روز‌های گذشته در مدینه برنامه داشته است.
حجت الاسلام عسگری می‌گوید: «ما قاریان خوب و ممتاز به این جلسات می‌آوریم، چون مکه سرزمین وحی و قرآن است و چه جایی بهتر از اینجا برای شنیدن قرآن و تامل در آیات آن.»
وی تاکید دارد که هدف همه این اقدامات، ترویج گرایش به برنامه‌های قرآنی و معارف دینی است.
نکته جالب این است که اجرای همه این برنامه‌ها معمولا از یکساعت تجاوز نمی‌کند.
محفل انس و معرفت از کجا شروع شد؟
«اسماعیل شادالویی» کارشناس امور برنامه ریزی مراسم در بعثه مقام معظم رهبری می‌گوید: جلسات انس و معرفت از سال ۱۳۷۲ و با سفر‌های عمره شروع شد. در آن زمان، با هدف ارشاد زائران حرمین شریفین تصمیم گرفته شد در جلساتی موضوعات اخلاقی، تاریخی و احکام بیان شود و از همان آغاز، این کار با استقبال زائران همراه گشت.
به گفته وی، در ابتدا این جلسات تحت عنوان «جلسه سخنرانی در بعثه مقام معظم رهبری» برگزار می‌شد و کاروان‌ها برای شرکت در آن به محل بعثه در مکه یا مدینه می‌آمدند.
شادالویی که سال‌ها است دست اندرکار برگزاری محفل انس و معرفت است، می‌گوید که اوایل دهه ۸۰ این جلسات برای زائران حج تمتع هم برگزار شد و، چون امکان انتقال این حجم از زائران به بعثه نبود، تصمیم گرفته شد سخنرانان به هتل محل استقرار کاروان‌ها بروند و برنامه را در آنجا اجرا کنند.
وی تاکید دارد که با توجه به محتوای برنامه، استقبال از آن همواره بالا بوده، اما به مدد تغییرات فناوری، دگرگونی‌هایی در کیفیت و شکل اجرای آن صورت گرفته است. در آغاز، جلسات به صورت صوتی روی کاست ضبط می‌شد تا به عنوان یادگاری در اختیار زایران شرکت کننده قرار گیرد. پس از مدتی، تقریبا اواسط دهه ۷۰ - فیلمبرداری هم به کمک برگزارکنندگان آمد و از اوایل دهه ۸۰، برنامه به صورت صوتی و تصویری ضبط می‌شود و اگر زائری نسخه‌ای از آن خواست، در اختیارش قرار می‌گیرد.
محفل انس و معرفت در هتل محل استقرار کاروان‌ها برگزار می‌شود، اما این هتل‌ها باید از فضا و امکانات مناسب از جمله سالن همایش یا نمازخانه بزرگی که بتوان جمعیت زائران را در آن گرد آورد، برخوردار باشد.
از آنجا که محفل انس و معرفت همواره با استقبال زائران همراه است، بعثه مقام معظم رهبری از همان آغاز اعزام زایران برنامه‌ای برای برگزاری این جلسه در هتل‌ها آماده می‌کند تا در مدت اقامت طولانی زائران در مکه و مدینه، دست کم یک جلسه در هر هتل برگزار شود.
شادالویی می‌گوید: اگر شرایط فراهم باشد، مدیر مجموعه که مسئولیت مدیریت محل استقرار زائران را بر عهده دارد، از ما دعوت می‌کند محفل انس و معرفت را در آنجا برگزار کنیم.
عسگری هم اطمینان می‌دهد برنامه ریزی‌ها به گونه‌ای است که همه زائران دست کم یکبار بتوانند در مدت اقامت در مکه یا مدینه، در محفل انس و معرفت شرکت کنند. به گفته او، تقریبا هر روز در مجموع شش جلسه محفل انس و معرفت در مکه و مدینه برگزار می‌شود و شمار آن در هر دوره برگزاری حج، به صد‌ها مورد می‌رسد.
اما چه کسی این نام را بر این جلسات گذاشت؟
شادالویی می‌گوید: نخستین بار، «علی مالکی» از مداحان قم در اوایل دهه ۸۰ چنین نامی را پیشنهاد داد و همه از آن استقبال کردند.