مازاد رهنی و متمم رهنی در قرارداد‌های رهنی/ تفاوت‌ها و کاربرد‌ها در بانک‌ها و موسسات مالی

عقد رهن یکی از قرارداد‌های پرکاربرد تجاری است که قانونگذار در مواد ۷۷۱ تا ۷۹۴ قانون مدنی به بیان قوانین و مقررات مربوط به آن پرداخته است.

وقتی شخصی به دیگری بدهکار است، این امکان برای او وجود دارد که مالی را به عنوان وثیقه در اختیار طلبکار خود قرار دهد. به قراردادی که بین این اشخاص منعقد می‌شود، عقد رهن می‌گویند.

طبق ماده ۷۷۱ قانون مدنی رهن، عقدی است که به موجب آن مدیون مالی را برای وثیقه به داین (بدهکار) می‌دهد. رهن‌دهنده را راهن و طرف دیگر را مرتهن می‌گویند.

قرارداد رهنی چیست؟

قرارداد رهنی، قراردادی است که بر مبنای آن طرف راهن یا رهن‌دهنده، مالی را به عنوان ضمانت بازگرداندن بدهی خود به مرتهن یا رهن‌گیرنده می‌دهد. مالی که به وثیقه گذاشته شده، مال مرهونه نام دارد. این مال بین دو طرف به عنوان وثیقه به کار گرفته می‌شود.

به عبارت ساده‌تر فرد بدهکار مالی را به فرد طلبکار می‌دهد یا اصطلاحا در گروی او می‌گذارد تا در صورت عدم پرداخت بدهی، طلبکار از این مال برای جبران خسارت خود استفاده کند.

قرارداد رهنی بانکی

قرارداد رهن‌نامه یا قرارداد رهنی بانکی از قراردادهای بسیار پرکاربرد در بانک‌ها و موسسات تجاری است.

اشخاص حقیقی و حقوقی برای ارائه وثیقه به بانک و دریافت وام و تسهیلات، باید قرارداد رهنی بانکی برقرار کنند. به عنوان مثال اشخاص با ارائه سند ملکی به بانک، می‌توانند اقدام به دریافت وام بانکی کنند.

در واقع دریافت وام از بانک با وثیقه سند ملکی، به معنای امکان استفاده از ملک توسط بانک در صورت عدم پرداخت اقساط از سوی وام‌گیرنده است.

در بین قوانین و مقررات و اصطلاحات مربوط به عقد رهن و شرایط مربوط به آن دو اصطلاح «مازاد رهنی» و «متمم رهنی» از اصطلاحاتی است که بانک‌ها و دفاتر اسناد رسمی در تنظیم این نوع قراردادها با آن سروکار دارند. اما معنای این اصطلاحات چیست و چه کاربردی دارند؟

مازاد رهنی چیست؟

زمانی که وام‌دهنده (بانک یا موسسه تجاری که در جایگاه گیرنده رهن است) برای اعطای وام و تسهیلات، ملک یا دارایی را به عنوان رهن می‌گیرد، ممکن است ارزش ملک رهنی بیشتر از مبلغ تسهیلات پرداختی، باشد. در این حالت، مازاد رهنی همان تفاوت بین مبلغ وام و تسهیلات و ارزش واقعی ملک رهنی است.

بفرض کنید شخصی ملکی به ارزش ۱۰ میلیارد تومان را به عنوان رهن به بانک می‌دهد، ولی مبلغ وام دریافتی او ۵ میلیارد تومان است. در این حالت، مازاد رهنی برابر با ۵ میلیارد تومان خواهد بود.

این ارزش مازاد معمولاً برای بانک یا وام‌دهنده به‌عنوان تضمین اضافی برای پرداخت وام در نظر گرفته می‌شود و در مواردی که وام‌گیرنده نتواند وام را پرداخت کند، بانک می‌تواند از این مازاد برای جبران خسارت استفاده کند. همچنین در مواردی رهن‌دهنده می‌تواند مبلغ مازاد را به عنوان وثیقه برای دریافت تسهیلات دیگر نیز استفاده کند.

متمم رهنی چیست؟

متمم رهنی به تغییرات یا الحاقاتی گفته می‌شود که به قرارداد رهنی افزوده می‌شود و ممکن است شامل تعهدات اضافی یا تغییرات در شرایط اولیه رهن باشد.

متمم رهنی معمولاً در شرایطی به کار می‌رود که پس از عقد قرارداد رهنی، نیاز به تغییر یا اضافه شدن شرایط جدید به قرارداد وجود داشته باشد.

به‌عنوان مثال، اگر در قرارداد رهنی اولیه، فقط ملک مشخصی به عنوان رهن گذاشته شده باشد، وام‌گیرنده ممکن است توافق کند که یک ملک دیگر نیز به‌عنوان ضامن اضافه شود یا تعهدات جدیدی به قرارداد اضافه شود. این الحاقات به‌عنوان «متمم رهنی» شناخته می‌شود.

متمم رهنی معمولاً در قالب یک قرارداد جدید یا افزوده به قرارداد اولیه تنظیم می‌شود و نیازمند توافق دو طرف است.

این متمم ممکن است به دلایل مختلفی مانند تغییر در شرایط مالی وام‌گیرنده یا افزایش مبلغ وام به‌وجود بیاید.

تفاوت مازاد رهنی و متمم رهنی

مازاد رهنی به تفاوت بین مبلغ وام و ارزش ملک رهنی اشاره دارد، در حالی که متمم رهنی به تغییرات و الحاقات جدید در قرارداد رهنی گفته می‌شود.

مازاد رهنی در واقع یک ویژگی کمّی از قرارداد رهنی است، اما متمم رهنی به‌طور کیفی به تغییرات در شرایط و تعهدات قرارداد رهنی مربوط می‌شود.

در نهایت، هر دو این مفاهیم به نوعی به تقویت امنیت مالی برای وام‌دهنده و اطمینان از بازپرداخت وام کمک می‌کنند.

انتهای پیام/