حال و هوای چهارشنبه سوری در گیلان
در روستاهای اطراف رشت، غروب شب چهارشنبه سوری، در پنج منطقه پوشال برنج را با فاصله کنار هم میچینند، سپس آنها را آتش میزنند و برای دفع چشم زخم، اسپند در آتش میریزند و افراد هر خانواده از بزرگ به کوچک، سه مرتبه از روی آن میپرند و این ترانه را به گویش گیلکی میخوانند:
“گل گل چهارشنبه، به حق پنجشنبه، نکبت بی شه، دولت بی یه، زردی بی شه، سرخی بی یه”
یعنی: آتش سرخ چهارشنبه! به حق پنجشنبه نکبت برود، دولت بیاید. زردی برود، سرخی بیاید.
پس از پریدن از روی آتش ترقه در میکنند به این معنی که از نحوست چهارشنبه در امان باشند. در این شب خورشت”ترشه تره” میپزند و آن را با کته، ماست و دوغ میخورند. صبح فردا (روز چهارشنبه) خاکستر برجای مانده از آتش شبانه را جمع میکنند و پای درختان میوه میریزند به این نیّت که درختان بارورشوند و میوهی بیشتری بدهند.
رسم چهارشنبه سوری در مناطق مختلف استان گیلان متفاوت است. در منطقه ماسال و آبادیهای جنگلی اطراف آن و کوهستانهای تالش، چهارشنبه سوری را "کولی کولی چارشنبه" مینامند. مردم ماسال، شب چهارشنبه سوری به طرف قبله در هفت جا پشتههای کاه میگذارند و هنگام غروب، آتش میزنند، سپس از روی آتش میپرند و میگویند: "کولی کولی چارشنبه. " همه مردم آن شب شادی کرده و عدهای با تفنگ شلیک میکنند و بعد در کنار سفره شام جمع میشوند. مرسوم است که در این شب در سفره باید هفت نوع خورش و خوردنی باشد.
در شهرستان آستارا نیز مردم تودههایی از کلش برنج را به تعداد پنج یا هفت تا نه کپه گرد میآورند و آتش میزنند، اول بزرگترها و بعد جوانترها و بچهها از روی آنها میپرند.
در منطقه دیلمان نیز پنج یا هفت تپه گون میگذارند، آتش میزنند و از روی آن میپرند و میگویند: "گل گل چارشنبه، نکبت بشه دولت بیه. "
در شهرستان رودبار نیز سه تا هفت کپه کاه میگذارند و آتش میزنند و از آتش سرخ رویی میخواهند.
در بندر انزلی نیز از روی آتش کلشهای شالی میپرند و میگویند: "گول گول چارشنبه، به حق پنشنبه، نکبت بشه، شوکت بیه، زردی بشه، سرخی بیه. "
در منطقه نومندان، لیسار و هشتپر نیز هفت کپه کلش روشن میکنند و به زبان ترکی درد و بلایشان را روی شعلههای آتش میریزند.
پس از پریدن از روی آتش، ظروف شکستنی معیوب را بهدور میریزند و دختران دم بخت را برای دقایقی از خانه بیرون میکنند تا در آن سال به خانه بخت بروند و ظرف آبی را هم که کنار آتشها نهادهاند، به زمین میپاشند.
آب، دومین عنصر مهمی است که به اشکال مختلف در مراسم چهارشنبه سوری در گیلان حضور دارد. در اغلب نقاط شرق گیلان، چارشنبه سوری ظرف آبی از رودخانه یا چشمه به خانه میبرند و برخی هم هنگام بردن آب کلامی هم حرف میزنند و این آب را " لال آب " مینامند.
بیشتر بخوانید:
- حال و هوای چهارشنبه سوری در آذربایجان شرقی
- حال و هوای چهارشنبه سوری در اردبیل
- حال و هوای چهارشنبه سوری در بوشهر
- حال و هوای چهارشنبه سوری در خوزستان
- حال و هوای چهارشنبه سوری در فارس