منظور از صلاحیت ذاتی چیست؟

به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی ، صلاحیت عبارت است از شایستگی و توانایی دادگاه‌ها برای رسیدگی به انواع دعاوی که مطرح می‌شود که صلاحیت بر دو نوع ذاتی و محلی تقسیم می‌شود

صلاحیت ذاتی

صلاحیت ذاتی صلاحیتی است که شایستگی و اقتدار دادگاه بر اساس نوع، صنف و درجه تعیین می‌گردد. منظور از صلاحیت ذاتی صلاحیتی است که قابل جابه جایی نبوده و با نظم عمومی گره خورده و قواعد آن از جملە قوانین آمره بوده و در اجرا تغییرناپذیر باشد.

تخلف از صلاحیت ذاتی موجب بطلان مطلق عملی است که از آن حاصل می‌شود. در نظام حقوقی ما صلاحیت مراجع قضایی و اداری بطور کلی نسبت به یکدیگر از حیث صنف و صلاحیت دادگاه‌های عمومی و اختصاصی مانند دادگاه عمومی حقوقی و کیفری در برابر دادگاه انقلاب نسبت به یکدیگر از حیث نوع و صلاحیت دادگاه‌های نخستین و عالی از حیث درجه، ذاتاً متفاوت می‌باشند.

صلاحیت محلی
صلاحیتی را که به اعتبار محل استقرار دادگاه تعیین میگردد را صلاحیت محلی گویند. دعاوی مربوط به هر حوزه قضایی در دادگاه مستقر در همان حوزه مطرح و مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.

معیارهای‌تعیین‌صلاحیت‌محلی

اصل ماده۱۱ ق. آ. د. م. قاعده عام صلاحیت محلی را وضع کرده است که چند استثنا بر آن وارد شده است و ماده مزبور این چنین مقرر می‌دارد که:

دعوا باید در دادگاهی اقامه شود که خوانده، در حوزه قضایی آن اقامتگاه دارد و اگر خوانده در ایران اقامتگاه نداشته باشد، در صورتی که در ایران محل سکونت موقت داشته باشد، در دادگاه همان محل باید اقامه گردد و هرگاه در ایران اقامتگاه و یا محل سکونت موقت نداشته، ولی مال غیرمنقول داشته باشد، دعوا در دادگاهی اقامه میشود که مال غیرمنقول در حوزه آن واقع است و هرگاه مال غیرمنقول هم نداشته باشد، خواهان دردادگاه محل اقامتگاه خود، اقامه دعوا خواهد کرد.

طبق ماده ۱۱ ق. آ. د. م، خواهان دعوای خود را پس از تعیین صلاحیت ذاتی بایستی در یکی از دادگاه‌های زیر به ترتیب اولویت اقامه کند:

۱. محل اقامتگاه خوانده
۲. محل سکونت موقت
۳. محل وقوع مال غیر منقول
۴. محل اقامتگاه خواهان