ریگی در کفش طراحان معامله قرن/ فلسطین با فریب «بهبود معیشت» آشناست/ چرایی تلاش برای ادغام حشدالشعبی/ اگر حشد الشعبی نبود ارتش عراق نمی‌توانست بر داعش پیروز شود

گروه سیاس ؛ شکست‌ پی در پی سیاست‌های ظالمانه رژیم آمریکا علیه مردم ایران، خباثت اروپا در حوزه برجام و عملگی انگلیس برای آمریکا در توقیف نفتکش ایران، نشست بی ثمر منامه در راستای آنچه معامله قرن می‌نامند، دستور نخست وزیر عراق درباره حشد الشعبی و ... از جمله تحولات این روزهای غرب آسیاست. در همین راستا خبرنگار میزان با مسعود اسداللهی کارشناس و تحلیلگر مسائل غرب آسیا به گفت‌وگو نشسته است. بخش اول آن روز گذشته منتشر شد اینک بخش دوم و پایانی:

به لحاط قانون مصوب پارلمان عراق، آمریکا نمی‌تواند خواستار انحلال حشدالشعبی شود
میزان: اخیرا عادل المهدی اعلام کرده است تمام پایگاه‌های نظامی حشد الشعبی در عراق باید برچیده شود. به نظر شما علت چنین تصمیمی چیست؟
اسداللهی: در خصوص فرمان جدید عادل المهدی دو دیدگاه وجود دارد. یک دیدگاه این است که این تصمیم در جهت تقویت و تثبیت بیشتر حشدالشعبی گرفته شده است. در این رابطه عده‌ای عنوان می‌کنند که نخست وزیر عراق تلاش دارد با برطرف کردن اشکالات این گروه نظامی موجب تثبیت بهتر آن شود. به خصوص آنکه به دنبال تشدید تنش میان ایران و آمریکا، عراقی‌ها نگران هستند که اگر درگیری شود یا جنگی رخ دهد نیرو‌های حشدالشعبی هم هدف آمریکا قرار بگیرند. این تحلیل واقع بینانه نیست، اما براساس همین تحلیل، عده‌ای در عراق معتقد هستند باید اقداماتی برای حفظ حشدالشعبی انجام دهند و این گروه را از حملات آمریکا در امان نگه دارند؛ بنابراین آن‌ها اقدام اخیر عادل المهدی را در این چارچوب تحلیل می‌کنند تا بهانه‌ای برای هدف قرار دادن حشد الشعبی در دست آمریکا نباشد.

دیدگاه دیگر این است که عادل المهدی تحت فشار آمریکا چنین تصمیمی گرفته است. اما آنچه ما می‌توانیم برداشت کنیم این است که دیدگاه اول صحیح‌تر به نظر می‌رسد. زیرا با توجه به قانونی که در پارلمان عراق تصویب و بر اساس آن حشد الشعبی به عنوان بخشی از نیرو‌های مسلح عراق شناخته شد، آمریکا نمی‌تواند با فشار آوردن بر دولت این کشور خواستار انحلال حشدالشعبی شود؛ کاری که قبلا درخواست آن را داشت. اما با تصویب این قانون امکان عملیاتی شدن این درخواست وجود ندارد.

با این حال اشکالاتی در عراق وجود دارد. برای مثال بخشی از نیرو‌های جوان گروه‌های سیاسی این کشور تحت نام همان گروه‌ها در حشد الشعبی فعالیت می‌کنند مانند کتائب حزب الله، نجبا و سرایا السلام. عادل المهدی اعلام کرده است تمام افرادی که عضو حشدالشعبی هستند نباید به عنوان بخشی از یک گروه سیاسی هم فعالیت کنند و صرفا باید بخشی از حشد الشعبی و تحت فرماندهی آن و همچنین تابع مقررات نیرو‌های مسلح عراق باشند. این حرف منطقی است؛ بنابراین اینجا نمی‌توان گفت فرمان عادل المهدی علیه حشدالشعبی صادر شده است.

تبدیل حشد الشعبی به لشکری در داخل ارتش عراق به معنای محو و نابودی این نیرو است
میزان: در این صورت علت مخالفت برخی گروه‌های نظامی مانند نجبا و سرایا السلام با دستور عادل المهدی چیست؟
اسداللهی: ممکن است برخی از گروه‌ها راضی نباشند و بخواهند حالت فعلی ادامه داشته باشد. ولی به طور منطقی پذیرش آن مشکل است. زیرا نمی‌توان انتظار داشت برخی از گردان‌های حشد الشعبی تحت همان نام، فعالیت سیاسی هم داشته باشند. حتی ما در ایران هم چنین امری را نمی‌پذیریم. یعنی کسی قبول نمی‌کند در بسیج گردان‌هایی به اسم فلان حزب یا جریان سیاسی حضور داشته باشد. این مساله منطقی نیست هرچند ممکن است عده‌ای هم در ایران طرفدار این شرایط باشند؛ بنابراین نمی‌توان انتظار داشت دولت عراق هم آن را بپذیرد.

 

اگر حشد الشعبی نبود ارتش عراق نمی‌توانست به تنهایی بر داعش پیروز شود
با این حال ساماندهی مجدد حشدالعشبی، به معنای تغییر خط و مشی آن نیست. این تغییرات منوط به این است که حشد الشعبی بتواند ماهیت فعلی خود را حفظ کند. نیرویی مردمی و توانا که کمک‌های بی بدیلی به ارتش عراق کرد و اگر حشد الشعبی نبود ارتش این کشور نمی‌توانست به تنهایی بر داعش پیروز شود. شعب زیاد حشدالشعبی در عراق هم نشان دهنده کارایی این نیرو است؛ بنابراین اگر تغییرات با حفظ هویت فعلی حشدالشعبی به عنوان یک نیروی نظامی قانونی عراق، اما مستقل از ارتش، صورت بگیرد به نفع این نیرو خواهد بود و البته به نفع ارتش عراق. اما اگر هدف این باشد که به این بهانه حشد الشعبی را در ارتش به عنوان یک لشکر و تیپ ادغام کنند، مرگ این نیرو خواهد بود. این سناریو به ضرر ملت و ارتش عراق هم هست. در حال حاضر حشدالشعبی بازوی قدرتمندی است که به ارتش کمک می‌کند، اما ورود به بوروکراسی ارتش، باعث از بین رفتن این قابلیت خواهد شد.

 نخست وزیر عراق ضد حشدالشعبی نیست
میزان: با این توصیفات، نظر شما در باره علت تصمیم عادل المهدی چیست؟
اسداللهی: شواهد و قرائن نشان می‌دهد عادل المهدی با آن هدف اول یعنی حفظ حشدالشعبی از هرگونه تهاجم آمریکا و اسرائیل این کار را کرده است. زیرا در ماه‌های قبل شاهد بودیم اسرائیلی‌ها شایعات دروغی را پخش کردند که موشک‌های ایرانی در اختیار حشدالشعبی قرار گرفته و حشدالشعبی این‌ها را به سمت اسرائیل هدف گیری کرده است. هدف اسرائیلی‌ها از طرح چنین شایعاتی این بود که اگر بخواهند به مواضع این گروه حمله کنند، توجیهی در اختیار داشته باشند؛ بنابراین به نظر می‌رسد اقدام عادل المهدی تلاش برای حفظ حشدالشعبی از حملات احتمالی آمریکا و اسرائیل است. ضمن آنکه نخست وزیر عراق هم ضد حشدالشعبی نیست.

میزان: با توجه به اعلام مخالفت برخی گروه‌ها با تصمیم عادل المهدی، پیش بینی شما از اجرای این برنامه چیست؟
اسداللهی: بستگی دارد حجم مخالفت‌ها چقدر است. زیرا تمام این گروه‌ها در پارلمان هم نماینده دارند و پارلمان عراق هم اختیارات قانونی زیادی دارد. عادل المهدی هم کسی نیست که ضد حشدالشعبی باشد بلکه برعکس این گروه را تایید می‌کند؛ بنابراین نمی‌شود زود قضاوت کرد، باید دید نوع تعاملات سیاسی چه خواهد بود.

معامله قرن فریبی است که با مردم فلسطین به گواهی تاریخ به آن آشنا هستند
میزان: موضوع بعدی درباره آینده طرح معامله قرن است. در نشست منامه که از بخش اقتصادی این طرح رونمایی  و مشخص شد که آمریکا در نظر دارد با کمک متحدین عربی خود ۵۰ میلیارد دلار برای بهبود وضعیت معیشت جوانان فلسطینی سرمایه گذاری کند. آیا ممکن است جوانان فلسطین که دچار مشکلات بیکاری و وضع بد اقتصادی هستند، به پذیرش این طرح ترغیب شوند؟
اسداللهی: تاریخ فلسطین شاهد طرح‌های بسیار مختلفی بوده است و همه طرح‌ها به گونه‌ای بودند که طرف فلسطینی و اسرائیلی متعهد می‌شدند یکسری کار‌ها را انجام دهند. اما در عمل پس از آنکه طرف فلسطینی به تعهدات خود عمل می‌کرد، طرف اسرائیلی به بهانه‌های مختلف از اجرای وظایفش شانه خالی می‌کرد و لذا طرح‌ها با شکست روبرو می‌شد. تمام طرح‌هایی که از ابتدا تا امروز مطرح شده اند همین خصوصیت را داشتند یعنی در عمل به نفع فلسطینی‌ها تمام نشدند؛ بنابراین شعار بهبود معیشت مردم فلسطین که در معامله قرن مطرح شده، فریبی است که فلسطینی‌ها با آن آشنا هستند. از این رو تحت تاثیر آن قرار نگرفتند. زیرا آن‌ها شاهد تاریخ طولانی این وعده‌های دورغین بودند.

اکنون هم برنامه این است که با وعده‌های تو خالی مردم فلسطین را راضی کنند دیگر دم از آزادی فلسطین و پایان اشغالگری نزدند و وضعیت موجود را بپذیرند به این امید که زمانی به رفاه اقتصادی برسند. اما مردم فلسطین می‌دانند اگر قسمت اول را اجرا کنند و آرمان خود را کنار بگذارند، قسمت دوم محقق نخواهد شد.

علاوه بر مخالفت تمام گروه‌های فلسطینی با معامله قرن، مورد اعتراض جناح راست اسرائیل است
میزان: اگر قسمت دوم اجرایی شود و پروژه سرمایه گذاری ۵۰ میلیارد دلاری آغاز شود، چطور؟
اسداللهی: خواهید دید این‌ها وعده‌های بیخودی هستند. ما بار‌ها دیده ایم کشور‌های مختلف تحت عنوان کمک به کشوری دور هم جمع می‌شوند، رقم‌هایی مطرح می‌شود، اما به آن عمل نمی‌کنند. در واقع بیشتر در حالت معذوریت و فشار آمریکا دور هم جمع می‌شوند؛ بنابراین یا اصلا به آن وعده‌ها عمل نمی‌کنند یا بخش کوچکی از آن را محقق می‌سازند. ضمن آنکه همین الان هم جناح راست اسرائیل که حاکم است، به این طرح اعتراض دارد. این جناح معقتد است فلسطینی‌ها باید به اردن اخراج شوند و کرانه باختری رود اردن باید یکدست صهیونیستی شود؛ بنابراین در شرایطی که طرف اسرائیلی با طرحی که هنوز به درستی هم ابعاد آن مشخص نیست مخالفت می‌کنند، اگر اجرا شود چه اتفاقی خواهد افتاد. در آن صورت با کنار گذاشتن آرمان آزادی فلسطین، اسرائیل به تعهداتش عمل نمی‌کند و لذا زنده کردن دوباره این آرمان تقریبا مشکل و یا محال خواهد بود.

از این رو باید گفت این طرح اجرا نمی‌شود و به همین دلیل هم ملت فلسطین هیچ عکس العملی به آن نشان نداد. از سویی برای اولین بار در تاریخ معاصر فلسطین شاهد بودیم تمام گروه‌های فلسطینی و حتی حکومت خودگردان با یک طرح آمریکایی مخالفت کردند؛ بنابراین این فرزندی است که مرده به دنیا آمد و کوشنر هم به صورت غیرمستقیم اعتراف کرد طرح با شکست روبرو شد هرچند که گناه را به گردن فلسطینی‌ها و مسئولین فلسطینی انداخت. ولی واقعیت این است که طرح به جایی نمی‌رسد. این در حالی است که هنوز بعد سیاسی آن را هم هنوز اعلام نکرده اند. اگر واقعا ریگی به کفش‌شان نیست چرا طرح را به طور کامل بیان نمی‌کنند تا طرف فلسطینی بفهمد قرار است چه اتفاقی در بخش سیاسی بیفتد.