توقیف نفتکش و گزینه‌های «زیاد» برای مقابله به مثل با انگلیس/ طرف مقابل نباید فکر کند ایران به خاطر ترس کوتاه می‌آید/ اختلاف با روسیه در نوع مواجه با اسرائیل در سوریه امری طبیعی است

گروه سیاسی ؛ شکست‌ پی در پی سیاست‌های ظالمانه رژیم آمریکا علیه مردم ایران، خباثت اروپا در حوزه برجام و عملگی انگلیس برای آمریکا در توقیف نفتکش ایران، نشست بی ثمر منامه در راستای آنچه معامله قرن می‌نامند، دستور نخست وزیر عراق درباره حشد الشعبی و ... از جمله تحولات این روزهای غرب آسیاست. در همین راستا خبرنگار میزان با مسعود اسداللهی کارشناس و تحلیلگر مسائل غرب آسیا به گفت‌وگو نشسته است که بخش اول آن را می‌خوانید:

هدف از توقیف نفتکش‌های ایران اعمال سیاست به صفر رساندن صادرات نفتی کشورمان است
میزان: توقیف سه نفتکش ایرانی در یک ماه گذشته در بندر جده، جبل الطارق و کانال سوئر بعد جدیدی از سیاست فشار حداکثری بر کشورمان است یا هر کدام را باید در قالب پرونده‌ای جدا مورد ارزیابی قرار داد؟
اسداللهی: دقیقا در راستا همان سیاست فشار حداکثری است. زیرا آمریکا اعلام کرده بود صادرات نفت ایران را صفر خواهد کرد. صادرات نفت هم به دو صورت انجام می‌شود یکی اینکه شرکت‌های خارجی به بنادر ایران می‌آید و پس از خرید نفت آن را به مقاصد مورد نظرشان منتقل می‌کنند و دیگری انتقال نفت از طریق نفتکش‌های ایرانی است که در این حالت ایران نفت را در مقصد به مشتری تحویل می‌دهد. راهکار اول که در حال حاضر عملا متوقف شده است. اما از آنجا که ایران از سال‌ها قبل ناوگان بزرگی از نفتکش را تدارک دیده بود، اکنون نفت را با این ناوگان به فروش می‌رساند. در واقع در سالیان اخیر اکثر نفت کشورمان به وسیله همین نفتکش‌ها منتقل می‌شدند.

در این شرایط آمریکا و متحدانش درصدد است تا با اقدامات غیرقانونی مانع صادرات نفت ایران شود. البته مسئله نفتکشی که در بندر جده است فرق دارد. این نفتکش به دلیل نقص فنی مجبور شد وارد بندر جده شود. طبق قوانین اگر کشتی‌ها دچار مشکل فنی شوند باید به خود را به نزدیکترین بندر برسانند. اما اکنون دولت عربستان با اینکه ادعا دارد کشتی را تعمیر کرده و پول آن را هم دریافت کرده، اجازه خروج به آن نمی‌دهد. مساله نفتکشی هم که در کانال سوئر متوقف شده، دقیقا روشن نیست که آیا واقعا توقیف شده یا خیر. اما نفتکشی که در جبل الطارق توقیف شد حامل نفت ایران بود و با اقدامی غیرقانونی این اتفاق صورت گرفت.

در زمان مصدق هم انگلیس با توقیف کشتی ایتالیایی به دنبال جلوگیری از صادرات نفت ایران بود
میزان: در حال حاضر در واکنش به اقدام نیرو‌های نظامی انگلیس در توقیف نفتکش کشورمان در جبل الطارق، وزارت خارجه تاکنون سه بار سفیر این کشور را احضار کرده است. به جز این اقدام، راهکار موثر در مقابله با این وضعیت چیست؟
اسداللهی: با وجود آنکه کار طرف مقابل غیرقانونی است، زیرا ایران در حوزه صادرات نفت با نفتکش تحت هیچ نوع تحریم بین المللی از سوی سازمان ملل نیست، یک راهکار قانونی برای ان وجود دارد. مشابه این اتفاق در زمان دکتر مصدق که نفت را ملی کرد نیز به وقوع پیوست. در آن زمان پس از آنکه یک کشتی ایتالیایی به ایران آمد و نفت خرید، در بندر عدن توسط انگلیس مصادره شد. آن زمان یمن تحت قیمومیت انگلیس بود و از این رو نیرو‌های این کشور در آنجا حضور داشتند؛ بنابراین اگر موضوع مذکور در دادگاه‌های بین المللی دنبال شود، قطعا به نفع ایران حکم صادر می‌شود، اما روند‌های حقوقی طولانی است. از این رو ایران در مرحله اول سعی دارد از راه‌های دیپلماتیک مشکل را حل کند اما اگر این راه جواب ندهد گزینه‌های زیادی برای کشورمان وجود دارد که بتواند مقابله به مثل کند. از جمله اینکه روزانه کشتی‌های تجاری و نفتکش‌های انگلیسی از تنگه هرمز رد می‌شوند و ایران این توانایی را دارد که مقابله به مثل کند و البته اقدامش هم قانونی خواهد بود؛ بنابراین ایران دست و پا بسته نیست و باید دید دولتمردان ما تا چه اندازه قاطعانه با مساله برخورد می‌کنند.

 

طرف مقابل نباید فکر کن ایران به خاطر ترس کوتاه می‌آید
میزان: آیا توقیف کشتی‌های انگلیسی در تنگه هرمز موجب چالش و تنش جدیدی نخواهد شد؟ زیرا چند روز قبل آمریکا اعلام کرد که به دنبال ایجاد ائتلاف نظامی در جهت تضمین آزادی کشتیرانی و در آب‌های اطراف ایران و یمن است.
اسداللهی: مسلما این گونه خواهد شد. اما ادعا‌هایی که آمریکایی‌ها هر چند وقت یکبار تحت عنوان تشکیل ائتلاف می‌کنند، بیشتر عملیات روانی است. آمریکا از لحاظ نظامی نیاز به ائتلاف ندارد. این کشور به اندازه کافی ناوگان دارد که بخواهد این اقدام را صورت دهد؛ بنابراین حضور استرالیا یا کانادا بیشتر عملیات روانی برای ترساندن طرف ایرانی است که بگویند دنیا علیه شما جمع شده است. با این حال در عمل چنین امری محقق نمی‌شود مخصوصا با کار‌هایی که ترامپ کرده و نارضایتی‌هایی که حتی در کشور‌های اروپایی از او وجود دارد. براین اساس این ائتلاف‌ها یا تشکیل نمی‌شود یا نمایشی خواهد بود. اما چه تشکیل شود یا نشود، وقتی ایران در واکنشی مقابله به مثل، اقدام به توقیف کشتی کند آن‌ها هم تحت عنوان آزادی دریانوری بین المللی سعی می‌کنند واکنش نشان دهند. آنچه در اینجا موضوعیت دارد حق کشور‌ها در دفاع از خودشان است زمانی که حاکمیت ملی آن‌ها نقض شود. برای مثال در جریان ورود پهپاد آمریکایی به فضای هوایی کشورمان، ایران تحت قوانین بین المللی حق داشت آن را سرنگون کند که این کار را اتفاق افتاد. در مساله نفتکش‌ها هم، همه دنیا می‌دانند توقیف آن‌ها غیرقانونی است و هیچ کشوری هم این کار انگلیس را تایید نکرد. پس این حق کشورمان است که برای دفاع از حاکمیت ملی خود دست به اقدامی بزند که موثر باشد هرچند که ممکن است این کار به تنش بیانجامد. واقعیت این است که طرف مقابل نباید فکر کند ایرانی‌ها به علت ترس از جنگ کوتاه خواهند آمد و ذلت را می‌پذیرند. آن‌ها هر وقت ببیند ایران اراده قوی برای پاسخ دارد عقب نشینی می‌کنند.

اختلاف ایران و روسیه در نوع مواجه با اسرائیل در سوریه امری طبیعی است
میزان: یکی از کشور‌های همسو با ایران در مسائل منطقه، روسیه است. اما در ماه‌های اخیر اخباری مبنی بر اختلاف مسکو و تهران در نوع مواجه با رژیم صهیونیستی در سوریه مطرح شده است. ارزیابی شما چیست؟
اسداللهی: ما با روسیه اهداف مشترکی در سوریه داریم، اما در یکسری موضوعات هم سیاست هایمان متفاوت است. ما دو هدف مشترک در سوریه داشتیم: مبارزه با تروریسم تکفیری و حفظ نظام سوریه. در این اهداف هیچ اختلاف نظری وجود نداشت و لذا به صورت مشترک هم عمل کردیم و پیروزی بزرگی هم به دست آمد. چنانکه گروه‌های تکفیری شکست‌های اساسی خوردند و در حال حاضر هم دیگر کسی از سرنگونی نظام سوریه صحبت نمی‌کند.

 

اما در بحث اسرائیل دیدگاه‌های روسیه و ایران کاملا متفاوت است. جمهوری اسلامی هیچ گاه موجودیتی به اسم اسرائیل را به رسمیت نشناخته و نخواهد شناخت و معتقد است این رژیم غاصب و ساختگی است، اما روسیه چنین اعتقادی ندارد. روس‌ها اسرائیل را به رسمیت شناخته با آن‌ها روابط دیپلماتیک دارند و شاهد هستیم که مرتب نتانیاهو به مسکو می‌رود؛ بنابراین نباید در سوریه انتظار داشته باشیم روس‌ها دقیقا با ما هماهنگ باشد. این دیدگاه در عمل باعث می‌شود که روس‌ها حمایتی که لازم است از ایران در برابر اسرائیل بکنند، انجام ندهد. زیرا تاکید دارد که مسکو اعتقادی به دیدگاه تهران در مساله اسرائیل ندارد. این موضوع عم امری شفاف و غیر سری است. از این رو اختلاف روسیه و ایران در این مساله را باید طبیعی تلقی کرد. نکته مهم آنکه ما و روسیه هم پیمان نیستیم، بلکه اهداف مشترکی داریم و به آن‌ها هم رسیدیم.  به این دلیل که می‌گویند اعتقادی به دیدگاه ایران نداریم. این کاملا مشخص است و چیز پنهان و سری هم نیست. این باید طبیعی تلقی کرد و درک کرد ما و روسیه هم پیمان نیستیم، هدف مشترک داریم و به هدفمایمان رسیدیم.

 

ادامه دارد