پیامد‌های حقوقی ممنوعیت فعالیت آنروا برای رژیم صهیونیستی و آمریکا؛ پرونده دیگری در لاهه باز می‌شود
خبرگزاری میزان – کنست رژیم صهیونیستی به‌تازگی ۲ لایحه را تصویب کرده که براساس آن فعالیت آژانس کاریابی و خدمات‌رسانی سازمان ملل به آوارگان فلسطینی (آنروا) در اراضی اشغالی ۱۹۴۸ ممنوع می‌شود.
براساس یکی از ۲ لایحه تصویب‌شده در کنست رژیم صهیونیستی که تا سه ماه دیگر اجرایی می‌شود، نه‌فقط فعالیت آنروا در سراسر اراضی اشغالی ممنوع می‌شود، بلکه احتمالا توزیع کمک‌ها در سراسر غزه ویران‌شده از جنگ کاهش می‌یابد؛ در عین حال، یکی از این لایحه‌های یادشده، هرگونه تماس مقام‌های صهیونیستی با آنروا را غیرقانونی می‌کند.
تصویب این لوایح سبب می‌شود تا آژانس کاریابی و خدمات‌رسانی سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی نتواند مجوز‌های ورودی لازم را برای فعالیت در کرانه باختری اشغالی و نوار غزه به‌دست آورد و انتقال کمک به فلسطینی‌ها از مسیر اراضی اشغالی برای آنروا ناممکن شود.
این اقدام در حالی انجام شد که جنگ یک‌ساله رژیم صهیونیستی علیه غزه سبب رقم خوردن یک بحران بشردوستانه جدی در این منطقه شده است.
چرا رژیم صهیونیستی قانون ممنوعیت فعالیت‌های آنروا را تصویب کرد؟
این نخستین بار نیست که آنروا از سوی مقام‌های رژیم صهیونیستی تحت فشار قرار می‌گیرد.
مقام‌های این رژیم در ماه ژانویه (دی سال گذشته) کارکنان آنروا را با اتهام‌هایی مواجه کردند که هیچ‌گاه سندی برای اثبات آن‌ها ارائه نشد؛ این اتهام‌زنی، به قطع کمک مالی به آنروا ازجمله ازسوی استرالیا، اتریش، انگلیس، کانادا، استونی، فنلاند، آلمان، ایتالیا، ژاپن، هلند، رومانی، سوئیس و آمریکا منجر شد؛ این کشورها را می‌توان از حامیان اصلی رژیم صهیونیستی در جنگ یک ساله علیه غزه دانست.
آنروا چه خدماتی ارائه می‌کند؟
آنروا اصلی‌ترین سازمان بشردوستانه در غزه و کرانه باختری است که در اردن، لبنان و سوریه نیز فعالیت می‌کند.
این آژانس در سال ۱۹۴۹ پس از فاجعه نکبت ۱۹۴۸ ازسوی مجمع عمومی سازمان ملل برای حمایت و کمک به فلسطینی‌هایی که از خانه‌هایشان به اجبار آواره شدند، تاسیس و در اول مه ۱۹۵۰ (۱۱ اردیبهشت ۱۳۲۹) عملیاتی شد.
آنروا از آن زمان تاکنون به نسل‌های مختلفی از آوارگان فلسطینی کمک کرده است؛ کمک‌ها و حمایت‌های آنروا در اشکال آموزش، مراقبت‌های بهداشتی، خدمات اجتماعی و امداد اضطراری به افرادی که در اردوگاه‌های آوارگان در خاک فلسطین، اردن، سوریه و لبنان زندگی می‌کنند، ارائه می‌شود.
در ۷۰ سال گذشته، تقریبا شش میلیون فلسطینی به حمایت آنروا متکی بوده‌اند.
براساس وب‌سایت آنروا، در سال ۲۰۲۱، تقریبا ۵۴۵ هزار کودک در مدارس آنروا (سال تحصیلی ۲۰۲۱-۲۰۲۲) ثبت‌نام کردند و ۱.۷ میلیون نفر در آن سال کمک‌های بشردوستانه این آژانس را دریافت کردند.
در حالی که بسیاری از عملیات‌های آنروا در اردوگاه‌های آوارگان فلسطینی است، اما این آژانس سازمان ملل هیچ اردوگاهی نمی‌سازد یا راه‌اندازی نمی‌کند.
درمانگاه‌های آنروا سالانه حدود ۸.۵ میلیون بیمار را به ۱۴۴ مرکز مراقبت‌های بهداشتی ارجاع می‌دهند؛ آنروا همچنین بیش از ۳ هزار و ۳۰۰ کارمند بخش مراقبت‌های بهداشتی را استخدام کرده که سبب شده این آژانس سازمان ملل به یک کارفرمای مهم در بخش بهداشت فلسطین تبدیل شود.
آژانس کاریابی و خدمات‌رسانی سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی گذشته از کمک‌های اضطراری و کمک‌های سالانه که جمعیت آواره فلسطینی برای زنده ماندن به آن نیاز دارند، مراقبت‌های بهداشتی اولیه و حمایت از سلامت روان را ارائه می‌دهد.
خدمات این آژانس همچنین شامل مدارسی می‌شود که قبل از آغاز جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ (۱۵ مهر ۱۴۰۲)، بیش از نیم میلیون کودک در آن‌ها تحصیل می‌کردند.
آنروا در میانه نظارت بر پروژه‌های مختلف، تلاش می‌کند فرصت‌های شغلی، برنامه‌های تامین مالی خرد و حمایت از فلسطینی‌هایی را که می‌خواهند ابتکارات درآمدزایی را توسعه دهند، فراهم کند.
برنامه‌های خدمات اجتماعی آنروا شامل طرح‌هایی از کمک به زنان برای ورود به نیروی کار تا حمایت از افراد دارای معلولیت است؛ این آژانس چندین برنامه آموزشی مهارتی، شغلی و حرفه‌ای را اجرا می‌کند.
آنروا با به‌کارگیری فلسطینی‌ها در بخش بهداشت و درمان، فرصت‌های شغلی را برای فلسطینی‌ها از جمله فلسطینی‌های دارای معلولیت فراهم می‌کند.
آیا ممنوعیت فعالیت آنروا در اراضی اشغالی قانونی است؟
سازمان ملل غزه را سرزمینی تحت اشغال رژیم صهیونیستی معرفی کرده است؛ این در حالی است که قوانین بین‌الملل یک قدرت اشغالگر را ملزم می‌کند که با برنامه‌های امدادی برای افراد نیازمند موافقت کند و چنین برنامه‌هایی را با تمام ابزار‌هایی که در اختیار دارد، تسهیل کند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل درپی تصویب قانون ممنوعیت فعالیت آنروا در اراضی اشغالی، تصریح کرد: ماده ۲ منشور بنیانگذار سازمان ملل از اسرائیل خواسته است که هرگونه کمکی به سازمان ملل در انجام ماموریتش انجام دهد.
وی همچنین از کنوانسیون امتیازها و مصونیت‌های سازمان ملل، مصوب مجمع عمومی در سال ۱۹۴۶ به‌عنوان قاعده دیگری یاد کرد که امتیازها و مصونیت‌های دیپلماتیک اعطا شده به عملیات سازمان ملل را پوشش می‌دهد.
گوترش یادآوری کرد که بین سازمان ملل و رژیم صهیونیستی در تفسیر یا اجرای کنوانسیون اختلاف وجود دارد و چنین شرایطی می‌تواند به دیوان بین‌المللی دادگستری ارجاع شود.
پیامد‌های حقوقی اقدام رژیم صهیونیستی چیست؟
نروژ در واکنش به ممنوعیت فعالیت آنروا در اراضی اشغالی و دیگر موانع کمک‌رسانی رژیم صهیونیستی، اعلام کرد که قطعنامه‌ای را در مجمع عمومی سازمان ملل ارائه می‌کند تا از دیوان بین‌المللی دادگستری موسوم به دیوان جهانی درباره تعهد‌های رژیم صهیونیستی نظرخواهی کند.
وزیر خارجه نروژ در این باره گفت که کشورش امیدوار است پیش‌نویس قطعنامه را در هفته‌های آینده در مجمع عمومی به رای‌گیری بگذارد و در آنجا احتمالا تصویب شود.
وی تصریح کرد: روشن کردن اینکه چه چیزی قانونی است و چه چیزی غیرقانونی است، هنوز منطقی است، حتی اگر یک شبه به تغییر سیاسی تبدیل نشود.
پرسشی که در دادگاه عالی سازمان ملل مطرح می‌شود این است: آیا رژیم صهیونیستی قوانین بین‌المللی را با جلوگیری از ارائه کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل، سازمان‌های بین المللی بشردوستانه و دولت‌ها به فلسطینی‌های تحت اشغال نقض می‌کند؟
نظر دیوان بین‌المللی دادگستری مشاوره‌ای خواهد بود و طبق قوانین بین‌المللی الزام‌آور نیست، اما این امر دارای اهمیت حقوقی و سیاسی است.
دادگاه مستقر در لاهه دارای اختیارات اجرایی نیست، بنابراین نظرات مشورتی و احکام الزام‌آور در گذشته ازسوی برخی کشورها نادیده گرفته شده است.
پیامد‌های حقوقی ممنوعیت فعالیت آنروا بر آمریکا
براساس قانون کمک‌های خارجی آمریکا، واشنگتن نمی‌تواند به کشور‌هایی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم مانع ارسال کمک‌های بشردوستانه این کشور می‌شوند، کمک نظامی کند.
آمریکا در نامه‌ای در ۱۳ اکتبر (۲۲ مهر) به رژیم صهیونیستی، ادعا کرد که این رژیم باید ظرف ۳۰ روز اقدام‌هایی را برای بهبود وضعیت انسانی در غزه انجام دهد، در غیر این‌صورت با محدودیت‌های احتمالی برای کمک‌های نظامی آمریکا مواجه خواهد شد.
متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم مدعی شد که براساس قوانین و سیاست‌های آمریکا ممکن است پیامد‌هایی برای اجرای این قانون وجود داشته باشد.
تاثیر ممنوعیت فعالیت آنروا بر وخامت بحران بشردوستانه در غزه
فیلیپ لازارینی، کمیسر کل آژانس کاریابی و خدمات‌رسانی سازمان ملل به آوارگان فلسطینی، اعلام کرد: قوانین اسرائیل که آنروا را هدف قرار می‌دهد، سابقه خطرناکی ایجاد کرده و قوانین بین‌المللی را نقض می‌کند.
دبیرکل سازمان ملل هم تاکید کرده است که هیچ جایگزینی برای آنروا وجود ندارد؛ در عین حال موج گسترده‌ای از محکومیت‌ها در این رابطه در سراسر جهان به راه افتاد.
امیرسعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل، در جلسه سه‌شنبه شب، ۸ آبان شورای امنیت درباره وضعیت فلسطین با بیان اینکه غزه در حال تحمل یک کارزار بی‌امان از ویرانی و رنج است، گفت: این در حالی است که کمک‌های بشردوستانه همچنان مسدود است؛ اقدامی که نقض آشکار حقوق بشردوستانه بین‌المللی محسوب می‌شود.
وی تاکید کرد: ما به‌شدت مصوبه اخیر رژیم اسرائیل برای هدف قرار دادن آژانس امدادرسانی و کاریابی برای آوارگان فلسطینی در خاور نزدیک (آنروا) که به دنبال جلوگیری از ارائه حمایت‌های حیاتی آن است، محکوم می‌کنیم؛ این اقدام که ازسوی دبیرکل سازمان ملل تحت عنوان «مجازات جمعی» اشاره شده، به‌طور مستقیم با منشور سازمان ملل و تعهدات قانونی رژیم اسرائیل مغایرت دارد.
به گفته ایروانی، بی‌کیفرمانی بی‌حدوحصر رژیم اسرائیل در قبال جنایت‌های گسترده و نظام‌مند در نوار غزه، همراه با حمایت بی‌قیدوشرط سیاسی، نظامی و اقتصادی که از برخی حامیان غربی، به‌ویژه آمریکا دریافت می‌کند، تنها این رژیم را در ادامه‌دادن به سیاست‌های تجاوزگرانه و توسعه‌طلبانه‌اش در سراسر منطقه وقیح‌تر کرده است.
براساس گزارش‌ها، نوار غزه تقریبا ۲.۱ میلیون نفر جمعیت دارد که ۱.۷ میلیون نفر از آن‌ها آوارگان فلسطینی هستند؛ مردم غزه به کمک‌های آموزشی، بهداشتی و دیگر کمک‌های ارائه‌شده ازسوی آنروا در طول جنگ وابسته هستند؛ حدود ۱.۲ میلیون فلسطینی در غزه به کمک‌های غذایی آنروا وابسته هستند.
در حال حاضر کمک‌های بشردوستانه از طریق گذرگاه‌هایی که اکنون تحت کنترل ارتش رژیم صهیونیستی قرار دارند، به غزه می‌رسند؛ براساس قانون مصوب کنست این رژیم، دیگر مجوز ورود آنروا به منطقه صادر نمی‌شود.
سازمان ملل در ماه اکتبر (مهر) گزارش داد که بیش از ۱.۸ میلیون نفر در سراسر غزه در حال حاضر سطوح بالای ناامنی غذایی حاد را تجربه می‌کنند، ازجمله نزدیک به ۱۳۳ هزار نفر با ناامنی غذایی فاجعه‌بار مواجه هستند.
دست‌کم ۱.۹ میلیون نفر در سراسر نوار غزه آواره داخلی هستند؛ فقط ۱۷ مورد از ۳۵ مرکز درمانی در غزه به‌طور جزئی فعال هستند، در حالی که بقیه ویران شده‌اند.
سازمان ملل هشدار داد که ممنوعیت آنروا بحران انسانی غزه را تشدید خواهد کرد.
- بیشتر بخوانید:
- تشدید جنگ رژیم صهیونیستی علیه سازمان ملل؛ تصویب قانون ممنوعیت فعالیت آنروا چه پیامد‌هایی دارد؟
- کنست علیه آنروا؛ برچسب تروریسم برای فشار بر آژانس حامی آوارگان فلسطینی
انتهای پیام/