حوزه علمیه، علماء و روحانیت مهد استقلال‌طلبی و عزت بخشی جریان شیعی در طول تاریخ بوده است

گروه سیاسی ؛ حجت‌الاسلام هادی خمیسی در سی و هشتمین نشست شنبه‌های انقلاب، اظهار داشت: حوزه علمیه، علماء و روحانیت که مهد استقلال‌طلبی و عزت بخشی جریان شیعی در طول تاریخ بوده است، به‌عنوان کانون حرکت و هدایت و جریان سازی انقلاب اسلامی در ادوار مختلف ۵۵ ساله انقلاب بوده و هست.

 

وی ادامه داد: این ارکان علاوه بر بهره بردن از زحمات، تجارب و میراث ماندگار گذشتگان به پویایی خود و رهبری حرکت مردمی انقلابی، رُشد، ارتقاء و به‌روز بودن خود ادامه داده است.

خمیسی به دستاورد‌ها در بخش حوزه‌های علمیه، روحانیت و تحولات بنیادین اشاره کرد و مهم‌ترین دستاورد‌های انقلاب اسلامی در این حوزه را به شرح زیر اعلام کرد:

۱ - در سازمان‌دهی و هدایت انقلاب کبیر اسلامی، روحانیت شیعه توانسته بزرگ‌ترین حرکت ضد استعماری، ضد استکباری و عدالت خواهانه جهان در قرن اخیر را رهبری کند.

۲ - تمام تحولات اجتماعی مردمی و استقلال خواهانه در دو قرن اخیر با پرچم‌داری روحانیت و حوزه‌های علمیه بوده است.

۳ - حوزه‌های علمیه مفتخرند که پیوسته پرچم‌دار وحدت مذاهب اسلامی و منادی همزیستی مسالمت‌آمیز و هم‌پیمانی تمام ادیان، برای دفاع از حقوق ملت‌ها در مبارزه با زورگویان جهانی بوده‌اند.

۴ - روحانیت انقلابی شیعه با هدایت حرکت انقلابی مردم و تشکیل نظام مبتنی بر فقه، افق تازه‌ای بر روی جامعه جهانی بشری گشود.

۵ - انقلاب اسلامی پس از قرن‌ها رویکرد فقهی محدود به مسائل شخصی را به فقه جامع مؤثر در همه عرصه‌های زندگی گسترش داد.

۶ - پس از پیروزی انقلاب اسلامی، عمده‌ترین نهضت‌های آزادی خواهانه جهان را با پرورش‌یافتگان حوزه علمیه قم به راه انداخته و امروز بزرگ‌ترین حرکت‌های انقلابی جهان را روحانیون رهبری می‌کنند.

۷ - با پیروزی انقلاب عظیم اسلامی، ملت ایران با رهبری روحانیت شیعه، برای اولین بار در تاریخ، ستیز عدالت خواهانه با نظام سرمایه‌داری را از مدار تفکر سکولاریستی خارج و این مبارزه مقدس هویتی دینی یافت.

۸ - عکس‌العمل خَشن و جنایت‌کارانه سلطه جهانی نسبت به روحانیون انقلابی، کشتار، حبس و تبعید برجسته‌ترین تربیت‌یافتگان حوزه‌های علمیه همچون آیات و حجج‌اسلام شهیدان سید محمد بهشتی، محمد صدوقی، سید علی‌اصغر دستغیب، سید اسدالله مدنی، اشرفی اصفهانی، سید عباس موسوی، سید محمدباقر حکیم، سید محمدباقر صدر، سید عارف الحسینی، مزاری، شیخ باقر النمر، شیخ علی سلمان، شیخ عیسی قاسم، شیخ راغب حر، شیخ زکزاکی، شیخ البطوطی و ... بیانگر تأثیر عمیق کارآمدی و توانایی حوزه‌های علمیه در مقابله با زورگویان بین‌المللی و زمینه‌سازی برای نابودی سلطه ظالمانه جهانی است.

۹ - تشکیل نظام اسلامی مبتنی بر فقه شیعه و دوام چهل‌ساله این نظام با حفظ تمامی اصالت‌ها، اصول و ارزش‌های اساسی آن، علیرغم توطئه‌های بی‌پایان و همه‌جانبه دشمنان فراوان غربی، شرقی و منطقه‌ای، ظرفیت عظیم فقه برای تمدن سازی را فعال و بر همگان آشکار کرد.

۱۰ - پس از پیروزی انقلاب اسلامی، پویایی و ورود فعال فقه به مسائل مبتلابه و تمامی عرصه‌های موردنیاز جوامع بشری و صدور فتاوا و ارائه نظریه‌های مستقل و متفاوت در چالش علمی و عملی با جهان غرب، بر سرعت پیشرفت علم در جهان افزود.

۱۱ - انقلاب اسلامی از طریق گفتمان سازی و نهادسازی‌های لازم، حوزویان را در رشته‌های تخصصی علوم انسانی فعال و بستر نظریه‌پردازی و تحول بنیادین در علوم انسانی را فراهم کرد.

در ادامه دبیر کمیته روحانیت و حوزه‌های علمیه جنبش مردمی چهل سال پاسداشت انقلاب کبیر اسلامی به دستاورد‌های انقلاب اسلامی در بخش روحانیت و نقش‌آفرینی در جامعه و حکومت اشاره کرد که اهم دستاورد‌ها در این بخش به شرح زیر است:

۱ - پیش از انقلاب مراجع تقلید و علمای برجسته قم و نجف هیچ نقشی در سیاست‌گذاری، هدایت و اداره کشور نداشتند و نه‌تن‌ها به آن بزرگواران اجازه اظهارنظر در این زمینه‌ها داده نمی‌شد، بلکه کسانی که برای دفاع از استقلال کشور و عزت ایرانیان مواضعی اتخاذ می‌کردند با حبس، تبعید، شکنجه و حتی قتل مواجه می‌شدند. امام خمینی (ره)، آیت‌الله شهید سعیدی، آیت‌الله شهید غفاری، مرحوم آیت‌الله طالقانی ازجمله مصادیق این برخورد‌ها هستند.

۲ - به برکت انقلاب اسلامی امروزه مراجع تقلید و علمای برجسته دینی مهم‌ترین گروه مرجع اجتماعی هستند و نافذترین تأثیرات را هم بر رفتار مردم و هم بر تصمیمات دستگاه‌های اداره کشور دارند.

۳ - انقلاب اسلامی، روحانیت و حوزه‌های علمیه را که با توطئه‌های برنامه‌ریزی‌شده بین‌المللی و به‌ویژه رژیم گذشته به انزوا کشیده شده بودند، در کانون توجهات و تحولات عمده جهانی قرارداد.

۴ - یکی از نشانه‌های استمرار اعتماد مردم به روحانیت در سال‌های پس از انقلاب، رأی مستقیم و بالای جامعه در انتخابات به یک شخص بالباس روحانیت است.

۵ - باوجود اینکه عناصر انگشت‌شماری از روحانیت از زی طلبگی فاصله گرفته و با تمرکز رسانه‌های دشمن، دستاویز جوسازی‌های گسترده برای تخریب کل جامعه روحانیت قرارگرفته‌اند، به حمدالله اکثریت قاطع روحانیون کماکان با حفظ ساده زیستی و زندگی میان مردم جامعه، الگوی اسلامی را تشکیل می‌دهند.

۶ - زُهد و ساده زیستی بی‌نظیر و پاک دستی مثال‌زدنی امامین انقلاب اسلامی که اعتراف صریح دشمنان را نیز به دنبال داشته است، در بین رهبران دنیا بی‌سابقه است و سند افتخار روحانیت شیعی در حفظ اصالت‌ها و دوری از دنیاطلبی است.

۷ - پیشگامی در بیدارگری مردم نسبت به ظلم و ستم شاه، ناکارآمدی، وطن‌فروشی و وابستگی رژیم گذشته به بیگانگان توسط روحانیون و تحمل زندان‌ها، شکنجه‌ها، تبعید‌ها و ایستادگی تا مرز شهادت برای تحقق مطالبات آزادی خواهانه ملت ایران، شاهدی بر نقش محوری این قشر انقلابی در شکل‌گیری و هدایت نهضت اسلامی است.

۸ - نسبت شهدای روحانیت به‌کل جامعه روحانی، بالاترین نسبت شهید در میان اقشار کشوراست و روحانیت با تقدیم ۴۳۰۰ شهید نشان داده است که به آنچه مردم را به‌سوی آن دعوت می‌کنند بیش از همه ملتزم و عامل‌اند.

۹ - حضور گسترده روحانیون در جبهه‌های مقاومت و دفاع از حرم و تقدیم ده‌ها شهید روحانی مدافع حرم، استمرار روح ایثارگری در این قشر خداجو در دهه چهارم انقلاب را اثبات می‌کند.

۱۰ - حضور روحانیت در بیش از ۵۰ عرصه خدماتی پس از انقلاب، نهاد روحانیت را به نهادی در خدمت مردم، جوانان و دانشگاهیان تبدیل کرده است.

حوزه‌های علمیه، تبلیغ و نقش‌آفرینی بین‌المللی از دیگر محور‌های سی و هشتمین نشست شنبه‌های انقلاب بود که خمیسی به آن پرداخت و دستاورد‌های انقلاب اسلامی در این بخش را این‌گونه برشمرد:

۱ - قبل از انقلاب، تبلیغ روحانیون در ایام تبلیغی محرم، صفر و ماه مبارک رمضان به‌صورت پراکنده، غیر سازمان‌یافته و محدود انجام می‌شد، اما پس از انقلاب، این جریان با نظام‌یافتگی بهتر حوزه‌ها، حرکتی مستمر، گسترده و فراگیر شده است.

۲ - پویایی و روزآمد شدن حوزه‌های علمیه در موضوعات تخصصی و تربیت نیروی متخصص برای فعالیت در مساجد، مدارس، دانشگاه‌ها، صداوسیما و فضای مجازی، امامت جمعه، فرق و ادیان، کودک و نوجوان، هنر، مدیریت فرهنگی و تبلیغ خارج از کشور، آینده امیدبخشی را برای جهان اسلام نوید می‌دهد.

۳ - بعد از انقلاب اسلامی، توسط حوزه‌های علمیه در امر تبلیغ، تحولاتی نظیر طرح امین در آموزش‌وپرورش به‌منظور تربیت دانش آموزان دین‌مدار و انقلابی و ایجاد الگویی در مدیریت مدارس کشور در طراز اسلامی و انقلابی ایجادشده است.

۴ - علاوه بر حضور گسترده طلاب و روحانیون در گروه‌های جهادی دانشجویی و دانش‌آموزی، راه‌اندازی گروه‌های جهادی ویژه طلاب و حضور روحانیون در محروم‌ترین مناطق کشور، ارتباط روحانیت با توده‌های محروم جامعه را عمیق ترکرده است.

۵ - از ابداعات و ابتکارات تبلیغی حوزه‌های علمیه کنونی، تأسیس انجمن‌های تبلیغی شعر، قلم، فیلم‌نامه‌نویسی، خطباء، راه‌اندازی ۴ حوزه علمیه کوتاه‌مدت و ۱۱ حوزه در حال تأسیس تحت عنوان «سفیران هدایت»، اجرای نقشه جامع رشته‌ای و مهارتی، امکان تحصیل طلاب علوم دینی در رشته‌های تخصصی مختلف در سطوح ۳ و ۴ بلندمدت و برگزاری طرح هجرت موقت است.

۶ - تأسیس صد‌ها مؤسسه بزرگ تبلیغ دینی در سطح جهان تحت اشراف علماء و مراجع از برکات انقلاب اسلامی در ترویج اسلام ناب محمدی (ص) است.

۷ - از دست آورد‌های بی‌نظیر حوزه‌های علمیه پس از انقلاب، جذب و تربیت بیش از ۱۵ هزار نفر طلاب خارجی از کشور‌های مختلف جهان است که بسیاری از آنان به رهبران فکری منطقه خود بدل شده‌اند.

۸ - اعزام سالانه صد‌ها مبلغ دینی به سراسر جهان از برکات انقلاب اسلامی در نشر معارف اهل‌بیت (ع) توسط حوزه‌های علمیه کشوراست.

۹ - استخدام فناوری‌های روز به‌مثابه بزرگراه هدایت، در جهت تبلیغ دین توسط روحانیت و ایجاد شبکه‌های رادیویی، تلویزیونی و ماهواره‌ای، سایت‌های اطلاع‌رسانی، گروه‌ها و کانال‌های شبکه‌های اجتماعی برای روشنگری و پاسخ به شبهات و سؤالات به زبان‌های روز دنیا، امیدواری زیادی برای هدایت جهانی بشر ایجاد کرده است.

۱۰- در پرتو ایفای نقش تحول‌آفرینی جهانی انقلاب اسلامی، عطش مردم جهان برای آشنایی با معارف بنیادین انقلاب، هزاران ترجمه کتب دینی به زبان‌های روز دنیا را رقم‌زده است. ترجمه قرآن به ۱۱۰ زبان زنده دنیا و ترجمه کتب مرجع (تراث شیعه)، حدیث، تفسیر، کلام، فلسفه و ... نمونه‌های مثال‌زدنی آن است.

وی در بخش دیگر سخنان خود نقش هدایت و تربیت علمی اندیشه‌ای طلاب و تعالی شخصیتی را موردبررسی قرارداد و دستاورد‌های این بخش را این‌چنین اعلام کرد:

۱- در رژیم گذشته در اکثر شهرستان‌ها، اصلاً حوزه علمیه وجود نداشت پس از انقلاب با تأسیس پانصد حوزه علمیه در سراسر کشور دسترسی مشتاقان به تحصیل علوم دینی، تسهیل شده است.

۲ - تأسیس مراکز مدیریت حوزه‌ها در استان‌ها، تحت هدایت مراجع، موجب حفظ سطح کیفی و استاندارد‌های حوزه‌های تازه تأسیس و فراوان در کشور شده است.

۳ - سامان دادن به حوزه‌ها و ایجاد ساختار‌های مستحکم برای توسعه اصولی حوزه و حفظ کیفیت‌ها و استاندارد علمی و سنتی آن‌ها، از دستاورد‌های انقلاب و تضمین‌کننده استمرار مسیر حوزه‌ها بر اساس فقه سنتی پویا در سطح جهان است.

۴ - انقلاب اسلامی، اشتیاق پیوستن جوانان بااستعداد و دانشگاهیان به حوزه‌های علمیه را به‌قدری توسعه داد که منجر به ایجاد سامانه گزینش با آزمون‌های ورودی سخت‌گیرانه به حوزه‌های علمیه شد.

۵ - افزایش ۱۳ برابری طلاب و روحانیون شاغل به تحصیل در حوزه‌های علمیه پس از انقلاب، بیانگر اقبال شدید جوانان به تحصیل علوم دینی است.

۶ - تأسیس و فعالیت ۱۶۰ پژوهشگاه و صد‌ها مرکز پژوهشی توسط حوزه‌های علمیه پس از پیروزی انقلاب که زیربنای مطالعاتی مباحث اسلامی و مسائل دنیای اسلام را به‌گونه‌ای مستحکم پی‌ریزی کرده است از میوه‌های شیرین شجره طیبه انقلاب اسلامی است.

۷ - سیستم جذب و پذیرش حوزه‌های علمیه کنونی، بسیار نظام‌مند و باقاعده است و برای طلاب رسمی و دارای کد طلبگی علاوه بر آزمون سراسری، مصاحبه و تحقیق، تطابق سنی و تحصیلی نیز ملاک است و ارائه خدمات مختلف روشمند شده است.
۸ - تعداد طلاب در قبل از انقلاب حدود ۱۵ هزار نفر بود درحالی‌که با رُشد ۱۳ برابری، تعداد این طلاب به بیش از ۲۰۰ هزار نفر در سراسر کشور رسیده است.

۹ - از دستاورد‌های چشمگیر حوزه‌های علمیه، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، پژوهش محوری تحصیل طلاب علوم دینی با رویکرد اجتهادی و تولید علم است. انجام هزاران پژوهش، تحقیق و پایان‌نامه توسط طلاب، حاصل این هدایت هوشمندانه است.

۱۰ - حضور و درخشش مکرر بسیاری از روحانیون برجسته در همایش‌های بین‌المللی، پذیرش اسلام به‌عنوان یک مکتب پیشرو و تعالی‌بخش را برای نخبگان جهآن‌هموار کرده است.

۱۱ - هیچ‌یک از محیط‌های علمی، فرهنگی، نظامی، دولتی، معنوی و ... نیست که شاهد حضور چشمگیر روحانیت و طلاب علوم دینی برای کار، تلاش و پاسخگویی به نیاز‌های دینی مخاطبان و جامعه در کشور نباشیم.

۱۲- باوجوداینکه مراکز تحقیقاتی غرب با هدایت سازمان‌های جاسوسی، تبدیل به کارخانه شبهه سازی علیه اسلام شده‌اند، نهاد حوزه‌های علمیه با پاسخ به ده‌ها هزار شبهه و بی‌جواب نگذاشتن حتی یک شبهه اعتقادی، نشان داد که به‌خوبی از پس این مبارزه فکری برآمده است.

دبیر کمیته روحانیت و حوزه‌های علمیه جنبش مردمی چهل سال پاسداشت انقلاب کبیر اسلامی در ادامه به موضوع روحانیت و جایگاه علمی پس از انقلاب پرداخت و دستاورد‌های آن را به شرح زیر اعلام کرد:

۱ - روحانیون با تألیف و انتشار سالانه هزاران کتابِ ممتاز، برجسته‌ترین مؤلفین کشور هستند.

۲- پیش از انقلاب اسلامی، نشریات تخصصی انگشت‌شماری در حوزه دین منتشر می‌شد، پس از انقلاب صد‌ها مجله و نشریه به دست روحانیت فکور و انقلابی تولید می‌شود.

۳ - قبل از انقلاب کمتر روحانی برجسته‌ای در قلمرو نظریه‌پردازی علمی بروز و ظهور داشت، ولی امروزه ده‌ها نفر از فق‌ها و اندیشمندان روحانی در عرصه نظریه‌پردازی‌های عالمانه فعال‌اند.

۴ - مؤسسات علمی و فرهنگی ایجادشده یا اداره شده توسط روحانیت، قبل از انقلاب محکوم‌به تعطیلی و فروپاشی بود پس از انقلاب صد‌ها مؤسسه در حال تبلیغ دین اسلام در ایران و جهان هستند.

۵ - رژیم گذشته فقط در اندک موردی آن‌هم اجباراً و به‌صورت ناپایدار به حضور روحانیون در دانشگاه‌ها تن داده بود. نظام اسلامی با دعوت و تشویق روحانیون به این حضور هزاران کرسی تدریس در دانشگاه‌ها را به روحانیون عالم و متعهد سپرده است.

۶ - پس از انقلاب، موجی از گرایش فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به تحصیل علوم حوزوی ایجادشده و تاکنون بیش از ده هزار نفر از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی که بسیاری از آنان رتبه‌های علمی کارشناسی ارشد و حتی دکترا را طی کرده‌اند به تحصیلات علوم دینی در حوزه‌های علمیه روی آورده‌اند که نشان از رفعت یافتن و رُشد حوزه‌های علمیه در نزد اصحاب سایر علوم است.

۷ - بزرگان و علماء بسیاری از حوزه‌های علمیه جهان اسلام معاصر، تربیت‌شده در حوزه علمیه قم هستند.

وی در بخش دیگر این نشست به موضوع روحانیت، نبوغ و روزآمدی پرداخت و دستاورد‌های انقلاب اسلامی در این بخش را این‌گونه برشمرد:

۱- درحالی‌که اندک روحانیونی قبل از انقلاب به زبان‌های خارجی مسلط بودند، امروزه هزاران روحانی به زبان‌های زنده دنیا مسلط هستند و تبلیغ دین و معارف اسلام را به عهده گرفته‌اند.

۲ - پیروزی انقلاب اسلامی و درخشش ایران اسلامی در پرتو این پیروزی، جهان را تشنه اسلام ناب محمدی (ص) کرد و نخبگان فراوانی از کشور‌های مختلف جهان را برای فرونشاندن این عطش با معرفی اسلام و مواجهه فعال و مبتکرانه در فضای مجازی، نظریه‌پردازی، تحلیل گری و فعالیت تبلیغی در این عرصه مهم به کسوت روحانیت درآورد.

۳ - درحالی‌که رژیم گذشته، سناریو‌های متعددی برای تخریب چهره روحانیت نزد نسل نو و جوانان ایران‌زمین اجرا می‌کرد، پس از انقلاب، طلاب و روحانیون با حضور هوشمندانه در عرصه‌های مختلف هنری، ورزشی، رسانه‌ای فنی، علمی، طب و ... نشان دادند، دین نه‌تن‌ها افیون جامعه نیست بلکه محرک اصلی حرکت‌های اجتماعی، برای جوامع به‌سوی کمال است.

۴ - تعداد روحانیونی که پس از انقلاب، شایستگی حضور در دروس خارج فقه را یافته‌اند، ده‌ها برابر پیش از انقلاب است و پرداختن به دروس خارج متنوع، به‌ویژه موضوعات ناظر به نیاز‌های روز جامعه از ابتکارات حوزه پس از انقلاب است.

۵ - امروزه روحانیون با سفر به کشور‌های مختلف و حضور در مجامع علمی، دانشگاهی و تبلیغی از نزدیک با مسائل جوامع بشری به‌ویژه جوانان آشنا می‌شوند که این موضوع قبل از انقلاب، مصداق ناچیزی داشت.

۶ - فراوان‌اند روحانیونی که توانسته‌اند با حرکت‌های خلاقانه و مبتکرانه و ایجاد مجموعه‌های کارآفرین یا هدایت و راهنمایی دیگران به این کارها، زمینه‌ساز ایجاد اشتغال جوانان و نیازمندان در عرصه‌های مختلف علمی و پژوهشی، فرهنگی، اجتماعی، کشاورزی و دامداری، فنی و کارگاهی، منشأ تحولات اجتماعی مهم در محیط پیرامونی خود باشند.

خمیسی در پایان اظهارات خود در این نشست به موضوع حوزه‌های علمیه خواهران اشاره کرد و دستاورد‌های چهل‌ساله انقلاب اسلامی در این بخش را این‌گونه معرفی کرد:

۱ - تأسیس ۴۵۰ حوزه علمیه خواهران در کشور که پیش از انقلاب اسلامی هیچ سابقه‌ای نداشت از برگ‌های زرین کارنامه جمهوری اسلامی ایران در تربیت شیفتگان تحصیل علوم دینی است، که به تحصیل ۶۵ هزار طلبه و ۴۳ هزار فارغ‌التحصیل علوم دینی انجامیده است.

۲ - ایجاد نظام آموزشی و تربیتی برای خواهران طلبه دین‌شناس، متخلق به اخلاق اسلامی و توانمند در تبلیغ در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد در ۱۲ رشته و دکتری با رویکرد تولید علم و نظریه‌پردازی از اقدامات بنیادین حوزه‌های علمیه و روحانیت پس از انقلاب است.

۳ - امکان تحصیل حضوری تمام‌وقت، نیمه‌وقت، غیرحضوری و مجازی برای طلاب خواهر و حضور گسترده و تأثیرگذار مبلغین طلبه خواهر در عرصه‌های مختلف نشان از ارزشمند بودن مقام زن در نظام مقدس جمهوری اسلامی است.

۴ - از ثمرات حوزه‌های علمیه خواهران در تربیت طلاب علوم دینی حضور و نقش‌آفرینی دینی، فرهنگی و تربیتی آنان در مدارس، مساجد، خانواده‌ها و... حتی در ارگان‌ها و سازمان‌هاست که قبل از انقلاب هیچ سابقه‌ای از آن وجود ندارد.

۵ - امروزه نه‌تنها جمهوری اسلامی میزبان طلاب خواهر خارجی در کشور است، بلکه آمار اعزام مبلغه‌های کشور به اقصی نقاط دنیا حاکی از پویایی حوزه‌های علمیه خواهران ایران است که در منطقه وجهان نظیر ندارد.

۶ - درحالی‌که قبل از انقلاب از تولیدات دینی و فرهنگی خواهران اثری یافت نمی‌شد یا انگشت‌شمار بوده است، پس از انقلاب، خواهران طلبه دارای تولیدات فراوان و فاخر علمی و پژوهشی در قالب هزاران کتاب، طرح‌های پژوهشی، پایان‌نامه، نرم‌افزار و آثار فضای مجازی هستند که از برجسته‌ترین دلایل تفوق دیدگاه انقلاب اسلامی به زن نسبت به‌نظام‌های سکولار مدعی حقوق زن است.