۹ نکته در تحلیل سال ۹۷/طلوع سال ۱۳۹۸ با غروب توهم امید به غرب/ سال اقتصادی ۹۷/ ناامیدی و امید/ شکوفه باران بهار و میلاد فرزند کعبه
• روزنامه حمایت در سرمقاله امروز خود مطلبی با عنوان ۹ نکته در تحلیل سال ۹۷ را منتشر کرد که به این شرح است:
سال ۹۷، سال شکست آمریکا و اذناب او در برابر جمهوری اسلامی بود و بار دیگر ثابت شد آمریکا هیچ غلطی نمیتواند بکند. مشکل اصلی کشور، مشکلات اقتصادی است و راه حل آن بازگشت به ظرفیتهای داخلی است. جریانی که نسخه سازش در سیاست خارجی پیچید و وعده داد که با این مدل، ساز اقتصاد کوک خواهد شد امروز باید جوابگو باشد چراکه خروجی این نسخه، بحرانی کردن معیشت مردم بوده است. این تفکر و مدل سیاست ورزی در کشور باید اصلاح شود و در این صورت است که در گام دوم انقلاب، پیروزیها و پیشرفتهای بزرگ تری رقم خواهد خورد؛ ان شاءالله.
• روزنامه کیهان یادداشتی با تیتر طلوع سال ۱۳۹۸ با غروب توهم امید به غرب را منتشر کرد که به این شرح است:
دشمن امید و آرزو داشت که انقلاب اسلامی چهلمین سال پیروزی خود را نبیند، اما به کوری چشم آنان، مردم جشن چهلمین سال پیروزی را باشکوهتر از همیشه برگزار کردند و راهپیمایی ۲۲ بهمن دشنهای در چشم و دل دشمن شد که شدت درد آن را از عربدههایی که میکشند، میتوان حدس زد. پیام راهبردی «گام دوم» رهبر انقلاب که به مثابه یک نقشه راه برای چهل سال دوم انقلاب منتشر شد، حاوی جامعترین و دقیقترین تحلیل و نگاه به راه طی شده و در همین حال واقع بینانهترین و آرمانیترین چشم انداز در مسیر پیش روست. یکی از محورها و برجستهترین نکات این پیام، تاکید مکرر رهبر انقلاب بر لزوم پایان توهم امید به غرب و پراکندن امید واقعی در جامعه است؛ «جوانان عزیز در سراسر کشور بدانند که همه راهحلها در داخل کشور است. اینکه کسی گمان کند که «مشکلات اقتصادی صرفاً ناشی از تحریم است و علّت تحریم هم مقاومت ضدّ استکباری و تسلیم نشدن در برابر دشمن است؛ پس راهحل، زانو زدن در برابر دشمن و بوسه زدن بر پنجه گرگ است» خطایی نابخشودنی است. این تحلیل سراپا غلط، هرچند گاه از زبان و قلم برخی غفلتزدگان داخلی صادر میشود، امّا منشأ آن، کانونهای فکر و توطئه خارجی است که با صد زبان به تصمیمسازان و تصمیمگیران و افکار عمومی داخلی القاء میشود.»
بقول مولوی؛
آنچه تو گنجش توهم میکنی
زان توهم گنج را گم میکنی
و، اما در پایان سالی که گذشت و در طلیعه سال جدید، درود و سلام ملت ایران بر شهدایی که در این سال خون پاک خویش را در چهار گوشه این سرزمین پهناور نثار کردند تا ما و شما در امنیت و آرامش به استقبال بهار برویم. یا مقلب القلوب و الابصار...
• روزنامه وطن امروز یادداشتی با تیتر سال اقتصادی ۹۷، ناامیدی و امید را منتشر کرد که به این شرح است:
وزارت صنعت، معدن، تجارت و وزارت جهاد کشاورزی. ترکیب نیاز به آزادسازی واردات برای تامین کالا و مواد اولیه و کمبود منابع ارزی به دلیل بازگشت (یا کاهش سرعت چرخش) ارز حاصل از صادرات و تحت فشار بودن منابع بانک مرکزی، احتمالا راهحلی شبیه آزادی گام به گام واردات بدون انتقال ارز متناسب با یک استراتژی در سمت تولید را پیشنهاد میدهد و آنوقت این سوال پیش میآید: «کدام استراتژی؟» و این سوال مهمتر که اساسا شیب آن کاهش واردات برشمرده در صدر بند ۱۱ را استراتژی توسعه ایران در شرایط تحریم مشخص میکند و این سوال باز هم مهمتر که آیا اساسا چنین استراتژیای وجود دارد؟ در این استراتژی بر اساس افزایش (یا کاهش) کل شاخص تولید کارگاههای صنعتی کدام دسته صنایع در اولویت حمایت از طریق واردات مواد اولیه (ولو بدون انتقال ارز) هستند؟ و کدام دسته در اولویت حمایت از طریق تحدید واردات کالای ساخته شده؟ به تصور نگارنده، اکنون و در این لحظه مهمترین اولویت اقتصاد ایران تدوین یک استراتژی فوری توسعه تحت تحریم برای سال ۹۸ است. وقتی از کلمه فوری استفاده میشود منظور فوریت تدوین است نه تعجیل در عمل؛ و از این زاویه ایجاد یک ساختار اولیه که برای بعضی گروههای صنعتی دقیق شده باشد و بعد بقیه اجزا به آن الحاق شود، بهتر است از یک پروژه یکساله و قرارداد شیک و ارائهکردنی به مطبوعات. بازگشایی مسیرهای حواله اگر چه دیر، ولی در مسیری درست در حال انجام است (سفر عراق یک نقطه مهم فنی در این مسیر بود)، ولی حتی بازگشایی مسیر حواله بدون وجود یک استراتژی توسعه صنعتی (با افق ۳ ساله و مشخصکننده شیب و نحوه کاهش واردات و جایگزینی واردات در دستهای از صنایع و نحوه پشتیبانی از صادرات در دسته دیگری از صنایع) ریل اقتصاد ایران را به طرز معناداری از آنچه در سال ۹۷ گذشت جدا نخواهد کرد!
• روزنامه خراسان یادداشتی با تیتر شکوفه باران بهار و میلاد فرزند کعبه را منتشر کرد که گزیدهای از آن را میخوانید:
در بهاران، دیدن صنع خداوندی و لطف حضرت لطیف در زنده کردن دوباره زمین و جان دادن به ریاحین و جوشاندن زلال چشمهها از دل مادر طبیعت، حال اندیشیدن و شُکر مدام را در جانها پرورانده، شمیم دل انگیز عطر بهاران حال عاشقی و دل سپردن را در دل پیر و جوان زنده کرده، بلبلان شوق نغمه سرایی و شاعران حال غزل خوانی دارند، کران تا کران از باغ و بوستان و جنگل گرفته تا دامن کوههای سر به فلک ساییده، سرسبزی و خرمی موج میزند و چشمها را به مهمانی «نوروز» فرا میخواند، سفره پربرکت زمین بیش از هر زمان گسترده و پر از نعم الهی است و خلق خدا همه مهمان این پهن خوان کرم. لطافت بهار و عطر شکوفههای رنگارنگ فصل نو شدن و زایش و مهربانی؛ مسیر خوب دیدن و مهرورزی و مروت با دوستان و مدارا و نیکورفتاری با همنوعان را گل آذین و عطرآگین و هموارتر کرده، پس به شکرانه این «تحول» طبیعی، ما هم جان هایمان را به نور معرفت و دانایی، دل هایمان را به زلال شفقت و مهربانی و دست هایمان را به برکت دستگیری و بخشندگی و نیکوکاری متبرک کنیم و در این هنگامه «داد» و «دهش» و بخشش طبیعت و شکوفه باران و سرسبزی زمین و آسمان حضرت رب العالمین دل و جان تازه کنیم به خوش کردن دل عزیزانی که دست هایشان برای چیدن «سفره هفت سین» و «تحویل» سال نو خالی است؛ و لباس نو بپوشانیم از سر انسانیت و برادری و نوع دوستی بر قامت فرزندان عزیز خانوادههای کم بضاعت وطنمان، بی منت بچینیم بر سفره خالی پدران و مادران آبرومند و کم برخوردار طعامی و غذایی سرشار از عشق و مهربانی، بتابیم همچو آفتاب بهاری گرم و لذت بخش بر سر و خانه یتیمان این سامان تا در این نوروز که شرفی مضاعف پیدا کرده به ولادت سراسر سعادت مولای متقیان، امیرمومنان علی (ع) این مولای مهربانی و دستگیری و نیکوکاری و یتیم نوازی و تندیس عزت و شرف و پرهیزکاری وین برترین خلق عالم بعد از رسول خاتم (ص) در این «عید در عید»، عیدیمان را امضای نامه مسلمانی و شیعه بودنمان قرار دهد و تا این که به برکت رجب و میلاد حضرت مولا این فرزند کعبه و خانه خدا، حضرت «رب ودود» همه روزهای زندگی مان را در دنیا تا نوشیدن از حوض کوثر به دست مولا، عید و «نوروز» اراده فرماید و در بهار بی خزان بهشت اش همنشین بندگان صالح اش فرماید. چنین نوروز و میلاد فرزند کعبه مبارک باد.
• روزنامه فرهیختگان سرمقالهای با تیتر سنگر جریان دانشجویی کجای جنگ اقتصادی است؟ را منتشر کرد که گزیدهای از آن را میخوانید:
تربیت نیروی انسانی برای مقابله با دشمن شاید بتوان یکی از مهمترین اقدامات جریان دانشجویی در حوزه جنگ اقتصادی را انجام فعالیت در جهت فرهنگسازی و تغییر نگاه بدنه دانشجویی پیرامون اشتغال دانست. واقعیت این است که یکی از نیازهای اساسی جامعه جوان، اشتغال است که عموما جریان دانشجویی برای این دغدغه اجتماعی برنامهریزی مناسبی ندارد و در طول سال تحصیلی کمتر شنیده میشود که نشستها و کارگاههایی برای برآورده کردن این نیاز اساسی و مهم گام بردارد. این انتظار از جریان دانشجویی میرود در شرایط جنگ اقتصادی یا توجه بیشتر به ظرفیتهای بومی و ملی و ارائه الگوهای موفق در کارآفرینی و اشتغالزایی، ضمن اینکه زمینه دور شدن خود از سیاستزدگی را فراهم کرده و برای خود خلق بدنه اجتماعی میکند، زمینه تربیت نیروی انسانی برای مقابله با دشمن را نیز فراهم کند. واقعیت این است که در این میدان نبرد، با حرف نمیتوان بر دشمن فائق آمد؛ ضمن اینکه پذیرش نقش و سهم مهم دولت و دیگر دستگاههای اجرایی، نظارتی و تقنینی در این جنگ بهمعنای رفع مسئولیت از دیگران نیست و یکی از اصلیترین ظرفیتهای مهم کشور در جهت فائق آمدن بر دشمن، بدنه دانشجوی مومن انقلابی است که ضمن تعیین و شناختن وظایف و تکلیف خود در این جنگ تحمیلی، باید هرچه سریعتر برای تحقق مطالبه رهبر انقلاب جهت عبور کشور از مشکلات اقتصادی گامهای اساسی بردارد.
• روزنامه رسالت سرمقالهای با تیتر زنگ حساب را منتشر کرده که در ادامه گزیدهای از آن را میخوانید:
خانواده رسالت افتخار میکند که انعکاس صدای بازنشستگان و سالمندان باشد، یا پژواک فریاد دردمندانه کارگران هفت تپه باشد، یا مسائل دارویی بیماران را به صدر اخبار بیاورد، یا بلندگویی برای معلمان و دانشجویان باشد و یا از مشکلات جانبازان و ایثارگران بنویسد. خستگیها و ناملایمات بسیارند. از تذکرهای گاه و بیگاهی که
به واسطه صدای مردم بودن نصیبمان میشود گرفته تا موانع متعددی مانند هزینههای کاغذ، چاپ و توزیع، حقیقتا روزنامه نگاری را سخت و طاقت فرسا کرده است. اما همه اینها فراموش میشود وقتی با پیگیری ما، مشکلی از مشکلات جانبازان مرتفع میشود، یا دست فروشهای یک محدوده با احترام ساماندهی میشوند، یا کارگران مظلوم به حق و حقوقشان میرسند. غیر از رویکرد جدی اجتماعی و پرداختن به دغدغههای عمومی رسالت چند ماهی است سعی کرده فارغ از خط کشی ها، مستقل عمل کند و البته سابقه ۳۰ ساله رسالت هم همین بوده است. اگر نگاهی به ویژه نامه نوروزی رسالت که برای نخستین بار به این شیوه منتشر شد بیندازید، خواهید دید که رسالت با رعایت اصول و ایستادگی بر موازین اساسی خود، با شخصیتهای متعدد از اصولگرایان و راستهای
تحول خواه گرفته تا سوپرچپهای اصلاح طلب گفتگو کرده و قضاوت را به خوانندگان فهیم خود واگذار کرده است.
ضمن آرزوی بهروزی و نیک فرجامی برای مخاطبان روزنامه، امیدوارم ۹۸، سال کاهش آلام و اوج گرفتن پیروزیها و تداوم سرفرازی ایران اسلامی و جبهه جهانی حق باشد، ان شاءالله.
ما خون تازه در تن عشقیم و عشق را
شعر من و شکوه تو رمز الدوام شد
بعد تو باز عاشقی و باز... آه نه ...!
این داستان به نام تو اینجا تمام شد
• روزنامه اطلاعات یادداشتی با تیتر به شادی دل ایرانیان را منتشر کرده که در ادامه گزیدهای از آن را میخوانید:
نگاه امیر المومنین به سنتهای اجتماعی مردم همراهی با آن بود. چنانکه در عهد نامه مالک اشتر فرموده اند که آیین پسندیدهای را بر هم مریز که بزرگان این امت به آن رفتار نموده اند و به وسیله آن، مردم به هم پیوسته اند و رعیت با یکدیگر سازش کرده اند و آئینی مگذار که چیزی از سنتهای نیک گذشته را زیان رساند تا پاداش از آن نهنده سنت باشد و گناه شکستن آن بر تو؛ و علی امیرالمومنین در برخورد با سنتهای رایج با ایرانیان به نیکویی این اندیشه را پاس داشت؛ معروفترین این رفتار که بارها در کتابهای گوناگون علمای شیعه بازگوشده با گروهی است که در نوروز به خدمت حضرت شتافتند و برای ایشان پالوده را هدیه بردند. هنگامی که حضرت دریافت مناسبت این شیرینی چیست فرمودند: کل یومنا نیروز. این که ایرانیان میگویند هر روزتان نوروز باد بازگویی همین حدیث است. در زمان امام صادق که بیشترین اصحاب حدیث پیرامون ایشان گرد آمدند و بسیاری از آنها ایرانی تبار بودند بدیهی است که سخن از نوروز به میان آمده باشد. حدیث مشهوری که معلی بن خنیس روایت کرده، تایید دوباره این آداب است که با سنتهای کهن ایرانیان همخوانی دارد و چنین بوده که نام و تصویر علی امیر المومنین از برکات سفره هفت سین ایرانیان است. چنانکه در سنت قدیمی تهرانیها فرش، قالیچه و زیر انداز خود را در آخر سال در چشمه علی میشستند تا به یمن آن نام مبارک برکت را به خانه آورند. سخن خود را با این ترانه نوروزی با اندکی تغییر به پایان میبرم.
بهار آمد بهار آمد خوش آمد
علی با ذوالفقار آمد خوش آمد
علی با ذوالفقارای شاه مردان
دل ایرانیان را شاد گردان
• روزنامه ایران یادداشتی با تیتر سیاست علوی، سیاست حقیقت را منتشر کرده که به این شرح است:
حضرت علی (ع)، قهرمان مبارزه با امپراطوری دروغ است؛ این شاید مهمترین بُعد از ابعاد این شخصیت ماندگار تاریخ بشریت و شایستهترین میراث او برای زمانهای است که در آن زندگی میکنیم؛ زمانهای که دروغ با هزاران زیور و زینت، بر همه عرصههای زندگی جوامع انسانی سایه افکنده است. از نخستین روزهای دوره حکومت علی (ع)، ناصحان و سیاستپیشگان به دیدارش شتافتند تا پندش دهند که تا زمانی که پایههای حکومتش استحکام لازم را نیافته، تلاش برای تحقق آرزویش مبنی بر بازگشت به سرچشمههای زلال انقلاب اسلامی پیامبر (ص) و بازگرداندن محور آسیاب حکمرانی به «سیاست حقیقت» را به تعویق اندازد. او را به توجه به اصول «سیاستمداری» سفارش کردند، چرا که فراست در حکومتداری را با میزان پایبندی به «سیاست واقعگرا» میسنجیدند. از همین رو بود که او را به مماشات با حکومت معاویه در شام و حکمرانی دیگر والیان منصوب عثمان توصیه میکردند. علی (ع) اما، میدانست که از دستان آلوده به خونهای به ناحق بر زمین ریخته و شکمهای انباشته از غارت بیتالمال نمیتوان انتظار اقامه حق و عدل داشت، هرچند به سابقه همراهی و همدمی با پیامبر (ص) یا شرکت در جنگ و جهاد آراسته باشند. علی (ع) بیمحابا اعلام میکند که اگر بیست و پنج سال سکوت را به اصرار مردمانی که از ستم ستمگران خرد و کلان به ستوه آمدهاند میشکند، برای آن است که با این نظام غارتگری مبارزه کند و تا آنجا پیش خواهد رفت که اموال به غارت رفته را حتی اگر به کابین زنان رفته باشد، به جای خویش بازگرداند. مگر عدالت به معنایی جز قرار دادن هر چیز در جایگاه شایسته آن شناخته شده و مگر اقامه عدل جز بازگرداندن امور به جایگاه بایستهشان است؟ اگر علی (ع) در پی حاکمیت شایستهسالاری است در راستای همین عدالتخواهی است و اگر با امپراطوری دروغ در میافتد از آن روست که نیک میداند سیطره دروغ بر حکومت، بسترساز هجوم موریانههای فساد به بنیانهای جامعه است و تنها راستی است که قوامدهنده سرمایه اجتماعی است. چنین است که در توصیف تباهترین جوامع میگوید: پس در آن هنگام، باطل بر جای استوار شود و نادانی بر طبیعت سوار، گردنکشی در چشم همگان بزرگ نماید و دعوت به حق اندک و کمخریدار. روزگار همچون درندهای دیوانه حمله آرد و باطل آرمیده برخیزد و، چون شتر نر بانگ بردارد. تبهکاری محور برادری مردم شود، گریز از دین آغاز گردد، بر گرد دروغ با هم دوست گردند، راستی مایه کینتوزی و دشمنی شود، فرزندان آکنده از خشم شوند، باران، کشتزارها را بسوزاند. فرومایگان بر صدر و پاکان و راستان فرو کشیده شوند. مردمان همچون گرگان شوند و زمامداران همچون درندگانی که تهیدستان را طعمه خود میدانند و تهیدستان را همچون مردگان. سرچشمه راستی بخشکد و دروغ از هر سو بجوشد. دوستی را تنها در زبان بهکار برند و در دل دشمن یکدیگر باشند. تبهکاری و نافرمانی و گناه دستمایه خویشاوندی گردد و پاکدامنی مایه شگفتی؛ و اسلام همچون پوستین وارونه پوشیده شود. (خطبه ۱۰۸) اینک ما در زادروز خجسته آن امام همام، در میانه ابرهای تیره و تاری که راههای نجات را چنان در تاریکی فروخورده که گمگشتگی و سرگشتگی شیوه معمول و مألوف حیات بشر شده، سخت نیازمند رهجویان و رهنوردانی هستیم که با تکیه بر نعمت نبوی و میراث علوی، قهرمانانه بر تاریکیها بشورند و دیوارهای به ظاهر مستحکم، اما سستبنیان کاخ امپراطوری دروغ را فرو ریزند. اینک ما در آستانه سالی نو، به نو کردن جامه دلهایمان نیازمندیم؛ جامههایی از جنس نور، از تاروپود راستی و نیز گامهایی استوار در بازگشت به حق عدل؛ یا محول الحول و الاحوال.
• روزنامه دنیای اقتصاد مطلبی با تیتر پرسش بزرگ سال ۹۷ را منتشر کرد که به این شرح است:
خروجی نظام سیاستگذاری چیزی نبوده است که ارتباطی با یافتههای علمی داشته باشد و باید دید این خروجی نامناسب ریشه در چه مناسباتی دارد که قادر به ارتقای کیفیت سیاستگذاری نیست. آیا توقع زیادی است که نظام سیاستگذاری کشور در اتخاذ تصمیمات اقتصادی از «مدل ماندل- فلمینگ» که نیم قرن از عرضه آن به جهان علم میگذرد و در همه کتب درسی اقتصاد راه یافته است، غافل نباشد؟ یعنی نظام سیاستگذاری نباید بداند در شرایط تحرک سرمایه، سیاستگذار نمیتواند مستقل از سیاست پولی، نرخ اسمی ارز را چند سال تثبیت کند و گرنه گسترش رکود، پرتاب تورم به آینده، بالا ماندن نرخ سود بانکی، بحران بانکی و در انتها شوک ارزی پیامد طبیعی آن خواهد بود؟ از همه اینها گذشته، آیا محاسبه ارزش آتی سکه و دلار آن هم نه برای پنج سال آینده بلکه برای چند ماه آتی کار پیچیدهای است که عموم مردم میتوانند، اما نظام سیاستگذاری نمیتواند؟ راه عبور از چالشهای اقتصادی زمانی گشوده خواهد شد که روشن شود آیا این ناتوانیها ریشه در «عجز نظام کارشناسی» دارد یا در «بیاعتنایی نظام تصمیمگیری به تجویزهای کارشناسی» یا علل دیگری در کار است. این ماموریتی است که «دنیای اقتصاد» شفافسازی آن را در سال آینده دنبال خواهد کرد.