ترمیم قدیمیترین جدول تناوبی عناصر
این جدول در سال 2014 در دانشکده شیمی دانشگاه سنت اندروز(St Andrews) اسکاتلند توسط دکتر "آلن آیتکن"(Alan Aitken) در پی تمیز کردن قفسههای قدیمی کشف شد.
قدمت این جدول تناوبی که در کلاس درس استفاده میشده است، به سال 1885 بازمیگردد و به طور دقیقی نشاندهنده سطح دانش در زمان چاپ خود است.
جدول تناوبی عناصر را هر دانشآموزی که در کلاس شیمی شرکت کرده باشد، میشناسد. این جدول یکی از شگفتترین تلاشها برای سازماندهی مجموعهای از حقایق در تاریخ علم است.
اگر چه چندین تلاش برای ایجاد جدولی از عناصر در سال 1789 انجام شد، اما این تلاشها سرانجام به دست "دیمیتری مندلیف" شیمیدان روس در سال 1869 به نتیجه رسید و برای اولین بار جدول تناوبی عناصری را که امروزه میبینیم تدوین کرد.
اگر چه روشهای مختلفی برای ارائه جدول تناوبی وجود دارد و همه آنها ظاهر نامنظمی دارند، اما روابط بین عناصر و خواص آنها که مبنای جدول مندلیف را تشکیل میدهد، یک کشف قابل توجه بود.
دانشمندان دریافتند که روش تنظیم جدول تناوبی مندلیف سازماندهی نشده و خودسرانه نیست، بلکه بازتاب واقعیتهای عینی است. به طوری که یک شیمیدان میتواند با پیدا کردن جای یک عنصر در جدول و بدون حتی در اختیار داشتن نمونهای از آن عنصر، خواص و اطلاعات مختلف آن را دریابد و بغهمد که آن عنصر فلز، گاز نجیب یا فلز قلیایی است.
همچنین میتواند اطلاعات نحوه واکنش آن عنصر با عناصر دیگر را از روی جدول حدس بزند.
همین روش تنظیم مندلیف بود که دانشمندان بعد از خود را به خواص عناصری تا آن زمان کشف نشده بودند، آگاه کرد، چرا که جاهای خالی در جدول مندلیف وجود داشت که بعد از وی پر شد.
طبق گفته دانشگاه سنت اندروز، جدول کشف شده مشابه نسخه دومی است که مندلیف در سال 1869 کشید اما اختلافاتی وجود دارد. گالیم و اسکاندیم که به ترتیب در سالهای 1875 و 1879 کشف شدهاند در این جدول ذکر شدهاند، اما ژرمانیوم که در سال 1886 کشف شده است، نیست.
هنگامی که این جدول پیدا شد، در یک پارچه کتان سنگین پیچیده شده بود و دارای کاغذی فرسوده و شکننده بود که به علت اکسیداسیون و پوشش اسیدی در الیاف پارچه به این شکل درآمده بود.
با دریافت کمک مالی از صندوق ملی حفاظت از نسخ خطی(NMCT) گروههای ویژه با همکاری "ریچارد هاوکس" از موسسه حفاظت از آثار هنری، اقدامات حفاظتی و ترمیمی خسته کننده را انجام دادند.
طبق گفته دانشگاه، این ترمیم شامل برداشتن ضایعات به وجود آمده از روی جدول، برداشتن کتان چسبیده به پشت جدول، شستن آن در آب دیونیزه شده با pH طبیعی، خنثیسازی اسیدی با استفاده از حمام هیدروژن کربنات، اصلاح آن با کاغذ کوزوی ژاپنی و خمیر نشاسته گندم و نگهداری آن به درستی تحت شرایط کنترل شده بود.
از آنجا که نسخه اصلی این جدول برای نمایش عمومی بیش از حد شکننده است، دانشکده شیمی دانشگاه سنت اندروز یک رونوشت کامل از آن تهیه کرد.
پروفسور "دیوید اوهاگان" رئیس سابق دانشکده شیمی دانشگاه سنت اندروز میگوید: کشف قدیمیترین پوستر کلاسی جدول تناوبی در دانشگاه سنت اندروز قابل توجه است. این جدول برای تحقیق و نمایش در دانشگاه در دسترس خواهد بود و ما تعدادی از رویدادها را برای سال 2019 که توسط سازمان ملل متحد در سال جدول تناوبی تعیین شده است و مصادف است با 150امین سالگرد ایجاد جدول توسط دیمیتری مندلیف، برنامهریزی کردهایم و برگزار خواهیم کرد.
منبع: ایسنا