خرازی: سقوط سوریه یک طرح آمریکایی- اسراییلی بود
سیدکمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی در مصاحبه‌ای با شبکه المیادین لبنان تصریح کرد: اساسا هدف ما از کمک به سوریه، مبارزه با گروه‌های تکفیری و حفظ امنیت سوریه، عراق و ایران بود. بعد از جنگ هم در قالب ابتکار آستانه با نمایندگان معارضه ارتباط داشتیم. اگر آنها واقعا از تفکر تکفیری عبور کرده، دنبال همزیستی باشند، این خود نشان می‌دهد که مبارزه ما با تکفیری‌ها موفق بوده است.
وی درباره رجزخوانی‌های جدید بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی علیه ایران نیز تأکید کرد: طرح تغییر نظام در ایران از ابتدای انقلاب در دستور کار آمریکا بوده است. اما جمهوری اسلامی ایران با تقویت قدرت بازدارندگی‌اش، قاطعانه از موجودیت خود دفاع کرده، این مسیر ادامه خواهد یافت. آنها نیز از توانایی‌های بالفعل و بالقوه ما آگاه‌اند.
خرازی درباره پیامد‌های تغییر رژیم سوریه بر محور مقاومت اظهار داشت: «مقاومت در جان هر فلسطینی ریشه دارد به طوری که با رفتن این و آن خاموش نمی‌شود. چنانکه از ۱۹۴۷ همواره مستحکمتر شده است.
وی همچنین به تهدیدات رژیم صهیونیستی علیه یمن اشاره کرد و گفت: آنها باکی از حملات رژیم اسراییل ندارند و متقابلا امنیت آن را به خطر می‌اندازند، به طوری که حتی تل آویو از خطر موشک‌های فراصوت آنها در امان نیست.»
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی در ادامه با اشاره به پرونده هسته‌ای ایران تأکید کرد که مذاکرات هسته‌ای بستگی به سیاست ترامپ دارد که نامشخص است و افزود:، اما سیاست ما مشخص است، جمهوری اسلامی ایران هم آماده ادامه مذاکره و هم آماده مقابله با فشارهاست. واکنش ما متناسب با رفتار آنها خواهد بود.
وی همچنین روند تقویت روابط با چین و روسیه را مثبت ارزیابی و از تلاش چین برای شکل‌گیری نظم نوین جهانی با ایفای نقش قدرت‌های نوظهور منطقه‌ای، حمایت کرد.
متن کامل این گفتگو به شرح زیر است:
المیادین: منطقه شاهد تحولات زیادی است که شاید بارزترین آنها رویداد‌های سوریه و سقوط رژیم سابق در دمشق، همزمان با رفتار تهاجمی اسرائیل در چند جبهه باشد. در حالی که همچنان عدم قطعیت، ویژگی آیندۀ روابط ایران و کشور‌های غربی است و یک ماه پیش از آنکه ترامپ رسماً زمام قدرت را در ایالات متحده آمریکا به دست گیرد، شرایط کنونی چه موازنه‌هایی ایجاد خواهد کرد؟ ارزیابی تهران از آینده روابط راهبردی خود در منطقه و عرصۀ بین الملل چگونه است؟ این پرسش‌ها و پرسش‌های دیگر را اینجا در تهران، پایتخت ایران، در گفت‌وگوی ویژه با رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران، سیدکمال خرازی مطرح خواهیم کرد.
سوریه همیشه نقطه یا عرصۀ همگرایی و واگرایی بین تهران، آنکارا و مسکو بوده است. روایت‌های زیادی در مورد سقوط رژیم سابق در سوریه منتشر شده است. در تهران، اتفاقی را که افتاده است، چگونه تفسیر می‌کنید؟ آیا در جایی نقشه‌ای علیه تهران طراحی شده است؟
هر سه کشور که عضو ابتکار آستانه بودند، طبیعتا در همکاری با هم تلاش کردند که مشکل سوریه و معارضین حل شود. البته هر کدام از سه کشور اهداف خود را داشتند. هدف ما حمایت از مقاومت بود. ترکیه هدف خود را پیگیری می‌کرد و روسیه هم همین طور. البته رژیم اسرائیل نیز در پی اهداف خود بود و مرتب سوریه را بمباران می‌کرد. روسیه در حالی که آسمان سوریه را در اختیار داشت، در برابر بمباران‌های رژیم اسرائیل، اقدامی نکرد.
اینکه این اتفاقات افتاد و نیرو‌های معارض توانستند با سرعت پیش روند و شهر‌های عمده را بگیرند، دلایلی داشت. مهم‌ترین دلیل این بود که ارتش سوریه مقاومت نکرد. نیرو‌هایی که از طرف ایران به نام فاطمیون در سوریه حضور داشتند، به اتکای ارتش و پشتیبانی هوایی روسیه می‌توانستند مقاومت کنند. وقتی این اتفاق نیفتاد، طبیعتا نمی‌توانستند به تنهایی میدان جنگ را اداره کنند، لذا عقب‌نشینی کردند و به ایران بازگشتند.
این البته یک طرح آمریکایی – اسراییلی بود. نشانه‌اش هم این است که بلافاصله مقامات آمریکایی به دمشق رفتند و با رهبران معارضین دیدار کردند. آنها حتی جایزه ۱۰ میلیون دلاری که برای دستگیری آقای جولانی تعیین کرده بودند، لغو کردند. خود این نشانه آن است که این طرح، آمریکایی بوده است.
گروه‌ها و کشور‌های مختلف، از جمله ترکیه در این قضیه نقش داشتند و در آینده هم نقش خواهند داشت. برای همین، همکاری کشور‌های منطقه برای حل مسائل سوریه اهمیت بسیاری خواهد داشت. نمی‌توان بدون همکاری‌های منطقه‌ای این مسئله را فیصله داد.
ترکیه با سوریه اختلاف ارضی تاریخی داشت. آن اختلاف، خودش انگیزه‌ای برای ترکیه بود که بخواهد حمایت لجستیکی و آموزشی از نیرو‌های معارض در حرکت‌شان برای در اختیار گرفتن سوریه داشته باشد. این اختلاف در گذشته هم بود. حتی در زمانی که من وزیر امور خارجه بودم، چنین اختلاف ارضی بین سوریه و ترکیه رخ داد که با وساطت ایران و مصر متوقف شد.
همه این عوامل موثر بود. هم طرح آمریکایی – اسرائیلی و هم نقشی که اختلاف ارضی ترکیه با سوریه داشت، سقوط حکومت بشار اسد را رقم زد.
تجاوزات رژیم اسرائیل به سوریه جدید نیست. ارتفاعات جولان سال هاست که در تصرف اسرائیل است. این روز‌ها البته رژیم اسرائیل از فرصت نبود حکومت در سوریه استفاده کرد تا تجاوزات خود را گسترش دهد؛ لذا اراضی بیشتری را تصرف کرده، روزانه بمباران‌های وسیعی را انجام می‌دهد و مراکز نظامی و حتی غیرنظامی سوریه را هدف می‌گیرد؛ بنابراین چنین پدیده‌ای از قبل بوده و امروز هم رو به گسترش است.
در خصوص تهدید ایران، در همان زمانی هم که بشار اسد حاکم بود، رژیم اسرائیل تلاش می‌کرد ایران را تهدید کند و از آن جهت وضعیت تفاوتی نکرده است. آن زمان هم با استفاده از آسمان اردن، سوریه و عراق سعی می‌کرد از راه دور به مراکز نظامی ما آسیب برساند؛ بنابراین از جهت تهدید، تفاوتی در وضعیت حاصل نشده است.
ما در برابر تجاوزات رژیم اسرائیل باید مقاومت کنیم و قدرت مقاومت هم داریم، چنانکه آن را به نمایش گذاشته‌ایم.
افغانستان کمک کرد؟ پاکستان بود. ولی امروزه طالبان به پاکستان وفادار نیست و مشکلات متعددی با هم دارند؛ بنابراین تحولات منطقه اینقدر پیچیده است که نمی‌توان آینده را به خوبی قضاوت کرد. بایستی صبر کرد. ما ضرب المثلی در فارسی داریم که می‌گوییم «جوجه را آخر پاییز باید شمرد». این معنایش این است که اینقدر تحولات در منطقه زیاد است که نتیجه نهایی را نمی‌توان امروز پیش بینی کرد.
در رابطه با پرونده هسته‌ای، انتظار از سرگیری مذاکرات غیرمستقیم با واشنگتن با بازگشت دونالد ترامپ به ریاست جمهوری را دارید؟ شرایط تهران برای این کار چیست؟ آیا در برهۀ پیش رو شاهد یک رویارویی شدید خواهیم بود یا نرمش متقابل بین واشنگتن و تهران؟
اولا هنوز سیاست ترامپ مشخص نیست. ولی ما هم آماده مذاکره هستیم و هم آماده مقاومت در برابر فشارها. این بستگی دارد به اینکه آنها چه سیاستی را در پیش بگیرند. قبلا سیاست فشار حداکثری را آزمودند که به شکست انجامید؛ بنابراین ما عجله نداریم. بایستی صبر کنیم و ببینیم آنها چه سیاستی در پیش می‌گیرند و ما متقابلا سیاست خود را تعیین خواهیم کرد.
برای هر اقدامی آماده هستیم، ولی آقای ترامپ پیش بینی ناپذیر است. باید صبر کنیم و ببینیم چه سیاستی را می‌خواهد اعمال کند.
چندی پیش در مصاحبه خود با المیادین هشدار دادید که جمهوری اسلامی ممکن است دکترین هسته‌ای خود را بازنگری کند. با توجه به اقدام ترامپ برای از سرگیری تحریم‌ها و تهدید‌های اسرائیل، زمان این اقدام نزدیک است است یا هنوز از این امر دور هستیم؟
ما در اساس مخالف سلاح هسته‌ای هستیم. ولی اگر آنها بخواهند اقداماتی علیه ما بکنند، طبیعتا ما هم پاسخ متناسب با آن را در زمان مقتضی خواهیم داد.
روشن است که ترامپ سیاست‌های سختگیرانۀ خود در قبال چین بازخواهد گشت، امری که ممکن است روابط تهران و پکن را تقویت کند. نزدیکی دو کشور در سطح استراتژیک و همچنین در زمینۀ تقویت چندجابه‌گرایی به کجا رسیده است؟
روابط ایران و چین خیلی خوب پیش می‌رود. سیاستی که چینی‌ها اتخاذ کرده اند، این است که از سلطه دلار بکاهند و از سلطه سازوکار‌های مالی که در کنترل آمریکاست، مثل صندوق بین المللی پول و بانک جهانی خارج شوند. ما از این تمجید می‌کنیم و معتقدیم که بایست با سازوکار‌های در حال شکل گیری مثل بریکس، شانگهای یا بانک نوین توسعه، از سلطه آن سازوکار‌ها و ارز دلار خارج شویم.
در این جهت اقدامات خوبی انجام گرفته است و اینها همگی در جهت نظم نوین جهانی است که مورد حمایت ماست. نظم نوینی که قدرت‌های نوظهور منطقه‌ای هم باید در آن نقش آفرینی داشته باشند.
اقدامات یا سیاست‌های جدیدی که ممکن است در این زمینه اتخاذ شود، چیست؟
همین که بریکس به وجود آمده تا کشور‌های عضو آن بین خودشان بر اساس ارز‌های ملی داد و ستد و به هم کمک کنند؛ یا شانگهای در حوزه وظایف خود یا بانک نوین توسعه، برای اینکه بتوانند وام بگیرند و توسعه یابند، همگی سازوکار‌هایی است که به کشور‌های عضو که جمعیت عظیمی از دنیا را در بردارند، کمک می‌کند.
در حوزۀ روابط راهبردی، به ویژه اگر بخواهیم در مورد رابطه ایران با مسکو صحبت کنیم، آیا بعد از حوادث اخیر سوریه اختلافی بین دو طرف بروز کرده است یا تفاهم راهبردی ادامه دارد؟
روابط ایران و روسیه دیرینه و تاریخی است و در سال‌های اخیر هم توسعه یافته است. قرارداد همکاری راهبردی هم بین ایران و روسیه تهیه شده و به زودی امضا خواهد شد. البته هر کشوری سیاست خود را دارد. این بدان معناست که آنچه بین ایران و روسیه است، بدون اختلاف نیست. ولی باید دید زمینه‌های همکاری و دامنه اشتراکات بین کشور‌ها چیست.
ما الان زمینه‌های همکاری بسیار وسیعی با روسیه داریم و در حال برنامه ریزی درباره آنها هستیم. تا به حال نیز این روابط به خوبی پیش رفته و توسعه بیشتری خواهد یافت.
ممکن است در برخی زمینه‌ها اختلاف نظر داشته باشیم که این خیلی طبیعی است.
آیا احتمال ندارد که آنچه در سوریه رخ داد، وضعیت روابط مسکو و تهران را تغییر دهد؟
خیر. اتفاقا ما درباره سوریه اشتراک نظر داشتیم. هم روسیه وارد سوریه شد و هم ایران وارد سوریه شد. یکی از دستاورد‌های ما در سوریه همین بود که تکفیری‌ها در واقع شکست خوردند. داعش و القاعده که سرکرده تکفیری‌ها بودند و دیگر گروه‌های تکفیری، با شکست مواجه شدند.
اگر امروزه می‌بینید معارضین سوری مدعی هستند از نگاه تکفیری عبور کرده‌ادند، در واقع نشانه موفقیت ایران، روسیه و خود سوریه در مقابله با نیرو‌های تکفیری است.
اگر واقعا این نگرش حاکمان جدید سوریه واقعی باشد و نگاه تکفیری کنار گذاشته شده باشد، پیروزی هم برای مردم سوریه هم برای ایران هم برای روسیه و هم برای کل منطقه رقم خورده است، چون تکفیری‌ها واقعا امنیت کل منطقه را در خطر قرار می‌دادند.
آرزوی ما این است که سوریه امن باشد. مردم سوریه در سعادت باشند. ثبات و امنیت در سوریه برقرار شود و در مقابل تجاوزات رژیم اسرائیل ایستادگی کنند.
با توجه به این تحولات در منطقه، آینده روابط ایران و عربستان چگونه است؟
روابط با عربستان به خوبی پیش می‌رود. بعد از توافقاتی که بین ایران و عربستان حاصل شد، بازدید‌ها برقرار است و خیلی امیدواریم که ایران و عربستان نقش خود را برای برقراری صلح و امنیت در منطقه ایفا کنند.
ما فکر می‌کنیم که کشور‌های منطقه بایستی گرد هم بیایند. با یکدیگر صحبت کنند و منطقه‌ای قوی تشکیل دهند. در سایه قدرت است که بیگانگان نمی‌توانند به اهداف خود برسند. ایران و عربستان دو کشور مهم این منطقه هستند و امیدواریم که در این راستا گام بردارند.
در خاتمه، اگر بخواهیم موقعیت امروز ایران را بر اساس روابط راهبردی آن در منطقه توصیف کنیم، آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ایران کشور مهمی است و نقش مهمی در این منطقه دارد. هدف ما تحقق صلح و امنیت فراگیر در منطقه است و راه آن قدرتمند شدن منطقه است. قدرتمند بودن ایران است که باعث شده کسی نتواند به آن تجاوز کند.
اگر ایران و سایر کشور‌های این منطقه با هم قدرتی منطقه‌ای تشکیل دهند، منطقه مصونیت بیشتری خواهد داشت.
انتهای پیام/