در عوض پول دادن به مستند سالن نمایش بدهید
در ابتدای نشست نقد و بررسی فیلم که با اجرای نغمه دانش آشتیانی برگزار شد مهدی شامحمدی تهیه کننده فیلم درباره انتخاب سوژه گفت: دغدغه مرگ سالها همراه من بود و دلم میخواست تجربه آدمهایی که در مواجهه با مرگ قرار میگیرند به تصویر درآورم.
وی ادامه داد: به اعتقاد من مرگآگاهی کیفیت زندگی را بالا میبرد و به همین دلیل این ایده را با رفقای مستندسازم در حوزه هنری مطرح کردم و آنها نیز استقبال کردند و گفتند مهدی بخشی مقدم تقریبا چیزی شبیه به این سوژه دارد و وقتی متوجه شدیم دغدغه هایمان هم جهت است پژوهش را آغاز کردیم.
این مستندساز با اشاره به اینکه پژوهش این کار خیلی طول کشید، گفت: از سوپروایزرهای بیمارستانهای تخصصی خواستیم تا یک نفر را که به سوژه ما نزدیک است معرفی کنند که درنهایت با داوود که جلسه اول شیمی درمانی را گذرانده بود آشنا شدیم. پژوهش ما ۲ سال طول کشید و ۲۴ سفر به استان گیلان داشتیم و بعد از آن یک سال پست پروداکشن طول کشید و امسال فیلم را به جشنواره سینماحقیقت رساندیم.
شامحمدی در مورد شخصیت داوود گفت: داوود یک آدم مغرور بود که حتی نمیخواست کسی در درمان همراه او باشد. میگفت: اگر دست خودم بود تنها میرفتم به جنگل و درمانم را آنجا ادامه میدادم و زمانیکه ما متوجه شدیم او با دست خالی میخواهد برای همسرش خانه بسازد بیشتر ترغیب شدیم.
تهیه کننده «خانهای برای تو» خاطرنشان کرد: داوود در سختترین شرایط انگیزه داشت و برای ساختن تلاش میکرد و ما هم وقتی او را میدیدیم برای ادامه ساخت فیلم انگیزه مضاعف پیدا میکردیم.
شامحمدی درباره صحنه اول فیلم که به مخاطب میگوید سوژه مرده است، توضیح داد: برای اینکه نمیخواستیم تعلیق را روی زنده و مرده بودن داوود بگذاریم. ما نمیخواستیم حس ترحم نسبت به داوود در مخاطب برانگیخته شود و حتی نمیخواستیم با حال خوب و بد داوود مخاطب بالا و پایین شود.
وی در پاسخ به نقدی درباره ریتم فیلم نیز گفت: فکر میکردیم ریتم تند به کانسپت کلی فیلم و شخصیت ما آسیب میرساند به همین دلیل سعی کردیم ریتم معمولی باشد.
شامحمدی درباره شرایط ساخت فیلمهای مستند بیان کرد: شرایط پخش فیلم مستند باید تغییر کند و به اکران عمومی برسیم تا همه مردم فیلم مستند را ببینند. من اکران محدود در گروه هنر و تجربه را قبول ندارم.
وی افزود: این فیلم در سی و هفتمین جشنواره ملی فیلم فجر ۵ نمایش خواهد داشت و مطمئنم از بخش عمدهای از فیلمهای داستانی مخاطب را راضیتر نگه میدارد.
وی درباره همکاری با عوامل این مستند نیز گفت: همه عوامل فیلم درجه یک هستند و به ما لطف داشتند، اما با بودجههایی که وجود دارد دیگر نمیتوان چنین فیلمی ساخت. ما به فکر درآمدزایی نبودیم و از همان ابتدا به مهدی بخشی گفتم میخواهیم فیلم خوب بسازیم و باید پای فیلم بایستیم. امروز تنها کسانی که عاشق مستند هستند میتوانند مستند با کیفیت بسازند.
این مستندساز خطاب به مسئولان بیان کرد: از مسئولان میخواهیم یک ریال به مستند پول ندهند در عوض سالن نمایش اختصاص دهند، زیرا با این کار خودش درآمدزایی میکند.
وی در پاسخ به نقد یکی از حضار که فیلم را دچار سانتی مانتالیزم دانست، عنوان کرد: این مستند سانتی مانتال نشده است و ما تلاش کردیم مخاطب را درگیر احساسات اشتباه نکنیم. با تمام احترامی که برای همکارانم قائل هستم متاسفانه چیزی که در سینمای مستند باب شده سوءاستفاده از سوژه است، ولی ما اصلا به این سمت نرفتیم.
در ادامه مهدی بخشی مقدم کارگردان فیلم در مورد روند انتخاب سوژه گفت: ما مستند را بر اساس سوژه نساختیم بلکه یک تم مرکزی داشتیم که درباره آن با مهدی شامحمدی صحبت کرده بودیم و بر اساس این تم مرکزی کاراکترهای مختلف را میدیدیم.
وی با اشاره به اینکه اواسط کار روی زندگی داوود متوجه شدند که او رو به بهبود است، بیان کرد: ما اتاق فکری داشتیم که در آن درباره مورد موضوعات و اتفاقات فیلم بحث میکردیم و این طور نبود که اگر داوود خوب میشد فیلم ما به نتیجه نمیرسد.
وی با بیان اینکه زندگی داوود قسمتهای مختلف داشت، افزود: در اتاق فکر در مورد این موضوعات مختلف صحبت میکردیم و این اتاق فکر موجب شد تا سر فیلمبرداری چیز اضافهای نگیریم. ما قصد نداشتیم صحنه مرگ را در فیلم داشته باشیم و زمانی که او فوت کرد و ما به گیلان رفتیم میدانستیم که نمیخواهیم فیلمبرداری کنیم و تنها برای عرض تسلیت رفته بودیم.
وی افزود: یکی از دلایلی که توانستیم راحت با داوود مواجه شویم این بود که خیلی حضور ما را حس نمیکرد و سعی کردیم کمی فاصله با او داشته باشیم و نمیخواستیم در کارهای روزانه او دخالت کنیم و این موجب شد خانواده او و خودش اجازه دهند پروسه تولید خوب پیش رود.
بخشی در پاسخ به اینکه اگر داوود زنده میماند پایان فیلم چگونه میشد؟ گفت: یکی از ایدههای ما این بود که فیلم را با سفره هفت سین در خانه جدید نشان دهیم و او را در آرایشگاه که خودش را برای سال جدید آماده میکند.
شامحمدی نیز گفت: برخیها به ما میگویند شانس آوردید که فوت کرد، اما به نظرم اگر داوود زنده میماند فیلم بهتر میشد.ای کاش زنده بود و در جلسات نقد حضور داشت.
بخشی مقدم درباره پایان بندی فعلی فیلم توضیح داد: ما در ابتدا که تکلیف فیلم را مشخص میکنیم از مخاطب میخواهیم که به دنبال زنده بودن داوود نباشد و این تصمیمی بود که در همان اتاق فکر به آن رسیدیم و نمیخواستیم تعلیقی ایجاد کنیم که مخاطب نداند داوود میمیرد یا زنده میماند. برای ما خانه ساختن داوود مهمتر بود و کار بزرگی که او برای همسرش انجام میداد برای ما اعتبار بالاتری داشت.
بخشی همچنین گفت: یکی از خوش شانسی هایم در فیلم این بود که با بهترین عوامل کار کردم محمد حدادی فیلمبردار فیلم که مواجه او با پروژه بسیار عجیب بود و همه سفرها با ما همراه بود و بسیار در فیلم تاثیرگذار بود و همچنین عطا مهراد تدوینگر فیلم که ۶ ماه از زندگی اش را پای این فیلم بود. همه عوامل فیلم عاشقانه این فیلم را همراهی کردند.
وی به نقدی درباره زیاد بودن دیالوگهای فیلم اینگونه پاسخ داد: شاید یک سری از مخاطبان باهوش فیلم بدون این حجم از دیالوگ هم متوجه شایط زندگی داوود شوند، اما فکر کردیم شاید یک سری از مخاطبان هم متوجه نشوند.
کارگردان «خانهای برای تو» در پایان درباره ایده استفاده از فیلم عروسی در مستند گفت: ایده فیلم عروسی در فیلم توسط پروانه همس داوود داده شد و ما در اتاق فکر مطرح کردیم و دوستان استقبال کردند.