یک عقب‌ماندگی تاریخی در حوزه محیط زیست پایتخت
به گزارش گروه جامعه ، علیرضا نوری، مدیر مطالعات و برنامه‌ریزی فنی، عمرانی، استانداردسازی و امور بحران مرکز مطالعات در نشست بازخوانی پرونده ارزیابی اثرات زیست محیطی پروژه‌های عمرانی شهر تهران که در سالن جلسات شورای شهر برگزار شد، پارادایم کلی شهر تهران از دوره ناصری تاکنون را عمدتا پارادایم مدرنیته دانست که لازمه آن بهره گیری حداکثری از منابع شهر برای دستیابی به اهداف مدرنیته است و گفت: متأسفانه در حوزه محیط زیست و توسعه پایدار با وضعیت آرمانی در شهر تهران فاصله زیادی داریم از همین رو شهرداران، شعار‌هایی نظیر شهر زیست‌پذیر و شهر برای همه را به عنوان شعار اصلی خود انتخاب می‌کنند.
آرش حسینی میلانی، عضو کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران از دیگر سخنرانان این نشست بود که مهمترین بازیگر صحنه محیط زیست در شهر تهران را شهرداری معرفی و خاطرنشان کرد: امروزه در کنار سایر مخاطرات مثل آلودگی صوتی و چگونگی مدیریت پسماند، آلودگی هوا یکی از مهمترین مسائل محیط زیستی در شهر تهران است که کنار مسئله ترافیک در صدر مشکلات این کلانشهر قرار می‌گیرد؛ بنابراین در گام نخست باید این سوال را مطرح کنیم که آیا تهران سیاست محیط‌زیستی دارد یا خیر؟
میلانی با تصریح این مطلب که باید بپذیریم سیاست‌های محیط زیستی کنونی تهران نقایصی دارد، گفت: یکی از این سیاست‌ها گزارش‌های امکان‌سنجی و پیوست‌های محیط زیستی طرح‌های عمرانی است که در شورای سوم مصوب شده است؛ اما متأسفانه در حال حاضر این این گزارش‌ها تنها نقش توجیهی دارد و می‌باید به ارزیابی‌های واقعی محیط زیستی ارتقا داده شود.
وی با اشاره به صدور مجوز ۲۰ مجتمع تجاری در منطقه دو شهرداری تهران گفت: پیش از صدور مجوز این اماکن باید اثرات ترافیکی و زیست محیطی این پروژه‌ها بررسی شود که متاسفانه تاکنون این پیوست‌ها هرگز نتوانسته نقش بازدارنده داشته باشد و بیشتر جنبه تشریفاتی دارد.
این عضو شورای اسلامی شهر تهران بر ضرورت شفاف‌سازی در حوزه شهرسازی تأکید کرد و افزود: در همین راستا شورای شهر مکلف به انتشار گزارش‌های ارزیابی زیست محیطی پروژه‌های عمرانی شده است و این در حالی که تاکنون این سند محرمانه تلقی می‌شد؛ این روندی است که سازمان محیط زیست نیز اخیرا آن را در دستور کار خود قرار داده است.
وی با بیان اینکه باید به نقطه‌ای برسیم که ارزیابی اثرات زیست‌محیطی پروژه‌های عمرانی منشاء ایجاد تغییر در آن‌ها باشد، گفت: متأسفانه در کمتر مطالعاتی به این حوزه پرداخته شده است و تهران برخلاف تمامی امکانات و پتانسیل‌های دانشگاهی که دارد در مطالعات زیست‌محیطی مظلوم است.
میلانی بهره‌مندی از ظرفیت‌های مردمی در این زمینه را اثربخش دانست و اضافه کرد: باید جهت مطالعات را به سمت و سویی ببریم که برای قوانین نقش بازدارندگی تعریف شود تا مراجع ذیربط نتوانند به راحتی آن‌ها را نادیده بگیرند.
مواجه‌ی تهران با یک عقب ماندگی تاریخی در حوزه محیطی زیست
در ادامه این نشست میثم بصیرت، معاون زیرساخت و طرح جامع مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران محیط زیست را یکی از دغدغه‌های اولویت‌دار شهروندان تهرانی دانست و افزود: مرکز مطالعات می‌کوشد تا پروژه‌های مطالعاتی رویکرد یکپارچه‌ای داشته باشند و تمامی جنبه‌ها و پیامد‌های فعالیت‌های شهری در آن‌ها دیده شود.
بصیرت، تهران را در مواجه با یک عقب‌ماندگی تاریخی در حوزه محیط زیست توصیف کرد و گفت: گاهی اوقات پروژه‌هایی در این حوزه تعریف می‌شود که خود مسأله‌ساز است؛ باید توجه داشته باشیم که راهکار‌های ما در حوزه محیط زیست ضد توسعه نباشد و به آنتی تز تبدیل نشود.
وی بر ضرورت ارتقاء موقعیت ارزیابی‌های محیط زیستی در شهر تهران تأکید و خاطرنشان کرد: باید دید که چگونه می‌توان مسئله محیط زیست را از یک پیوست و سند بی اعتنا جدا کرده و ارتقا دهیم تا مطالعات محیط زیستی از حاشیه بیرون آمده و وارد متن کار شوند.
در ادامه سید‌اویس ترابی، مدیرعامل شرکت مهندسین مشاور مهساب شرق به تشریح مشکلات زیست محیطی که با اجرای طرح‌های عمرانی شهرداری تهران از جمله ایستگاه‌های مترو، رود دره‌ها و برخی کانال‌ها برای شهر ایجاد کرده‌اند پرداخت و گفت: انقطاع کریدور‌های حرکتی با اجرای بزرگراه‌های فراوان در شهر و بی‌توجهی به بخش محیط زیست در HSE از جمله مهمترین بخش‌هایی است که به عنوان آسیب‌شناسی فرآیند ارزیابی اثرات زیست محیطی می‌توان به آن اشاره کرد.
ایران بیشترین دانش آموخته محیط زیست جهان را دارد
در ادامه این نشست سید مسعود منوری، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات با بیان اینکه ایران بیشترین تعداد دانشجویان در رشته محیط‌زیست را به خود اختصاص داده است گفت: متأسفانه برخلاف این تعداد بالای دانش‌آموخته هم‌اکنون به دلیل سوء مدیریت در منابع به شدت درگیر مشکلات زیست محیطی هستیم و باید برای رهایی از این مسأله نظارتمان را بر محیط زیست افزایش دهیم.
منوری اجرای ارزیابی‌های زیست محیطی بر روی پروژه‌های عظیم عمرانی را آغاز مناسبی برای تداوم این روند ندانست و افزود: مانند کل دنیا نقطه آغاز ما می‌بایست پروژه‌های کوچک‌تر مثل مجتمع تجاری اداری کوروش باشد؛ در تایلند پروژه‌های ۶ هزار مترمربع به بالا و در انگلیس واحد‌های مسکونی بیشتر از ۸۰ واحد ملزم به ارائه گزارش‌های ارزیابی‌اند.
این استاد دانشگاه بر ضرورت تدوین معیار‌هایی برای مکان‌یابی پروژه‌های این‌چنینی تأکید کرد و این امر را نخستین اقدام برای عملی نمودن ارزیابی‌های پروژه‌های شهری دانست و گفت: تدوین دستورالعمل ارزیابی زیست محیطی در مرکز مطالعات گام‌مهمی در این همین راستا است.