تطهیر اقدامات مفسدانه و نابحق رژیم پهلوی کار عبث است/ دولت‌ها بر اساس قانون اساسی حرکت کنند/ قوه قضاییه کاملا شفاف عمل می‌کند/ عکس وزیر با هواپیمایی که بوی نو می‌داد لازم نبود

 

حرکت انقلاب اسلامی، در مسیر اجرای احکام اسلامی بوده و هست
میزان: در آستانه چهل سالگی پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران هستیم. مایلم اولین سوالم را درباره آرمان‌ها و اهدافی که در قانون اساسی تصریح شده است بپرسم. به نظر شما این اهداف تامین کننده سعادت معنوی مردم عزیز ما هست این سوال را از این بابت عرض می‌کنم که اگر به نقطه هدف‌گذاری شده انقلاب دست پیدا کنیم، ظرفیت اینکه رفاه مردم تامین بشود وجو دارد؟
چمران: رفاه یک بخشی از سعادت است همه سعادت نیست. انسان‌ها قاعدتا باید یک رفاه حداقلی یا نسبی در زندگی داشته باشند. البته اگر به رفاه بالا و تنبلی بینجامد منجر به کم‌کاری می‌شودکه اصلا پسندیده نیست. از آن طرف هم نداشتن امکانات و زندگی در سختی یا فقر نیز مشکل‌ساز است و معلوم نیست سعادت را برای انسان تامین کند. ما معتقدیم، احکام اسلامی و دین اسلام سعادت انسان‌ها را در دنیا و آخرت تامین می‌کند. دین اسلام یعنی، تقرب به خدای بزرگ و الهی شدن که حرکت انقلاب اسلامی نیز در مسیر اجرای احکام اسلامی بوده و هست. هر انقلابی سه اصل ایدئولوژی، رهبری و امکانات است. ایدئولوژی انقلاب اسلامی بر خلاف دیگر انقلاب‌های دنیا، برگرفته از آموزه‌های الهی مکتب اسلام بود. ایدئولوژی انقلاب فرانسه، روسیه، چین، ویتنام و کوبا بر مبنای تفکرات مادی شکل گرفت. به همین دلیل هم بعد از چند صباحی، این انقلاب‌ها سقوط کردند. مبنای رهبری انقلاب اسلامی نیز، تفکر اسلامی بود. امام راحل یک رهبر بزرگ مذهبی و مرجع تقلید بود؛ بنابراین آنچه در انقلاب اسلامی ترسیم شده، خداوند متعال برای ما خواسته است. چنانچه در سوره ابراهیم می‌خوانیم:«الر کِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَیْکَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلَى صِرَاطِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ.. الف. لام راء کتابى است که آن را به سوى تو فرود آوردیم تا مردم را به اذن پروردگارشان از تاریکی‌ها به سوى روشنایى بیرون آورى به سوى راه آن شکست ناپذیر ستوده» (آیه ۱ سوره ابراهیم)؛ بنابراین ایدئولوژی ما این بود که از ظلمات به سوی نور حرکت کنیم. حالا چگونه و کی به اهداف متعالیه انقلاب اسلامی برسیم، بستگی به تلاش ما دارد. من فکر می‌کنم هنوز فاصله زیادی با آن نقطه نورانی داریم؛ لذا باید حرکت‌مان سریع‌تر، خالصانه‌تر و برنامه‌ریزی شده باشد. آنچه مسلم است اینکه ما هنوز به نزدیکی‌های قله هم نرسیده‌ایم. هرقدر حرکت منظم‌تر و قوی‌تر باشد، زودتر به آن اوج و قله نورانی می‌رسیم.

همه دولت‌ها باید بر اساس قانون اساسی و مشی ترسیم شده، حرکت کنند
میزان: اجازه بدهید سوالم را طور دیگری مطرح کنم. در این چهل سال دولت‌های مختلفی با سلایق گوناگون سرکار بودند که قاعدتا مجری قانون نیز بودند؛ چقدر ضرورت دارد ما بین نظام جمهوری اسلامی ایران و قوه مجریه تفکیک قائل باشیم؟ یعنی کسری‌ها به دلیل نارسایی ظرف انقلاب است یا به دلیل کمبود اجرایی و به عبارتی مظروف انقلاب؟ مصداق این ادعا هم اصولی مختلفی مانند ۲۹ (تامین اجتماعی رایگان)، ۳۰ (آموزش و پرورش رایگان)، ۳۱ (مسکن متناسب) و ...
چمران: قانون اساسی، آنچه انتظار داریم را ترسیم کرده است. رسیدن به همه آرمان‌های مندرج در قانون اساسی و برنامه‌های پیشرفت و توسعه کشور، کار ساده‌ای نیست و هماهنگی می‌خواهد. نه فقط قوه مجریه بلکه قوه مقننه هم باید از یک سلامت نفس و توانایی بالایی برای رسیدن به اهداف و آرمان‌های نظام برخوردار باشد که آن توانایی را دارد و از خود بروز داده است. اگر قوه قضاییه بتواند آن حد و عدالت را در جامعه بگستراند و حامی مظلومین باشد، یقینا تاثیر بسزایی همچون گذشته در حرکت رو به جلو انقلاب اسلامی خواهد داشت که بحمدالله در این مسیر گام برمی‌دارد. همه قوا، ارکان و دستگاه‌های کشور بایستی با هم در راه پیشرفت کشور حرکت کنند تا بتوانند به همه اهداف نظام اسلامی دست یابند. از همه مهم‌تر، مردم نیز باید در این مسیر حرکت‎شان را با قدرت ادامه دهند. حال اگر قوه‌ای از این حرکت باز بماند، به سایر اجزاء آسیب می‌رساند. همه دولت‌ها با هرنگاهی و از هر جناح و حزبی هم سرکار می‌آیند باید بر اساس قانون اساسی و آن آیین‌نامه‌ها و مشی و روشی که ترسیم شده، حرکت کنند و نمی‌توانند به سلیقه خود، اصول اساسی را عوض کنند. انقلاب و قانون اساسی‌ما، یک چارچوب‌هایی دارد که نباید عوض شود، برای اینکه به تایید مردم رسیده است. قانون اساسی، چیزی نیست که بخواهند هر روز عوضش کنند. قانون اساسی، میثاق یک ملت و نقطه وحدت یک ملت است. البته یک زمانی، اگرنکته اصلاحی پیش بیاید، راه باز است. اگر دولتی به قانون اساسی اعتقاد ندارد، نمی‌تواند دولت باشد؛ بنابراین در مواردی که در قانون اساسی نیست و تصمیماتش بر عهده دولت، گذاشته شده است، دولت در اجرای این قوانین می‌تواند بر اساس تصمیم خودش اقدام کند.

 

نسبت قبل از انقلاب حتی به نسبت ده سال قبل‌تر، تغییرات و تحولات شگرفی در کشور به وجود آمده است
میزان: با توجه به فعالیت و تخصص علمی و شغلی‌تان در حوزه شهری و دانشگاهی، در مقایسه پیش و پس از انقلاب شاهد چه تحولاتی در این عرصه‌ها هستیم؟ 
چمران: به عقیده من قابل قیاس نیست. شهر تهران وسعت فراوانی یافته است. البته نمی‌خواهم این وسعت را به عنوان نقطه قوت در نظر بگیرم؛ تهران بعد از انقلاب وسعت فراوانی پیدا کرده است به خوب و بدش کاری ندارم، اما این امر، مورد تایید من نیست. متاسفانه تهران بدون برنامه وسعت پیدا کرده است و این از نظر من که رشته‌ام، معماری و شهرسازی است قابل قبول نیست. اما درباره سوال ما باید بگویم یکی از اقدامات شهری بعد از انقلاب، ساخت مترو است که طراحی آن برای دهه ۵۰ است و فرانسوی‌ها قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به ایران آمدند و این هشت خط متروی تهران را طراحی کردند که آن موقع اجرا نشد. بعد از جنگ تحمیلی، دست به کار اجرای مترو شدند و اواخر دهه ۷۰ به صورت جدی تری کار‌ها به شهرداری واگذار و عملیاتی شد. هم اکنون نزدیک به دویست کیلومتر خط مترو فقط داخل شهر تهران داریم. در این چند سال گذشته، سرعت احداث متروی ما یک سرعت جهانی و بین‌المللی بوده که در خیلی از موارد رکورد زده است. روش‌هایی که خود ما در ساخت و توسعه مترو، ابداع و دنبال کردیم تنها با ابتکارات و ابداعات مهندسان بومی کشور بوده است. از نظر سایر مسائل و امکانات شهری، سایر موارد، اصلا قابل قیاس با قبل از انقلاب نیست. پیش از انقلاب اسلامی، اصلا بحث جمع‌آوری فاضلاب نداشتیم این کارآغاز شده و هنوز هم به پایان نرسیده است. در زمان رژیم ستمشاهی، تنها یک بخشی از بزرگراه شهید مدرس، شهید چمران یا بزرگراه شیخ فضل‌الله نوری کشیده شده، اما بعداز پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، شاهدیم که با چه سرعتی در شهر تهران خیابان‌ها، بزرگراه‌ها و پل‌ها ساخته می‌شوند. بعد از انقلاب اسلامی، تونل‌هایی برای عبور و مرور احداث شد، یکی از بزرگراه‌ها دو طبقه شد که کار بزرگی بود لذا از نظر تکنولوژی و تکنیک این امور، قابل توجه است. از سوی دیگر، میزان زمین‌های ورزشی، پارک‌هایی که در این مدت به وجود آمده، سرانه فضای سبزی که هم اکنون نزدیک به ۱۶ متر مربع رسیده، قابل توجه است. در حالی که قبل از انقلاب حدود دو متر و نیم بود. البته در این مدت تعدادی از فضا‌های سبز، نه فضا‌های سبز عمومی بلکه باغ‌ها و خانه‌هایی که درخت داشتند، آسیب دیده و از بین رفتند که ما در دوران شورا قانون حفظ باغات را به مجلس ارائه دادیم وحالا یک قانون کامل حفظ و گسترش باغات و فضای سبز را نه تنها در تهران بلکه برای کل کشور تنظیم شد. به هرحال نه تنها به نسبت قبل از انقلاب بلکه حتی به نسبت ده سال قبل‌تر، تغییرات و تحولات شگرفی به وجود آمده که قاعدتا کسانی که ده سال تهران را ندیده باشند، برایشان کاملا ملموس است.

 

پالایشگاه  آبادان حتی یک شب هم خاموش نماند
میزان: بعضا گفته می‌شود اگر هر حکومت دیگری به جای جمهوری اسلامی بود به قائده جبر گذر زمان، همین اقداماتی که جمهوری اسلامی ایران انجام داد را اجرایی می‌کرد، آیا واقعا چنین است؟
چمران: پاسخ به این پرسش کمی سخت است، چون ما نمی‌دانیم واقعا چه اتفاقی می‌افتاد. ولی یک راه رسیدن به آن وجود دارد که بیاییم از آن سال‌های قبل از انقلاب و بعد از انقلاب، منحنی‌های پیشرفت ترسیم کنیم و بعد با هم قیاس کنیم. حالا یک سوال دیگری هم مطرح می‌شود که پیشرفت ما نسبت به پیشرفت‌ها در عرصه بین الملل چگونه است؟ ما نباید خودمان را تنها با خودمان مقایسه کنیم بلکه باید با همسایگان در منطقه نیز بسنجیم. آن وقت که کشور را با سایر کشور‌های دیگر قیاس کنیم، می‌بینیم باز هم ما خیلی خیلی جلوتر رفتیم. این نکته را هم باید در نظر بگیریم، فلان کشوری که مثلا یک بیابان بوده و حالابه یک کشور در منطقه تبدیل شده است، مسائلی همچون جنگ، تحریم و انقلاب نداشته است. یک ثروت فراوان بادآورده داشته که از آن استفاده کرده است. کشور ما مدام در حال تحریم و فشار اقتصادی بوده است و بعد از انقلاب بلافاصله ۸ سال جنگ را به ما تحمیل کردند. بعد از آن هم مرتبا با ما درگیر بودند، هنوز هم هستند و برای ما خط و نشان می‌کشند. حتی واداده‌ها و وابسته‌های داخلی هم نمی‌خواهند، قبول بکنند که ما در نانو تکنولوژی، هم جزو ۵ کشور برتر دنیا هستیم، یا در باشگاه فضایی دنیا قرار داریم. یا در فلان عمل جراحی چشم در دنیا، دومین کشور هستیم و مثال‌های فراوانی دیگری که از این دست وجود دارد. من یک سخنی را از نخست وزیر زمان محمدرضا پهلوی، سپهبد رزم آرا یادآوری می‌کنم. وقتی گفتند نفت را ملی کنیم، در سال ۱۳۲۸ در مجلس سخنرانی کرد و گفت: ما حتی نمی‌توانیم یک آفتابه بسازیم، بعد می‌خواهیم پالایشگاه نفت آبادان را اداره کنیم؟ یا اینکه خود انگلیسی‌ها می‌گفتند، ما از آبادان بیرون برویم، شبش پالایشگاه در خاموشی مطلق فرو می‌رود، چون شما نمی‌توانید برق پالایشگاه را راه بیندازید و دیدیم که چنین نشد. پالایشگاه  آبادان حتی یک شب هم خاموش نماند. حالا چرا؟ خب یک عده‌ای انسان دغدغه مند، در آنجا حضور داشتند بلافاصله دست به کار شدند و نگذاشتند که آن چرخ از گردش باز بایستد. بنابراین ما توان این کار را داشته ایم، ولی بر اساس آن برنامه‌ای که زمان شاه ریخته شده بود، اجازه این پیشرفت را  به خصوص در حوزه نظامی به کشور نمی‌دادند. آمریکایی‌ها، قطعات هواپیما‌های ما را با ۶۵ هزار مستشاری که در ایران داشتند، در همان ساعت پرواز تعویض می‌کردند، اجازه هم نمی‌دادند ایرانی‌ها با آن‌ها همکاری کنند، حتی روی کاتالوگ‌ها و دفاترشان هم یک مهر خیلی محرمانه زده بودند که حق نداشتیم آنهارا ببنیم. آن‌ها نمی‌خواستند ما پیشرفت کنیم تا همیشه محتاج یه خودشان باشیم. اما ما نمی‌خواهیم گوش به فرمان شان باشیم. لذا در سال های اخیر خودمان آمدیم و هواپیمای نظامی و مسافربری ساختیم و اگر کار را دنبال کرده بودیم، پیشرفت های زیادی می‌کردیم. اگر کارهای آن هواپیمای ایران ۱۴۰ که مشکل برایش پیش آمد را ادامه می‌دادیم تا الان در این زمینه به خودکفایی رسیده بودیم. نیاز نبود وقتی یک هواپیمای مسافری وارد شد، وزیرمان به فرودگاه برود و عکس و فیلم بگیرد که این هواپیما بوی نویی می‌دهد. اینکه هواپیمای نو از خارج آوریم، پز دادن ندارد. موقعی باید افتخار کنیم که خودمان آن را بسازیم. ما می‌توانیم نیازمندی‌های خودمان را برطرف کنیم و این بزرگترین حرکت است. این روحیه‌ای که در کشور ایجاد شده و ما دنبال ساخت هرچیزی که نیاز داریم، می رویم مهم است.

قوه قضاییه کاملا شفاف عمل می‌کند
میزان: در مقام مقایسه بفرمایید جمهوری اسلامی در بُعد عدالت چقدر نسبت به سایر حکومت‌های پیشین موفق بوده است و تا چه اندازه با عدالت هدف گذاری شده نظام جمهوری اسلامی ایران فاصله دارد؟
چمران: با عدالت هدف‌گذاری شده نظام جمهوری اسلامی خیلی فاصله داریم.  ولی در قیاس با قبل از انقلاب می‌توان گفت، آن موقع عدالتی وجود نداشت اما هم اکنون یک عدالت اجتماعی برقرار است به طوری که مثلا قوه قضاییه ما کاملا شفاف عمل می‌کند؛ بنابراین از نظر عدالت اجتماعی تفاوت فراوانی کردیم. اوایل دوران انقلاب، دغدغه عدالت اجتماعی محکم تری برای ما بوجود آمد، اما بعد از خاتمه جنگ یک مقداری از اصول انقلاب فاصله گرفته و به سوی اشرافی گری رفتیم. حرکت عده ای اندک، به سوی قدرت طلبی و ثروت اندوزی باعث شد کار اجرای عدالت اجتماعی کی سخت شود. تلاش انقلاب اسلامی به طور کلی این بوده که یک عدالت اجتماعی درستی را در جامعه، پیاده کند.

اقدامات و پیشرفت‌های پس از انقلاب اسلامی در کشور، خارق العاده است
میزان: به تغییرات و پیشرفت‌های عدالت محورانه پس از انقلاب، مصداقی‌تر اشاره بفرمایید
چمران: مثلا در توسعه و آبادانی روستاها، یک موقعی می‌گفتند که چند روستا داریم که برق دارند؟ اما الان باید بگوییم که چند روستا برق ندارند؟ البته آن چند روستاهم، بی برقی‌شان، دلایل جغرافیایی دارد و مثلا جاده صعب العبور دارند یا تعداد جمعیت‌شان مثلا به ۲۰ تا ۲۵ خانوار نمی‌رسد. مسئولانی که در وزارت کشاورزی و یا سایر دستگاه‌های مرتبط با روستا‌ها هستند باید کار تجمیع روستا‌ها را داشته باشند. تا اگر می‌خواهیم در روستایی، مدرسه بسازیم برای یک جایی که مثلا ۲۰ خانوار است، ساختن مدرسه کار سختی است، ولی اگر جمعشان کردیم و ۱۰۰ خانوار شدند، حتی دبیرستان و خانه بهداشت هم می‌شود برایشان احداث کرد. من نمی‌خواهم روی مسائل فیزیکی انجام شده پس از انقلاب، زیاد تکیه کنم، چون این‌ها درکتاب‌ها نیز ثبت شده است. در این ۴۰ سال، میزان تغییرات فیزیکی خیلی خیلی بالاست و قابل قیاس نیست. انتظار ما نیز همین بوده است. من نمی‌خواهم بگویم شق القمر کردیم، ما حتی می‌توانستیم بهتر از این هم باشیم و پیشرفت کنیم اگر با یک مدیریت قوی‌تر و بهتری جلو می‌رفتیم. اگر فشار‌ها و ناراحتی‌های بیرونی و خارجی نبود قطعا و یقینا بهتر از این و بیشتر از این می‌توانستیم کار بکنیم. ولی اقدامات و پیشرفت‌های پس از انقلاب اسلامی در کشور، خارق العاده است.

 

 

علت همه دشمنی هایشان با ایران از زمان پیروزی انقلاب
میزان: پیروزی انقلاب اسلامی با شعار نه شرقی و نه غربی، آن هم در زمانی که دو قدرت شرق و غرب همه دنیا را زیر سلطه خود داشتند و دشمنی‌های خود را تا زمان فعلی هم در قالب تحریم و جنگ اقتصادی ادامه داده و می‌دهند و حالا به جنگ رسانه‌ای قوی علیه ملت ایران دست زده اند، متاسفانه شاهدیم، این روز‌ها عده‌ای در صدد تطهیر چهره کریه رژیم طاغوت هستند، درباره مفاسد رژیم قبلی بفرمایید؟
چمران: مبانی حکومتی ما با مبانی حکومت استبدادی شاه کاملا متفاوت و مغایر است. از نظر ایدئولوژی همانطوری که شما گفتید ما در دنیا یک راه نویی را باز کردیم. نه شرقی و نه غربی و ایدئولوژی اسلامی یک راه نویی بود و علت دشمنی‌ها دنیا با هم همین است. شما می‌دانید که دولت شوروی کمونیستی آن روز هم با ما مخالف بود و صدام را آن همه حمایت نظامی می‌کرد. وسایل نظامی عراق را روسیه شوروی تامین می‌کرد، از تانک تی ۵۴، تی ۷۲ از موشک‌های کوچکش بگیرید تا موشک اسکات بی ۹ متری یا ۱۲ متری که به طرف تهران می‌فرستاد. هواپیماهایشان از میگ و سوخو بگیرید تا بقیه هلی کوپترهایشان همه وسایل روسیه بودند. انگلیس توپخانه با برد ۱۵۰ کیلومتری به صدام داد. آلمان سلاح شیمایی داد. آمریگا گندم و اطلاعات به آن‌ها می‌داد، حکام عربی دلار می‌دادند و همه این کمک‌ها برای این بود که فکر می‌کردند، حالا که جمهوری اسلامی شعار «نه شرقی و نه غربی» می‌دهد در آینده این راه را در دنیا از خود نشان خواهد داد. در سال‌های اخیر شاهد بیداری اسلامی در کشور‌های منطقه بودیم. درست است که آن‌ها روی این موضوع سر پوش گذاشتند، ولی بالاخره، خودش را نشان خواهد داد. در مصر، تونس، مراکش، سودان و دیگر کشور‌های مسلمان حتی در عربستان نیزاوضاع اینگونه باقی نخواهد ماند. قطب‌های پرقدرت غرب و شرق آن روز نیز نابود شدند؛ زمان ملی شدن صنعت نفت، شعار ما این بود که صنعت نفت در سرتاسر کشور باید ملی شود، اما حزب توده شعارش چه بود؟ آن‌ها می‌گفتند، صنعت نفت جنوب باید ملی شود. یعنی شمال را باید به روس‌ها بدهیم، چون خودشان توده‌ای وکمونیسم بودند. خب این تفکر غلطی است و وطن دوستانه نیست. حتی یک ملی گرا و ناسیونالیست هم این حرف را نمی‌زند و باهیچ حرف و منطقی سازگار نیست. بنابراین علت همه دشمنی هایشان با ایران از زمان پیروزی انقلاب، شعار نه شرقی و نه غربی است. راهی که حالا دارند این است که ایدئولوژی انقلاب ما را بکوبند؛ آن‌ها می‌توانند با هرآنچه در توان دارند، به دین، مکتب و مذهب ما بد بگویند توهین کنند. علاوه بر این، یک عده‌ای هم از خود مسلمانان را علیه خود ما تربیت کردند که به ستیز علیه ما بلند بشوند که آن‌ها همه به عنوان کسانی که مثلا اسلام شناس هستند به آمریکا و اروپا رفتند و مسائل ضد اسلام و انقلاب را مطرح می‌کنند. این افراد، خودشان بزرگترین ضربه را آن‌ها می‌زنند و دنبال سکولاریسم و پورولاریسم هستند و با کمال وقاحت به تفکرات اسلامی، پیامبر و مکتب مان می‌تازند. چه کسی می‌تواند دروغ‌هایی که آن‌ها می‌گویند را باور کند؟ پسر شاه، همین ربع پهلوی وقتی خبرنگار از او سوال می‌کند، پدر تو چقدر پول از ایران خارج کرد؟ می‌گوید: ۶۵ میلیون دلار. حالا این را او می‌گوید، واقعیت چقدر بوده است را خدا می‌داند. علاوه بر طلا و جواهر و چیز‌های دیگری که فرح همراه خودش کرده بود. خب این‌ها در این سال‌هایی که از ایران رفته اند و سال‌ها مبارزه می‌کنند، پولش را از کجا آورده اند؟ این‌ها سرمایه‌های ملت ماست؛ پول همین روستا نشینان است که آن موقع یک کفش هم به زور می‌توانستند، بخرند یا یک جاده آسفالته و خانه بهداشت داشته باشند. خب ما همه اینها را دیده‌ایم. تطهیر اقدامات مفسدانه و نابحق رژیم پهلوی کار عبثی است. مثل اینکه بخواهند یزید را تطهیرکنند. اگر کمی عقل و انصاف داشته باشند، دست به تطهیر اقدامات جنایت گونه رژیم طاغوت نمی‌زنند. مگر اینکه فردی مریض یا دشمن باشد.

 

 

خاندان پهلوی اهل فساد، قمار و فحشا بودند
میزان: به فساد‌هایی رژیم طاغوت اشاره کردید
چمران: برای درک عمق جنایت‌های رژیم ستمشاهی می‌توان به اسناد و مدارک مکتوب مراجعه کرد به کتاب‌هایی که درباره محمدرضاشاه، فرح پهلوی و سایر نزدیکان آن‌ها توسط خودشان و یا دیگران نوشته شده است.کتاب اسدالله اعلم هم نمونه‌ای از این کتب است. اینکه شاه وقتی می‌خواسته مفاسد خود را انجام دهد، چه رموزی داشته و کجا‌ها می‌رفته است. خاندان پهلوی اهل فساد، قمار و فحشا بودند. همین کاخ صورتی که هم اکنون در پاستور قرار دارد، متعلق به اشرف پهلوی بوده است و او سه بار این قصر را به دولت فروخته بوده است. یا قاچاق مواد مخدر از سوی این خانواده و نیز دارایی‌های بیشمار رضا خان میرپنج در گیلان و مازنداران که قابل احصا نبوده است و خوشبختانه همه آنها پس گرفته شد. نمونه دیگر وقتی که، اشرف پهلوی زمانی که دکتر فاطمی وزیر امور خارجه دکتر مصدق زندانی بود، بالای سر او می‌رود و در حالی که ایشان تب داشته، دستور اعدامش را می‌دهد و از این ماجرا لذت هم می‌برد، به خاطر اینکه در روزنامه «باختر امروز» از فساد‌های اشرف پهلوی می‌نوشته است. به هرحال این شرایط را ما از رژیم ستم شاهی دیده ایم. نمی‌گویم همه این مسائل که در دربار پهلوی بوده است به طور کامل از میان رفته است، متاسفانه یک سری افراد قلیل از مسئولان فعلی نیز دنبال اشرافی گری، رفاه طلبی و قدرت پرستی رفته اند. برای اینکه پول قدرت می‌آورد و قدرت هم ثروت می‌آورد. آن‌ها دنبال این مسائل رفته و از مبانی اسلام و انقلاب که هر دو با هم ممزوج و یکی هستند، دور شدند. بله این مفاسد ممکن است هنوز هم در بین عده‌ای وجود داشته باشد، کتمان نمی‌کنیم، اما این نه تنها عمومیت ندارد بلکه قابل قیاس با آن زمان و آن شرایط هم نیست. یکی از همین برخورد‌ها باخود من صورت گرفت، بنده به خاطر یک اعتراض به عنوان شورش مسلحانه دستگیر شدم و دادگاه نظامی تشکیل داده و من را تهدید به اعدام کرده و پای جوخه اعدام بردند. سرباز‌هایی جلوی ما نشاندند تا از ما اعتراف بگیرند و بعد هم از دانشگاه با درجه‌ای که از دانشگاه فارغ التحصیل شده بودم به عنوان سرباز صفر تحویل ژاندارمری دادند و دو سال‌در بندرعباس و بندر بوشهر به عنوان سرباز تبعید بودم، حضور داشتم. به خاطر اینکه به یک افسر دوران شاهنشاهی اعتراض کردیم که چرا زور می‌گویید و تخلف می‌کنید؟ حالا با مسائل سیاسی دیگر هم در آمیخته شد. می‌خواهم بگویم یک شرایط استبداد گونه‌ای حاکم بود تا کسی آن را ندیده باشد آن را درک نمی‌کند.

 

 مسئولان با شیوه زندگی اشرافی، نمی‌توانند دلسوز مردم باشند
میزان: اشرافیت و رفاه طلبی چه ضرباتی را متوجه نظام کند؟
چمران: یک زمانی یک فرد معمولی فساد اقتصادی مرتکب می‌شود و با پول‌های باد آورده برای خود، زندگی تجملی راه می‌اندازد، ولی یک زمانی یک مسئول این کار را می‌کند و ابعاد کارش خیلی گسترده است. یک مسئول باید سعی کند، نوع زندگی خود را حداقل با افراد طبقه متوسط جامعه یکی کند، حالا امیر المومنین(ع)سعی می‌کرد زندگی خود را با پایین‌ترین فرد در جامعه یکی کند. سطح زندگی یک مسئول باید در حد متوسط معمولی باشد نه اینکه در حد زندگی اشرافی باشد. یک مسئول با شیوه زندگی اشرافی، نمی‌تواند دلسوز مردم باشد.

مسولان باید وظیفه شرعی، عرفی و ملی خود در قبال مردم را انجام دهند
میزان: برای قدردانی از مردمی که چهل سال پا به پای انقلاب اسلامی خودشان بوده‌اند چه اوامری بر مسئولان واجب است؟
چمران: مسولان باید وظیفه شرعی، عرفی و ملی خود در قبال مردم را انجام دهند؛ مسئولان حتی اگر به شرع و عرف هم پایبند نیستند، باید حداقل وظیفه ملی خود را انجام دهند؛ حتی اگر به حد حضرت علی (ع) و بزرگان مکتب و مذهبی و یا امام راحل نباشند. امام خمینی(ره) یک شخصیت جهانی و بین المللی بود که وقتی رحلت کرد، زندگی اشرافی و املاک فراوانی از خود نداشت. رهبر معظم انقلاب نیز هم اکنون اینگونه زندگی می‌کنند. به طور کل می‌توان گفت، وضع زندگی مسئولان هم باید در حد یک کارمند، معلم، کاسب و یا استاد دانشگاه معمولی باشد.

 

میزان: در پایان مجدد از اینکه وقت خودتان را در اختیار میزان قرار دادید سپاسگزارم.
چمران: من هم از شما و از مجموعه‌تان تشکر می‌کنم.

گفت‌وگو: ندا فراهانی