نشست‌های سه گانه مکه و ناکامی عربستان در ایجاد اجماع علیه ایران

به گزارش گروه بین الملل ؛  نشست‌های سه گانه سران اتحادیه عرب، شورای همکاری خلیج فارس و سازمان همکاری اسلامی به ابتکار عربستان در پنجشنبه و جمعه هفته گذشته در حالی با هدف ایجاد اجماع منطقه‌ای علیه ایران و به راه انداختن موج جدید ایران هراسی برگزار شد که عربستان علاوه بر دارا بودن تجارب ناکام در این زمینه با موضوع اختلافات درونی شرکت کنندگان این نشست نیز مواجه بود.

 

عربستان غالبا در مواجهه با مشکلات و بحران‌ها اقدام به برگزاری نشست‌های مشابهی می‌کرد که با صدور بیانیه‌ای پایان می‌یافت؛ بیانیه‌ای تبلیغاتی که توسط ریاض تنظیم و از سوی سایر کشور‌ها صرفا منتشر می‌شد. البته عراق این بار خرق عادت کرده و عدم مداخله خود در تدوین بیانیه را صراحتا اعلام کرد.

برگزاری نشست‌های سه گانه اضطراری در عربستان با هدف ایجاد اجماع منطقه‌ای علیه ایران، نشان دهنده تلاش عربستان برای کاهش حجم انتقادات علیه این کشور به دلیل جنایات وحشیانه علیه مردم یمن و نیز قتل هولناک «جمال خاشقجی» روزنامه نگار منتقد سعودی و احیای باصطلاح نفوذ منطقه‌ای از دست رفته ریاض بود.

 

از دیگر دلایل برگزاری این نشست که بی ارتباط با دلایل اولیه نیز نبودند می‌توان به افزایش تنش‌های سیاسی واشنگتن و تهران، تحت الشعاع قرار دادن راهپیمایی روز قدس و انتشار بخش نخست طرح به اصطلاح صلح موسوم به معامله قرن دولت آمریکا و نیاز عربستان برای جلب حمایت کشور‌های عربی از این طرح که تاکنون از سوی عربستان، بحرین و امارات مورد تایید قرار گرفته، اشاره کرد.

اظهارات خصمانه «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان در مورد ایران در جریان نشست‌های سه گانه اضطراری و بیانیه پایانی حاوی طرح اتهاماتی واهی علیه ایران در راستای هدف از پیش تعیین شده این نشست‎ها، موید تلاش آشکار ریاض برای تشکیل اجماعی علیه ایران بود.

ریاض که تلاش بسیاری کرده بود تا با سوء استفاده از موضوع انفجار در بندر «فجیره» امارات و نیز عملیات تلافی جویانه نیرو‌های یمنی به تاسیسات حساس و امنیتی در قلب عربستان، ایران را متهم جلوه داده  و تهران را به مداخله در امور کشور‌های منطقه و برنامه هسته‌ای و موشک‌ی را تهدیدی برای امنیت جهانی تصویر کند، در نهایت با واکنش غیرمنتظره‌ای روبرو شد.

استقبال نه چندان گرم قطر از این نشست‌ها و اعزام نخست وزیر قطر به نمایندگی از «دوحه» برای شرکت در نشست‌ها علاوه بر آشکار کردن اختلافات درونی این بلوک، نشان دهنده عدم همسویی دوحه با ریاض در ایجاد اجماع علیه ایران بود.

عدم حضور پادشاه مراکش و اعزام نخست وزیر این کشور به این نشست‌ها نشان داد که روابط دو کشور که در پی قتل جمال خاشقجی تیره شده بود، همچنان با بحران مواجه است.

«برهم صالح» رئیس جمهور عراق ضمن انتقاد از بیانیه پایانی نشست اتحادیه عرب که حاوی اتهاماتی علیه ایران بود، تصریح کرد نقشی در تدوین این بیانیه نداشته است. وی تاکید کرد ایران همسایه عراق است که امنیتش باید حفظ شده و محترم شمرده شود.

سوریه نیز بیانیه نشست اتحادیه عرب را به دلیل طرح اتهاماتی علیه ایران مبنی بر مداخله تهران در امور سوریه، رد کرده و آن را مصداق مداخله در امور داخلی خود دانست. وزارت خارجه سوریه با انتشار بیانیه‌ای به این ادعا‌ها واکنش نشان داده و گفت: حضور ایران در سوریه قانونی و مشروع بوده و به دلیل حمایت از تلاش‌های سوریه در مبارزه با تروریسمی است که برخی از کشور‌های حاضر در این نشست از آن پشتیبانی می‌کنند.

واکنش به بیانیه پایانی نشست‌ها تنها محدود به کشور‌های حاضر در این نشست‌ها نشد. «سید حسن نصرالله» دبیرکل حزب الله لبنان ضمن اشاره به وابستگی عربستان به آمریکا و سازمان‌های اطلاعاتی این کشور برای ادامه بقای خود گفت ایران از زمان پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون با دسیسه چینی‌های برخی از رژیم‌های عربی روبرو بوده است.

تور عربی «جان بولتون» مشاور امنیت ملی ریاست جمهوری آمریکا همزمان با برگزاری این نشست‌ها و تکرار ادعا‌های خصمانه و موهوم ایران ستیزانه وی که موید تلاش‌های مشترک ریاض و واشنگتن برای ایجاد موج جدید ایران هراسی در منطقه برای نیل به اهداف خاصی بود نیز نتوانست به موفقیت عربستان که نشست‌های ناموفق مشابهی را در گذشته تجربه کرده بود، کمک کند.