رمزگشایی از تعبیر فرمانده؛ تجارت دریایی در تیررس «غدیر»/ کوسه شکارچی ایران را بشناسید

گروه سیاسی ؛ «زیردریایی‌ها» از نظر متخصصین نظامی جزو پیچیده‌ترین، راهبردی‌ترین و تاثیرگذارترین محصولات نظامی در حوزه دریایی به شمار می‌روند.

اگر به نمودار پیچیدگی فناوری نگاهی بیندازیم، مشاهده می‌کنیم که در صدر آن‌ها زیردریایی قرار دارد؛ یعنی اگر کشوری توان ساخت زیردریایی را پیدا کرد، به این معناست که آن‌قدر فناوری و تکنولوژی در آن کشور بالا رفته که هیچ محدودیتی در ساخت تسلیحات نظامی ندارد.

با توجه به اینکه زیردریایی‌ها در محیط ناهمگن زیر دریا هستند، می‌توانند با بهره‌گیری از اصول اختفا و غافلگیری و همچنین بهره‌مندی از سلاح‌های به روز، به عنوان یکی از مولفه‌های مهم نبرد در عرصه دریا محسوب می‌شوند.

اصولا در دکترین‌های نظامی، حمله پیش‌دستانه یکی از راهبرد‌های مهم است. در این میان، زیردریایی‌ها تنها وسیله نظامی هستند که مورد حمله پیش‌دستانه قرار نمی‌گیرند چرا که در سطح زیر دریا‌ها و اقیانوس، قابل شناسایی و ردیابی نیستند و با توجه به حجم تسلیحات و مهماتی که می‌توانند با خود حمل کنند، به شدت برای کشور مقابل خود مخاطره‌آمیز هستند.

امروز و پس از گذشت ۷۳ سال از جنگ جهانی دوم، نه تنها اثر تاکتیکی و عملیاتی زیردریایی‌ها ثابت شده، بلکه اثر راهبردی و استراتژیک آن‌ها نیز بسیار روشن شده است؛ امروز زیردریایی‌ها با حمل موشک‌های بالستیک زیرسطح به سطح یا موشک‌های کروز زیرسطح به سطح، می‌توانند جغرافیای کشوری را مورد هدف قرار دهند.

کوسه‌های شکارچی ناو
«یوبوت» (U-boat) نام نسل اول زیردریایی‌هایی است که آلمانی‌ها در جنگ‌های جهانی اول و دوم به عنوان سلاحی پیشرفته علیه نیرو‌های متفقین از آن استفاده کردند. آلمانی‌ها حدفاصل جنگ جهانی اول تا جنگ جهانی دوم نزدیک به ۱۵ مدل از زیردریایی‌های کلاس «U» را طراحی کرده و هر کدام از این مدل‌ها را به تعداد فراوان ساختند و از آن‌ها استفاده کردند. مدل‌های جدیدتر یوبوت در سه فاکتور نسبت به مدل‌های قبلی بهتر بودند؛ «سرعت»، «مدت زمان ماندن در زیر آب»، «عمق بیشتر از سطح از آب». وظایف مختلفی برای یوبوت‌ها آلمانی در جنگ‌های جهانی اول و دوم تعریف شده بود. «هدف قرار دادن کشتی‌های جنگی متفقین»، «هدف قرار دادن کشتی‌های تجاری و بازرگانی متفقین» و همچنین «هدف قرار دادن تاسیسات زیرساختی ساحلی متفقین» سه وظیفه تعریف شده برای زیردریایی‌های آلمانی در جنگ‌های جهانی اول و دوم بود.

در جنگ جهانی اول نزدیک به ۵ هزار کشتی جنگی متفقین با حملات یوبوت‌های آلمانی به زیر آب رفت. در همان زمان بود که یوبوت‌های آلمانی لقب «کوسه‌های شکارچی ناو» را از آن خود کردند. اما در جنگ جهانی دوم، کشتی‌های تجاری و بازرگانی متفقین، هدف اصلی زیردریایی‌های آلمانی بودند. شیوه‌ای که در چهار سال ابتدایی جنگ جهانی دوم (از ۱۹۳۹ تا ۱۹۴۲) کمر کشور‌های متفق را از حیث مراودات تجاری شکست. زیردریایی‌های یوبوت آلمانی در جنگ جهانی دوم، مجموعا ۳ هزار کشتی متفقین را غرق کردند که البته عمده این کشتی‌ها، کشتی‌های بازرگانی و تجاری بودند. در نتیجه انهدام این ۳ هزار کشتی، نزدیک به ۱۴ و نیم تُن محموله کشتی‌های متفقین به زیر آب رفت و در نتیجه این کشور‌ها به لحاظ اقتصادی فلج شدند.

زیردریایی در ایران
زیردریایی‌ها برای اولین بار در ابتدای دهه ۷۰ از سوی کشور ما خریداری شدند. آذرماه سال ۱۳۷۱ بود که اولین زیردریایی ایران با نام طارق در بندرعباس به ناوگان نیروی دریایی ارتش ملحق شد. این زیردریایی در کلاس «کیلو» با موتور «دیزلی الکتریکی» بود و در دهه هشتاد نیز برای نخستین بار به دلیل تحریم‌هایی که علیه ایران وجود داشت، متخصصان داخلی توانستند به بازآماد (اورهال) زیردریایی‌های نداجا بپردازند.

پس از تلاش‌های فراوان متخصصین نداجا برای تعمیر و نگهداری از این زیردریایی، ما آهسته آهسته توانستیم به تکنولوژی ساخت زیردریایی برسیم و امروز متخصصان صنایع دریایی جمهوری اسلامی ایران در حال ساخت انواع زیردریایی کلاس سبک با عنوان «غدیر»، متوسط با عنوان «فاتح» و البته سنگین با عنوان «طارق» هستند.

امیر «محمدحسن نامی» مشاور عالی فرمانده کل ارتش پیشت‌تر در گفت‌وگویی که با خبرنگار گروه سیاسی داشت، در خصوص توانمندی‌های زیردریایی‌های نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران گفت: زیردریایی‌های نیروی دریایی ارتش امروز قادر هستند تا ۵ هفته زیر آب بمانند و حتی در نقاطی پایین‌تر از مدار ۱۰ درجه، از آب‌های سرزمینی، آب‌های انحصاری اقتصادی و منطقه نظارتی جمهوری اسلامی ایران حفاظت و حراست کنند.

بیشتر بخوانید: حراست در نقاطی پایین‌تر از مدار ۱۰ درجه

زیردریایی کلاس غدیر
امیر دریادار «حسین خانزادی» فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز پیشتر در گفت‌وگو با خبرنگار گروه سیاسی ، در بیان قابلیت‌های زیردریایی بومی ۹۵۵ کلاس غدیر که در آبان‌ماه امسال به ناوگان جنوب نیروی دریایی ارتش الحاق شد گفت: «زیردریایی غدیر توانایی انجام کاری که «یوبوت»‌ها در جنگ جهانی دوم کردند را داراست».

بیشتر بخوانید: غدیر می‌تواند کار «یوبوت» را انجام دهد

زیردریایی‌های کلاس غدیر به لحاظ حجم و اندازه به گونه‌ای طراحی شده است که قابلیت حضور در آب‌های کم عمق ساحلی را دارد و می‌تواند در راستای حفظ و حراست از آب‌های سرزمینی تا مناطق حوزه انحصاری و اقتصادی وظیفه خود را به نحو مطلوبی انجام دهد. به همین دلیل در تمام ساحل ممتد خلیج فارس، همچنین دریای عمان و سواحل مکران این زیردریایی‌ها به صورت شبانه روزی حضور دارند و فضای زیر آب و سطح آب را به طور ۲۴ ساعته رصد می‌کنند. همچنبن زیردریایی‌های کلاس غدیر به واسطه حمل انواع تسلیحات جنگی در حوزه آفندی می‌توانند دشمن را در یک نبرد ناهمتراز غافلگیر کنند؛ همچنین این زیردریایی‌ها می‌توانند تعداد زیادی مین را با خود حمل کنند و در آبراه‌ها و تنگه‌هایی که شناور‌های دشمن تردد می‌کند، حضور یافته و اقدام به مین ریزی کنند.

هشتم آذرماه امسال و در بندرعباس، دو زیردریایی کلاس غدیر با شماره‌های ۹۵۵ و ۹۴۲ به ناوگان جنوب نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران الحاق شدند. زیردریایی غدیر شماره ۹۵۵ با قدرت حمل موشک‌های کروز زیرسطحی، دارای اثرات استراتژیک بسیار بالایی است. به گفته امیر دریادار «امیر رستگاری» رئیس سازمان صنایع دریایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح، «این زیردریایی مجهز به موشک زیرسطح به سطح شده و قدرت تخریب و انهدام اژدر والفجری که در زیردریایی غدیر به کار گرفته شده، با ۶ موشک کروز سطح به سطح برابری می‌کند و می‌تواند یک شناور هزار تُنی را در کمتر از ۱۰ ثانیه به اعماق دریا ببرد».

کار طراحی و تولید زیردریایی غدیر ۹۵۵ ظرف ۱۸ ماه انجام شد و به گفته امیر دریادار رستگاری، بیش از ۹۰ درصد اجزا زیردریایی غدیر، تولید داخل است. زیردریایی غدیر ۹۵۵ به دلیل کوچک بودن، پایین بودن سطح نویز انتشاری و احتمال بسیار کم شناسایی شدن توسط دشمن قابلیت حضور در سواحل و بنادر دشمن و حضور در آبراه‌های کم عمق و کوچک را با قابلیت حمل تکاور و انواع تسلیحات مانند اژدر و مین دریایی دارد.

زیردریایی غدیر به خوبی می‌تواند در کف دریا بنشیند و با «سونار» فضای اطراف خود را شناسایی کند. سامانه مدیریت نبرد توسط سازمان صنایع دریایی بر روی این زیردریایی تعبیه شده که شناور با توجه به سرعت، سمت و مسیر آن در این سامانه شبیه سازی می‌شود و بهترین موقعیت زیردریایی را برای شلیک اژدر یا موشک نشان می‌دهد. همچنین زیردریایی غدیر که بدنه آن در صنایع فولاد آلیاژی کشور تولید شده، از سامانه جنگال بسیار پیشرفته‌ای نیز بهره می‌گیرد و تلسکوپی که در زیردریایی غدیر بکارگیری شده، جزو جدیدترین و پیشرفته‌ترین تلسکوپ‌هایی است که در جهان استفاده شده است.

در پایان به نظر می‌رسد بیان شباهت عملکرد زیردریایی غدیر با زیردریا‌یی‌های کلاس یوبوت آلمان که توسط فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران گفته شد، بدین معنی باشد که اقدامات احمقانه احتمالی ناو‌های فرامنطقه‌ای حاضر در خلیج فارس، به سرعت منتج به فلج شدن قدرت اقتصادی کشور متعرض از طریق انهدام کشتی‌های تجاری و نفت‌کش آن‌ها باشد.