الاغ‌هایی با بار سرب
مردم مواد معدنی سرب و روی را از ارتفاعات با الاغ، پایین می‌آورند و به دلالان می‌فروشند و این مواد پرعیار به سمت استان زنجان بارگیری می‌شود.
این روز‌ها بازار دلالان و آنان که مردم را تحریک به برداشت مواد معدنی می‌کنند که هیچ، بازار الاغ‌ها هم رونق گرفته و قیمت آن حسابی بالا رفته است البته ارزش افزوده‌ای که برداشت‌های غیرمجاز سرب و روی دارد، به قیمت بالای الاغ می‌چربد.
بر اساس اعلام مسئولان، در ۶ ماه گذشته سه هزار تن سرب و روی از آلبلاغ برداشت شده است و این روند اکنون هم با شدت بیشتری ادامه دارد.
هر فرد روزانه ۱۰۰ کیلوگرم از ماده معدنی سرب و روی را به صورت غیرمجاز برداشت می‌کند و بر این اساس روزانه ۵۰ هزار کیلوگرم سرب و روی برداشت می‌شود که هر کیلوگرم آن توسط دلالان ۵۰ هزار ریال خریداری و سپس با قیمتی بسیار بیشتر به کارخانه‌های استان زنجان فروخته می‌شود.
گفته می‌شود استقبال هجوم واره مردم برای برداشت سرب و روی از منطقه آلبلاغ اسفراین، متقاضی برای الاغ را هم افزایش داده است.
در این زمینه هر الاغ، روزانه ۵۰۰ هزار تا یک میلیون ریال اجاره داده می‌شود.
برخی صاحب نظران، افزایش حمل و جابه جایی الاغ‌ها در شهرستان‌ها و جاده‌ها را بی ارتباط به موضوع برداشت مواد معدنی سرب و روی از ارتفاعات آلبلاغ اسفراین نمی‌دانند.
گفته می‌شود تقاضای مجوز حمل الاغ از مبدا بندرعباس به این استان داده شده است، اما در این باره دامپزشکی استان اعلام کرده که مجوزی صادر نشده است.
به هر حال، آنچه شاید مردم از آن بی خبر باشند، تهدید سلامت آنان به واسطه سمی بودن سرب است، زیرا به گفته مسئولان، خراش کوه و برداشت این مواد سمی، نه تنها منابع آب و خاک را آلوده می‌کند، می‌تواند تیغی بر گلوی سلامت خودشان است، زیرا سرب ماده‌ای سرطان زا و سمی است.
این معدن در منطقه تحت مدیریت حفاظت محیط زیست خراسان شمالی واقع است و این سازمان تاکنون نسبت به آزادسازی آن روی خوش نشان نداده است.
سازمان صنعت، معدن و تجارت استان درخواست دارد تا این منطقه از مدیریت حفاظت محیط زیست خارج شود تا بتواند آن را ثبت کند، اما اداره کل حفاظت محیط زیست این خطه با آن موافقت نکرده است.
* هر روز بر تعداد افراد افزوده می‌شود
معاون صنایع و معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی با بیان اینکه هر روز به تعداد افراد برای برداشت مواد معدنی افزوده شده است گفت: روزانه ۵۰۰ نفر از مردم با حضور در ارتفاعات منطقه آلبلاغ، اقدام به برداشت سنگ سرب و روی کرده و آن را با الاغ به پایین کوه می‌آورند.
علی اصغر رضازاده اظهار داشت: معادن آلبلاغ در منطقه حفاظت شده ساریگل اسفراین عیار بالایی دارد و از این رو سودجویان به برداشت غیرمجاز آن روی آورده اند.
وی در پاسخ به اینکه چرا هنوز اقدام عملی برای جلوگیری از این تخلف انجام نشده است گفت: تا زمانی که این معدن ثبت نشود، نمی‌توان برای برداشت مجاز آن اقدام کرد، این معدن در منطقه تحت مدیریت حفاظت محیط زیست است و برای ثبت، منطقه باید آزاد شود.
رضا زاده با بیان اینکه دلالان، مواد معدنی را به کارخانه‌های زنجان می‌فروشند گفت: آن‌ها سرب و روی غیرمجاز برداشتی را با جواز‌های جعلی، به کارخانه عرضه می‌کنند.
وی گفت: در این زمینه با هماهنگی استانداری پیشنهاد شده تا خودرو‌هایی که با بارگیری این مواد معدنی آن را به دیگر استان‌ها حمل می‌کنند، شناسایی و توقیف شوند.
معاون صنایع و معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی افزود: با توقیف خودروها، بازار برداشت کنندگان از معدن کساد می‌شود و با این کار، از برداشت‌های غیرمجاز جلوگیری خواهد شد.
وی افزود: امروز کارشناسانی از سازمان محیط زیست و وزارت صنعت، معدن و تجارت به استان سفر کرده اند و موضوع آزاد سازی منطقه و ثبت معدن را بررسی می‌کنند.
معاون صنایع و معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی گفت: چندین نوبت شکایت به دستگاه قضا برده شده و چند پرونده در دادگستری تشکیل شده است که یک پرونده منجر به صدور رای و یک نفر محکوم به زندان شده است.
رضازاده اظهار داشت: عامل اصلی برداشت غیرمجاز سرب و روی در شهرستان اسفراین شناسایی و با حکم قضایی روانه زندان شد و چند نفر در این زمینه شناسایی و دستگیر شدند.
وی افزود: امسال دست زیاد شده است و به علت سودآور بودن، افراد زیادی به برداشت غیرمجاز از این معدن روی آورده اند و از آنجا که عیار سرب و روی در معدن مزبور بالا است، سودجویان را وسوسه کرده است.
رضازاده تصریح کرد: این معدن در منطقه تحت مدیریت حفاظت محیط زیست واقع است از این رو نمی‌توان آن را ثبت و به شخص واگذار کرد.
وی خاطرنشان کرد: تنها راه برای حل اساسی این مشکل که البته درخواست و پیشنهاد شده، این است که اداره کل حفاظت محیط زیست استان محدوده معدنی را از تحت مدیریت خود آزاد کند تا بتوانیم معدن را ثبت و بهره برداری از آن را به شخص واگذار کنیم.
معاون صنایع و معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی گفت: در این صورت کار حفاظت و مراقبت از معدن هم توسط بهره بردار انجام می‌شود، اما حفاظت محیط زیست با آن موافقت نمی‌کند.
* برداشت غیرمجاز شدت گرفته
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی هم گفت: پیش از این افراد در گروه‌های ۱۰ یا ۲۰ نفره در عرصه حاضر شده و نسبت به برداشت غیرمجاز اقدام می‌کردند اما، اکنون روزانه ۵۰۰ نفر در منطقه حضور دارند و سرب و روی را برداشت و با الاغ به پایین کوه می‌آورند.
سیداصغر مطهری اظهار داشت: برای جلوگیری از شدت گرفتن مشکل باید با دلالان و عوامل تحریک کننده مردم برخورد شود.
وی افزود: دلالان با تحریک مردم، آنان را ترغیب به برداشت غیرمجاز سرب و روی می‌کنند و مردم هم به جان طبیعت افتاده و مواد معدنی را قاچاق می‌کنند.
مطهری با اشاره به اینکه سودجویان منطقه را تخریب کرده اند گفت: بار‌ها نیروی انتظامی با برداشت کنندگان برخورد داشته و بعضا درگیری‌هایی میان مردم و محیط بانان صورت گرفته است، شماری از افراد دستگیر شده و یک نفر هم روانه زندان شده است، ادوات و الاغ‌ها توقیف شده است، اما برداشت همچنان ادامه دارد.
مطهری افزود: برداشت غیرمجاز سرب و روی علاوه بر تخریب طبیعت به لحاظ بهداشتی هم مخاطره آمیز و نگران کننده است، زیرا سبب آلوده شدن منابع آب زیر زمینی و منابع خاک منطقه می‌شود.
وی اظهار داشت: بار‌ها محیط بانان ما با مردم درگیر شده اند، اما از پس آنان بر نیامده اند، اما اکنون دیگر کاری از دست محیط بانان ساخته نیست و حضور مردم بشدت افزایش یافته است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی در باره آزاد سازی منطقه از مدیریت حفاظت محیط زیست گفت: سازمان حفاظت محیط زیست تا کنون با آن موافقت نکرده است و البته این امر، نباید این رویه شود که عده‌ای به صورت غیرمجاز به طبیعت و معدن دست برده و محیط زیست بناچار و برای ثبت معدن، منطقه را از مدیریت خود خارج کند.
* راهبردی‌ترین راه، واگذاری معدن آلبلاغ اسفراین به شرکت تعاونی
استاندار خراسان شمالی هم در باره حادثه ریزش کوه و مرگ یکی از برداشت کنندگان معدن سرب و روی در آلبلاغ اسفراین گفت: موضوع برداشت‌های غیرمجاز از این معدن در شورای تامین شهرستان هم مطرح شده و پیگیری‌هایی هم از طرف نماینده این شهرستان در مجلس در دست انجام است، اما راهبردی‌ترین کار، واگذاری معدن به شرکت تعاونی عمرانی است.
محمدعلی شجاعی اظهار داشت: باید این معدن به شرکت تعاونی عمرانی اسفراین که سهامداران آن مردم هستند، واگذار شود تا منافع آن به مردم برسد.
سفر کارشناسانی از تهران برای بررسی وضعیت معدن سرب اسفراین.
ولی الله حیاتی، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان شمالی هم گفت: کارشناسانی از سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت صنعت، معدن و تجارت به استان سفر کرده اند تا وضعیت منطقه را بررسی کنند.
پارک ملی و منطقه حفاظت شده ساریگل در شرق شهرستان اسفراین در فاصله حدود هشت کیلومتری این شهر، قرار گرفته است.
منطقه پارک ملی ساریگل با وسعت هفت هزار هکتار و منطقه محافظت‌شده ساریگل با وسعت بیش از ۲۱ هزار هکتار یکی از زیست گاه‌های شاخص در سطح کشور شناخته شده است.
سوال اینجاست که مسئولان چرا ابتدای کار به صورت جدی وارد عرصه نشده اند تا کار به اینجا نکشد.