نگاهی به پدیده هریس جی، جاستین بیبر حلال
گروه فرهنگی ، هریس جی، خواننده ۲۲ ساله اهل چلسی لندن با اصالتی هندی و ایرلندی، نماد نسل جدید خوانندگانی است که پس از موفقیت افرادی، چون سامی یوسف، ماهرزین، مسعود کرتیس... در دهه اول قرن بیست و یکم توسط کمپانی موسیقی اویکنینگ رکورد چهره شد.
پدر او رحیم جانگ یک فعال فرهنگی رسانهای مسلمان است که بنا بر گزارش کریستین ساینس مانیتور یکی از تجمعات ضد تروریستی مسلمانان در لندن را در محکومیت انفجارهای سال ۲۰۰۵ لندن برگزار کرده است.
هریس در سال ۲۰۱۳ در مسابقه استعدادیابی این کمپانی در شبکههای اجتماعی شرکت میکند و بدلیل عواملی، چون شباهت ظاهر و صدا با جاستین بیبر خواننده محبوب متولدین دهه اول هزاره سوم مورد توجه قرار میگیرد و در سال ۲۰۱۵ با سرمایه گذاری این شرکت فعال در حوزه موسیقی اسلامی، اولین آلبوم خود با عنوان "السلام علیکم" را روانه بازار میکند.
در اندونزی به او لقب جاستین بیبر حلال را دادند. اما او در واکنش به این موضوع گفته است که خود را هرگز با او مقایسه نخواهد کرد و راه و هدف خود را کاملا متفاوت از او میداند. با اینجال ژست و سبک خوانندگی و حتی کپی برداری مو به مو از وی در برخی کلیپها و کنسرتها تردیدی باقی نمیگذارد که او حداقل در رفتار کاملا متاثر از بیبر است.
هریس طرفداران زیادی را بین نوجوانانی که میخواهند در عین مدرن بودن و پایبندی به قواعد آن، مسلمان بودن خود را ابراز کنند از اندونزی و بنگلادش تا کشورهای عربی و بین متولدین اروپا پیدا کرده و در اینستاگرام در حدود ۸۰۰ هزار فالوئر دارد.
بر خلاف نسل قبلی همچون سامی یوسف یا ماهرزین که ستاره شدند و تیپیک اسلامی آنها متمایز کننده شان از دیگر خوانندهها بود و تلاش میکردند آن را نمادسازی کنند، هریس جی به دلیل رشد و دیده شدن در عصر شبکههای اجتماعی ترجیح داده است سلبریتی باشد.
تصاویری که او منتشر میکند هرچند خلاف عادات اسلامی و عرف آن نیست، اما بیانگر سبک زندگی یک خواننده بعنوان سلبریتی نسل هزاره است و برخلاف نسل قبلی که نمادهای ساده زیستی در کلیپها و سبک زندگی شان برجسته سازی میشد؛ تصاویری در یک قایق لاکچری در دبی، سوار بر فراری در پاریس، جت اسکی در رودخانه لندن، یا گشت و گذار در خیابانها و کافهها با ژستهای تینیجری و چاشنی جملات اخلاقی و دینی در اینستاگرام وی تصویر غالب و قالب است. در این بین نیز تصاویری از سفر حج و ژستهای خاص در کنار خانه کعبه وجود دارد.
او دارای یک نگاه سیاسی هرچند نه چندان عمیق نیز هست. نگاهی که میتواند نمادی از نگاه نوجوانانی باشد که دوره کودکی خود را در ناکامی انقلابهای بهار عربی و رشد افراطی گری داعش گذرانده اند و ترجیح میدهند ظهور و بروز متفاوتی در جوامع خود بخصوص جوامع غربی داشته باشند.
او مانند سامی یوسف یا ماهر زین برای انقلابهای بهار عربی یا فلسطینیها نخوانده است. اما به فلسطین سفر کرده و تصویر خود را در کنار دیوار حائل با جمله همیشه به یادتان هستم منتشر کرده و یا در پستی از حضورش در مسجد الاقصی برای غزه دعا کرده است.
با این حال او به طور خاص اهتمام خود را به امور خیریه و کمک به کشورهای فقیر گذاشته و چند کنسرت با این هدف بویژه در ماه رمضان برگزار کرده است؛ و تلاش میکند این را در مصاحبهها و حسابهای اجتماعی خود با تصاویری در بین کودکان آفریقایی نشان دهد.
در کلیپ السلام علیکم که بعنوان اولین کار حرفهای او منتشر شد و ۸۶ میلیون بار فقط در یوتیوب مشاهده شده، او در نقش یک کودک مسلمان لندنی نشان داده میشود که برای امرار معاش در رستوران کار میکند و تلاش میکند به انسانهای اطراف خود انرژی مثبت تزریق کند.
تمرکز وی در کلیپ هایش بیشتر بر مضامین اخلاقی نهفته در دین و ارائه غیر مستقیم آن است. تا سعی در گسترش یک ایدئولوژی خاص.
با اینحال او نیز مانند سلبریتیهای خاص این دوره متاثر از تاثیرات شبکههای اجتماعی دچار افسردگیهای خاص این فضا میشود و آن را سریع بروز میدهد. برای مثال در یکی از پست هایش نوشته که دیگر نمیخواهد مذهبی بخواند و البته سپس از آن گفته ابراز ندامت میکند.
به نظر میرسد با توجه به ویژگیهای فضای هنری دوره کنونی در ظهور و افول سریع چهرهها این خواننده با گذشت زمان و بالا رفتن سن دچار افت خواهد شد و افراد دیگری جای او را خواهند گرفت.
با اینحال او بعنوان یک پدیده نماد نسل جدیدی از خوانندگان مسلمان است که بررسی ابعاد جامعه شناختی ظهور آن ضروری است و نتایج آن میتواند قابل توجه باشد.
نسلی که برخلاف نسل قبل متولدین در اروپاو پیش از آن یوسف اسلام (کت استیونس) که سعی میکرد با ظاهر اسلامی و ریش بلند و لباسهای عربی خود را بعنوان نمادی از شورش بر نظم مدرنیته بروز دهد و حتی طیفهای افراطی آن سر از گروههای جهادی در خاورمیانه درآوردند، سعی میکند اینبار اسلام را در ظرف مدرنیته ریخته و با آن شوآف کند.