مترو به سبک ایرانی

- فرقی نمی‌کند که هر روز از مترو استفاده می‌کنید یا تنها یک بار مترو استفاده کرده باشید، در هر صورت حتما با زنان و دخترانی پیر یا جوان که با کوله پشتی و ساک‌های بزرگ در مترو دستفروشی می‌کنند برخورد کرده‌اید.

دستفروشی پدیده‌ای است که در این سال‌ها بخصوص در مترو، فراوان دیده می‌شود، اما عمده‌ترین دلایل آن مسائل اقتصادی و اجتماعی است. برخی از کارشناسان، بیکاری و رکود اقتصادی را عامل آن می‌دانند و معتقدند که با از بین رفتن مشاغل در بخش رسمی، ناتوانی نظام سیاست گذاری اجتماعی در پوشش مخاطرات اجتماعی همچون بیکاری، ازکارافتادگی، فقر، اختلاف طبقاتی و... عامل رشد روز افزون دست فروشی شده است.

مترو تهران با سهم ۱۳.۸ در جابه جایی شهروندان به کانونی برای حضور دستفروشان تبدیل شده است و بدیهی است که آنان به راحتی از بازار مصرف روزانه ۳ میلیون نفر مسافر در مترو نمی‌گذرند.

دستفروشی‌های مترو بیشتر زنانه است. اخیرا مرد‌ها نیز هستند و در واگن خانم‌ها فروشندگی میکنند آن‌ها باطری و هندزفری و نان شیرمال یا جوراب می‌فروشند.

جذابیت فروشندگی در مترو به دلیل واگن‌های تفکیک شده ویژه بانوان بیشتر است خانم‌های فروشنده‌ای که میتوانند به راحتی در محیطی زنانه روسری‌های رنگی را روی سر خود تست کنند سنجاق‌ها و هدبند‌ها را امتحان کنند و به فروش برسانند.

 

اگر مسافر دائمی مترو باشید شاید از تعداد زیاد فروشندگان و توضیحات با صدای بلند در مورد محصولاتشان خسته شوید، ولی اگر گاهی از مترو برای سفر‌های شهری استفاده می‌کنید بعضا این فروشندگان و کالاهایشان برایتان جذاب است.

از شیر مرغ تا جون آدمیزاد را دست فروشندگان مترو می‌توانید پیدا کنید. محصولاتی از قبیل محصولات آرایشی بهداشتی، زیورآلات بدل که بعضا ساخته دست خود فروشندگان است، انواع خوراکی و پوشاک، کالا‌هایی یا کیفیت پایین و البته قیمت ارزان.

فروشندگان مترو از رده‌های سنی مختلفی هستند، کودکان ۵ و ۶ ساله، خانم‌های بسیار جوان و بعضا افراد مسن.
ظاهر و پوشش فروشندگان نیز متفاوت است خانم‌هایی که ظاهر ساده و معمولی دارند پیرزن‌هایی ناتوان با ظاهری بسیار ساده، اما نکته جالب در مورد فروشندگانی جوانی است که ظاهری آراسته و بسیار مرتب دارند. شما در برخورد با این فروشندگان اصلا به ذهنتان خطور نمی‌کند که این فروشندگان به علت فقر مالی دست فروشی می‌کنند! امروزه غالب فروشندگان دستگاه کارت خوان دارند که این خود نشان از گردش مالی بالای حساب این فروشندگان دارد.

نکته دیگر ادبیات مورد استفاده فروشندگان است، فروشندگانی ماهری که با قدرت بالایی محصولات را پرزنت (معرفی) می‌کنند. حتی فروشندگانی که آدامس میفروشنند برای آن کارکرد‌های زیادی برمی شمرند.

«آدامس هام چند طعم داره، تاریخ انقضا، تاریخ تولید داره، دهان رو خوشبو می‌کنه» این جملات را در تمام واگن‌ها تکرار می‌کند. «خانم گلا شلواری که براتون آوردم پرز نمیده، رنگش نمیره، نخیه نمونش پای خودم هست، از سایز ۳۶ تا ۵۰ اندازه میشه، کارام تضمینیه، یک بار بخری مشتری دائم میشی»

فروشنده‌ای که بامتل میفروشد و طرز استفاده از آن را روی مو‌های خود آموزش می‌دهد.

محصولاتی که رده‌های مختلف سنی به فروش میرسانند متفاوت است کودکان آدامس و جوراب، خانم‌های جوان لوازم آرایشی و بهداشتی، پوشاک، زیورآلات و خانم‌های مسنی که انواع خوراکی نان شیرمال، لواشک، نان‌های محلی، فتیر که خود تهیه کردند میفروشند.

دستفروشی در مترو پدیده‌ای که شکل گرفته و روز به روز بر تعداد فروشندگان افزوده می‌شود. اینکه دستفروسی عملی ناهنجار است و برای جامعه و اقتصاد زیان ور درست، ضمن آنکه تعداد زیاد فروشندگان و ازدحام آن‌ها گاهی موجب آزار مسافران می‌شود. اما بدون شک این قشر از سر شکم سیری دستفروشی نمیکنند جمع آوری دستفروشان میتواند موجب به خطر افتادن معیشت فروشندگان و خانواده هایشان گردد.

برخورد‌های انتظامی و بیرون کردن فروشندگان از مترو هر روز اتفاق می‌افتد، اما باید به دنبال راه حلی جدی‌تر بود.

اخیرا در داخل مترو غرفه‌هایی برای فروش انواع محصولات در نظر گرفته شده که به نوبه خود راه حلی مناسبی است، اما همچنان پدیده فروشندگی داخل واگن‌ها به چشم میخورد.

پیش از جمع آوری دستفروشان باید برنامه‌ای برنامه‌ای برای اشتغال مجدد آنان اندیشیده شود.

اگر این دستفروشان مشاغل مناسبی داشتند و از کمک‌های دولتی بهره‌مند بودند بی شک دست فروشی نمیکردند.

 

یادداشت:پریسا سلمانی