اقدام ترکیه در خرید اس ۴۰۰؛ تبانی با آمریکا یا گردش به سمت روسیه؟

به گزارش گروه بین الملل ؛ در حالی که روابط آمریکا و ترکیه در پی خرید سامانه دفاعی اس ۴۰۰ روسیه توسط آنکارا گام به گام به سوی وخامت پیش می‌رود، سناریو‌های متفاوتی از این موضوع مطرح می‌شود.

واشنگتن پست در این مورد نوشت، دریافت سامانه موشکی اس ۴۰۰ روسیه توسط ترکیه که از روز جمعه آغاز شد، حاکی از تمایل «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه برای نزدیکی به روسیه و نیز پذیرش مخاطرات جدی در روابط واشنگتن -آنکارا است؛ چرا که براساس قوانین آمریکا کشور‌های امضا کننده قرارداد با صنایع دفاعی روسیه مورد تحریم قرار می‌گیرند. ضمن این که دولت آمریکا پیام‌های مختلفی در مورد پیامد‌های این قرارداد برای ترکیه ارسال کرده است.

براساس قانون مذکور که در سال ۲۰۱۷ به تصویب رسید، پیامد‌های معامله تسلیحاتی با روسیه برای ترکیه شامل تحریم‌های اقتصادی، لغو روادید، ممنوعیت خرید هرگونه تجهیزات دفاعی از آمریکا خواهد بود.

این در حالی است که وزارت دفاع و خارجه آمریکا نیز به ترکیه هشدار دادند تحویل دست‌کم ۱۰۰ فروند جنگنده اف ۳۵ ساخت آمریکا به ترکیه به حالت تعلیق درخواهد آمد و به همکاری ترکیه در تولید قطعات این هواپیما پایان داده خواهد شد. این اقدام نه تنها ضربه سنگینی بر تولیدکنندگان ترکیه وارد می‌کند، بلکه تاثیر سوئی بر مذاکراتش با آمریکا در مورد سوریه نیز خواهد داشت.

واشنگتن پست در ادامه با رد ادعای ترامپ مبنی بر سوق دادن ترکیه به این سو توسط دولت «باراک اوباما» به دلیل ممانعت از عقد قرارداد با این کشور نوشت هر دو دولت اساسا قرارداد مشابهی را به ترکیه ارائه کرده‎اند. ترکیه بار‌ها اعلام کرده بود که قیمت پیشنهادی آمریکا بیش از حد بالا بوده و هشدار داده بود آمریکا دیگر شریک قابل اعتمادی برای آنکارا نیست. در واقع قرارداد به زعم ترکیه نامناسب دولت آمریکا سبب شد تا روسیه از فرصت پدید آمده برای فروش تسلیحات خود به ویژه در مناطقی که با آمریکا رقابت جدی دارد اقدام کند.

«مارک پیرینی» سفیر پیشین اتحادیه اروپا در ترکیه و پژوهشگر مهمان موسسه کارنگی با اشاره به این که این نخستین بار است که روسیه راسا برای نصب و استقرار سخت افزار نظامی پیچیده در یک کشور عضو ناتو اقدام می‌کند، گفت دو کشور به رغم سابقه تاریخی روابط خصمانه، در این مورد به زمینه مشترکی دست یافته‎اند؛ روسیه تقابلش با ناتو و ترکیه پرستیژش را حفظ می‌کند. وی همچنین تحریم‌های آمریکا علیه ترکیه را عامل دیگری برای نزدیکی مسکو و آنکارا دانسته و احتمال امضای قرارداد سوخو ۵۷ را دور از انتظار نمی‌داند. این قرارداد در صورت امضا مشکلی عمده برای ناتو خواهد بود؛ چرا که خواست روسیه مبنی بر از بین رفتن اعتماد در میان اعضای ناتو را در پی خواهد داشت.

از دیدگاه واشنگتن پست توقف آموزش پرواز با جنگنده‌های اف ۳۵ به خلبانان ترکیه و لغو تحویل جنگنده‌های خریداری شده به آنکارا به دلیل نگرانی امریکا از قرار گرفتن تکنولوژی این جنگنده در اختیار روسیه توسط ترکیه است.

نیویورک تایمز نیز در گزارشی با توصیف ویژگی‌های سامانه اس ۴۰۰ و تاکید بر تمایز آن با سایر سیستم‌های قدیمی در توانایی هدف گیری و حمله به چندین هواپیما در برد ۲۵۰ کیلومتری و در ارتفاع ۸۲ هزار فوتی نوشت ترکیه اکنون در دو راهی مهمی قرار گرفته است.

براساس گزارش نیویورک تایمز، آمریکا بیش از هرچیز نگران امنیت اطلاعات حساس در مورد جنگنده‌های اف ۳۵ است. با توجه به این که ترکیه سفارش بیش از ۱۰۰ فروند جنگنده پیشرفته آمریکا را ثبت کرده و براساس برنامه ریزی‌ها در برنامه توسعه جنگنده‌های نسل پنجم مشارکت داشته، نگرانی عمده پنتاگون، ارتباط نزدیک نظامیان و تکنسین‌های روسیه با تسلیحات و تکنولوژی‌های آمریکایی است؛ اطلاعاتی که آمریکایی‌ها قویا تلاش دارند آن را کاملا مخفی نگه دارند.

البته برخی از تحلیلگران و کارشناسان با اشاره به بی سابقه بودن همکاری یکی از اعضای ناتو با روسیه، بر این باور هستند که تنها نگرانی آمریکا رهگیری مسیر پرواز اف ۳۵ توسط سامانه اس ۴۰۰ است؛ کاری که روسیه در حال حاضر در خاورمیانه و دریای بالتیک انجام می‌دهد.

در واقع نیویورک تایمز علت اصلی تصمیم ترکیه برای خرید سامانه اس ۴۰۰ را بی اعتمادی آنکارا به واشنگتن و همکاری رو به رشدش با مسکو معرفی می‌کند.

در پایان باید به دو سناریوی محتمل از این جریان پرداخت:

نخست تبانی آمریکا و ترکیه برای خرید این سامانه و بررسی مشترک ویژگی‌های آن
دو، دور شدن ترکیه از غرب در پی خروج آمریکا از منطقه و افزایش نقش روسیه در تحولات منطقه‎ای.
پیشنهاد اردوغان مبنی بر مدیریت مشترک سامانه اس ۴۰۰، حمایت‌های عمومی «دونالد ترامپ» از اردوغان و همدلی ماه گذشته ترامپ با تصمیم ترکیه مبنی بر خرید سامانه اس ۴۰۰ در کنار ابراز امیدواری اردوغان از عدم تحریم ترکیه توسط آمریکا در پی دیدار با ترامپ در حاشیه نشست گروه ۲۰، سبب تقویت سناریوی نخست شده‎اند. تعویق نشست پنتاگون در این مورد تا زمان نامعلوم و عدم اظهارنظر کاخ سفید در مورد رویکردش در قبال موضوع تحویل سامانه توسط ترکیه نیز دلایلی بر این ادعا هستند.