ایران از قافله ثبت جهانی بادگیر‌ها جا ماند/ کریس رونالدو به به کمک امارات شتافت/ شوی تبلیغاتی شیوخ امارات تمامی ندارد
- شوی تبلیغاتی شیوخ امارات گویی تمامی ندارد. تلاش اماراتی‌ها برای ثبت میراث ایران این بار با حضور کریستین رونالدو رنگ جدیدی به خود گرفت. ساخت تیزر تبلیغاتی با حضور کریستین رونالدو، بازیکن مشهور فوتبال و انتشار آن در سطح گسترده در اینترنت و شبکه‌های تلویزیونی که در مجموع در این تیزر بادگیر جزیی از فرهنگ و معماری امارات مشخص و معلوم شده نشان از کوتاه نیامدن اماراتی‌ها در ثبت بادگیر‌ها به عنوان میراث ملی خود دارد.
ساخت شهرک خشتی با فناوری نوین و البته با بادگیر‌های متعدد، ساخت تندیس به شکل بادگیر و ارائه آن در فیستوال‌های مهم، تبلیغات گسترده برای بادگیر و تلاش‌های نافرجام متعدد برای ثبت آن در فهرست آثار جهانی یونسکو از این دست است.
ثبت دانش فنی ساخت بادگیر‌های ایران در سازمان جهانی یونسکو همچنان با، اما و اگر‌هایی رو به روست اتفاقی که دخالت و شیطنت برخی کشور‌های حوزه خلیج فارس ثبت جهانی آن را با تاخیر بیشتری رو به رو کرده است. در این میان برخی کشور‌ها به دنبال بهره برداری از برند بادگیر‌های ایران هستند تا درآمد‌های بیشتری کسب کنند و به تازگی با انتشار یک کلیپ با حضور یکی از چهره‌های سرشناس فوتبال جهانی این موضوع دوباره در رسانه‌ها داغ شده است کارشناسان کوتاهی‌ها و ناهماهنگی‌ها را در این اتفاق موثر می‌دانند.
بادگیر‌های ایران از مظاهر تمدن است و قدمتشان به ۱۲ قرن پیش می‌رسد اولین بادگیر‌ها در شهر‌های گناباد، زاهدان، یزد، طبس، کرمان، بم، قزوین، تهران، قم، اصفهان، خراسان جنوبی، کرمان، سیستان و بلوچستان، فارس، بوشهر، هرمزگان و یزد می‌رسد.
بادگیر‌های ایران به عنوان نماد معماری منحصر به فرد از سال ۲۰۱۵ در فهرست ثبت میراث جهانی است تلاشی، اما از سوی برخی حاشیه نشین‌های خلیج فارس می‌شود تا از نام ایران نان گردشگریشان را چرب‌تر کنند. ابزار جدیدشان هم حضور کریس رونالدو فوتبالیست مشهور پرتغالی در کنار بادگیر‌های محلی بستگ دبی است.
سازه‌هایی که حدود ۱۲۰ سال پیش اتفاقا به دست اهالی بستگ هرمزگان ساخته شد. فاطی مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری استان یزد در این رابطه گفت: ممکن است بقیه کشور‌ها برای ثبت جهانی بادگیر‌ها به نام خودشان تلاش کنند، اما بعید است با توجه به پرونده قوی ایران این اتفاق برای سایر کشور‌ها بیفتد.
طی روز‌های گذشته انتشار ماکت تبلیغاتی اماراتی‌ها با رونالدو در کنار بادگیر‌های بستگ دبی موج واکنش‌ها بالا گرفته است. #های یزد-دیدنی # یزد-شهر-بادگیر‌ها و # بادگیر‌های ۱۲ قرن پیش را چه به سرزمین ۱۲۰ ساله و از این دس پیام‌ها در فضای مجازی بسیار داغ شده است.
فرهاد نظری، مدیر کل اسبق ثبت آثار ملی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در این رابطه و در پاسخ به انتقادات در فضاای مجازی اظهار کرد: منظر ملموس بادگیر‌ها به نام ایران است و فناوری ساختشان را هر کشوری که بتواند برایش اسنادی ارائه دهد می‌تواند در ثبت جهانیش مشارکت کند. بادگیر‌های یزد در فهرست میراث ملموس و خود شهر یزد به عنوان شهر بادگیر‌ها و هم این طور بادگیر‌های کاخ کلستان در فهرست میراث ملموس ثبت شده است، اما دانش و مهارت سنتی ساخت بادگیر که یک میراث ناملموس هست هنوز ثبت نشده است.
محمد طالبیان، معاون سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در این رابطه گفت: تنها دلیل به تعویق افتادن ثبت میراث ملموس بادگیر‌ها و ناملوس دانش تاکنون محدودیت در تعداد ارسال آثار بوده است، اما اقداماتی در دست داریم که به زودی ثبت جهانی شود. در لیست ثبت به دلیل اینکه موضوع آن ملی است سهمیه ما یکی است هر ۲ تا ۳ سال یک سهمیه در ثبت ملی به ما می‌دهند به همین دلیل تاکنون ثبت نشده است.
اما در میان تمام این سخنان مدیر تنها انجمن مشورتی یونسکو در میراث فرهنگی آب پاکی را روی دست همه می‌ریزد. صادقی معتثقد است سازمان در زمینه ثبت ملموس و ناملوس نه تنها کار درستی انجام نداده بلکه بهره برداری از برند ایرانی بادگیر‌ها در جهان را دیگران بهتر از ما انجام می‌دهند.
علی رغم توافقاتی که ما با سازمان میراث فرهنگی داشتیم در یک اقدام خود سرانه این پرونده با دخل و تصرف‌های آشکار و اشکالات عدیده علمی و نوشتاری در تدوین پرونده به یونسکو ارسال شد و پرونده در اقدامی غیر قابل باور و تعجب انگیر برای اولین بار در ایران و جهان یک هفته به اجلاس نامیلو در سال ۱۳۹۴ برگزار شد که پرونده برگشت خود و یک سهمیه رسمی ایران در یونسکو سوخت. یک سال و نیم گذشته آقای طالبیان در مرکز بین المللی قنات اظهار داشتند که این پرونده را به جریان خواهند انداخت. متاسفانه به این حرف و قول و قرار هم توجهی نکردند.
بافت تاریخی یزد دو سال قبل به عنوان یک شهر میراث بشری در فهرست آثار میراث بشری جهان در یونسکو به اتفاق آرا ثبت شده آیا امکان ثبت مجزای سازه دیگری در جای دیگر وجود دارد؟
نکته آنجاست مسئولان دولتی و حتی دوستداران میراث فرهنگی کشور آن‌چنان که باید در خصوص تلاش اماراتی‌ها، فعالیت چندانی نداشته‌اند. به نظر می‌رسد باید از آغاز دور جدید تلاش اماراتی‌ها با سطح تبلیغاتی، چون حضور رونالدو، نگران شد!