تغییر معنادار در ترکیب قضات لاهه؛ برای حکم بازداشت مقام‌های صهیونیست چه اتفاقی می‌افتد؟
خبرگزاری میزان – دیوان بین‌المللی کیفری ICC از تغییر در ترکیب قضات خود در پرونده رسیدگی به جنایت‌های جنگی در غزه خبر داد؛ پرونده‌ای که با درخواست صدور حکم بازداشت بنیامین نتانیاهو و یوآو گالانت، نخست‌وزیر و وزیر جنگ رژیم صهیونیستی دنبال می‌شد.
این دیوان بدون ارائه جزئیات بیشتر اعلام کرد که ایولیا موتوک، قاضی رومانیایی دیوان بین‌المللی کیفری در پرونده یادشده به دلایل پزشکی با قاضی دیگری جایگزین شده است.
دیوان بین‌المللی کیفری چند قاضی دارد؟
دیوان بین‌المللی کیفری ۱۸ قاضی شامل ۹ مرد و ۹ زن دارد که برای دوره‌های ۹ ساله انتخاب می‌شوند و هر کشور فقط می‌تواند یک قاضی داشته باشد.
هیئت سه‌نفره قضات دیوان بین‌المللی کیفری در پرونده رسیدگی به جنایت‌های رژیم صهونیستی در غزه، شامل رینه آلاپینی گانسو، یولیا موتوک و نیکلاس گیلو بود که می‌بایست درباره درخواست کریم اسد احمدخان، دادستان ارشد این دیوان برای صدور حکم بازداشت نتانیاهو و گالانت تصمیم بگیرد.
آلاپینی، قاضی زن اهل کشور آفریقایی بنین تنها قاضی حاضر در پرونده ۲۰۲۱ دیوان درباره مناقشه فلسطین است و بخشی از اکثریتی بود که به نفع فلسطین رای دادند.
موتوک، قاضی زن اهل رومانی نیز که از دادگاه حقوق بشر اروپا وارد دیوان بین‌المللی کیفری شد، پیشتر به‌عنوان گزارشگر ویژه سازمان ملل در موضوع حقوق بشر در جمهوری دموکراتیک کنگو خدمت کرده است؛ وی روز جمعه از سمت خود کناره‌گیری کرد و بتی هولر جایگزین این قاضی شد.
گیلو، قاضی فرانسوی نیز که در ماه مارس (اسفند سال گذشته) به دیوان بین‌المللی کیفری پیوست، در تحقیقات ۱۵ ساله پرونده ترور رفیق حریری، نخست‌وزیر لبنان در سال ۲۰۰۵، در دادگاه این کشور سمت ویژه‌ای داشت.
هرگونه مخالفت احتمالی ازسوی سه قاضی معرفی‌شده با صدور حکم بازداشت برای نتانیاهو و گالانت بر سه دلیل استوار است: دادگاه فاقد صلاحیت است؛ رژیم صهیونیستی قادر به تحقیق در مورد جنایت‌های جنگی ادعایی است؛ اثبات جنایت جنگی ادعایی گرسنگی با توجه به چالش‌های مطرح شده درباره ارسال کمک‌های بشردوستانه به یک منطقه جنگی دشوار است.
بتی هولر کیست؟
بتی هولر، قاضی اسلوونیایی دیوان بین‌المللی کیفری که درپی کناره‌گیری توموک به‌عنوان قاضی پرونده رسیدگی به جنایت‌های جنگی رژیم صهیونیستی در غزه تعیین شد، سال گذشته به‌عنوان قاضی این دیوان منصوب شد.
هولر ۴۲ ساله که عنوان جوان‌ترین قاضی تاریخ دیوان بین‌المللی کیفری و نخستین اسلوونیایی عهده‌دار این سمت را در کارنامه دارد، در دسامبر ۲۰۲۳ (آذر سال گذشته) ۸۲ رای از ۱۲۳ رای ممکن را کسب کرد.
گزارش‌های رسانه‌ای وی را اینگونه معرفی کرده‌اند: هولر کارشناس حقوق کیفری بین‌الملل است و سابقه کار در دفتر دادستانی دیوان بین‌المللی کیفری و در هیئت استیناف این دیوان را در کارنامه دارد؛ تخصص وی در رسیدگی به خشونت جنسی و خشونت علیه کودکان و تاثیرگذاری بر آن‌ها در جریان درگیری‌های مسلحانه است.
پشت پرده تغییر قاضی پرونده جنایت جنگی رژیم صهیونیستی علیه غزه
نخستین و ابتدایی‌ترین پیامد تغییر در ترکیب قضات دیوان بین‌المللی کیفری در پروند رسیدگی به جنایت‌های رژیم صهیونیستی در غزه، تاخیر بیش از پیش در روند صدور حکم بازداشت نتانیاهو و گالانت است.
دلیل این امر، آنچه نیاز قاضی جدید به زمان لازم برای رسیدگی به پرونده جهت تصمیم‌گیری در مورد درخواست کریم‌خان، دادستان ارشد دیوان بین‌المللی کیفری خوانده می‌شود، است.
اعلام تصمیم دیوان بین‌المللی کیفری محدود به زمان مشخصی نیست؛ با وجود این، دیوان در مورد پرونده‌های مشابه به‌طور کلی حدود سه ماه برای تصمیم‌گیری زمان صرف کرده است.
پرونده رژیم صهیونیستی در دیوان بین‌المللی کیفری چیست؟
کریم خان، دادستان دیوان بین‌المللی کیفری در ۲۰ مه (۳۱ اردیبهشت) اعلام کرد که دفتر وی درخواستی را برای صدور حکم بازداشت برای بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و یوآو گالانت، وزیر جنگ این رژیم ارائه کرده است؛ کریم‌خان با متهم کردن نتانیاهو و گالانت به استفاده از گرسنگی به‌عنوان روشی برای جنگ، خواستار بازداشت آن‌ها شده است.
در عین حال، یک هیئت بین‌المللی شش‌نفره از کارشناسان میدانی بی‌طرف، پرونده حکم بازداشت ارائه‌شده به دیوان بین‌المللی کیفری را بررسی کردند؛ آن‌ها اعلام کردند که شواهد جمع‌آوری‌شده در این پرونده مورد تایید است؛ با وجود تکرار درخواست یادشده ازسوی کریم‌خان و تاکید وی درباره کافی بودن شواهد و مستند‌های ارائه‌شده درباره اتهام‌واردشده به نتانیاهو و گالانت و تکرار درخواست، حکم بازداشت این افراد همچنان صادر نشده است.
درخواست دادستان ارشد دیوان بین‌المللی کیفری به‌طور قابل توجهی توجهات بین‌المللی را به خود جلب کرد، زیرا این نخستین مورد در تاریخ ۲۲ ساله لاهه به‌حساب می‌آید که دادستان آن به‌دنبال دستگیری مقام‌های ارشد متحد غرب است.
صادر نشدن احکام بازداشت باعث انتقاد‌های گسترده‌ای از دیوان بین‌المللی کیفری شده است، به‌طوری که کارشناسان و متخصصان حقوق بین‌الملل هشدار می‌دهند که دلیل وجودی این دیوان برای تضمین پاسخگویی برای فاحش‌ترین جنایت‌ها، در خطر است.
رژیم صهیونیستی عضوی از دیوان بین‌المللی کیفری نیست، بنابراین حتی در صورت صدور حکم بازداشت، نتانیاهو و گالانت با هیچ خطر فوری پیگرد قانونی مواجه نیستند، اما تهدید به دستگیری می‌تواند سفر به دیگر کشور‌ها را برای سران سیاسی رژیم صهیونیستی بسیار دشوار کند.
چه طرف‌هایی مانع بازداشت نتانیاهو می‌شوند؟
در حال حاضر سازوکار فشاری به سرکردگی آمریکا علیه دیوان بین‌المللی کیفری وجود دارد که مانع صدور حکم بازداشت برای نتانیاهو و گالانت می‌شود.
کریم‌خان پیشتر اعلام کرد که تحت فشار بوده تا صدور حکم بازداشت برای نتانیاهو و گالانت را به دیوان ارسال نکند؛ جای تعجب نیست که همان عواملی که بر کریم‌خان برای جلوگیری از ارسال درخواست حکم بازداشت نتانیاهو و گالانت تلاش می‌کردند، اکنون بر هیئت قضات برای موافقت نکردن با این درخواست اعمال فشار کنند.
این اعمال فشار و تهدید مقام‌های دیوان بین‌المللی کیفری بی‌سابقه نیست؛ پیشتر فاتو بنسودا، دادستان کل سابق دیوان تحت فشار مشابهی قرار گرفته بود؛ یوسی کوهن، رئیس سابق موساد با شیوه‌ای نامناسب با بنسودا تماس گرفته و وی را تهدید به آسیب دیدن خود و خانواده‌اش کرد؛ در ادامه مشخص شد که فشار‌ها و تهدید‌ها علیه دادستان کل، دلیلی بوده است که تحقیقاتی که در آن زمان آغاز شده بود، به پایان نرسد.
کریم‌خان، جانشین بنسودا نیز با فشار‌های مشابهی مواجه شده است؛ وی در گفت‌وگو با رسانه‌ها اعلام کرد که یک سیاستمدار برجسته با او تماس گرفته و به او گفته است که دیوان برای غربی‌ها و متحدان آن‌ها نیست، بلکه برای آفریقایی‌ها سیاستمدارانی مانند پوتین تشکیل شده است و تحقیقات او از نتانیاهو پذیرفته نخواهد شد.
پس از ارائه درخواست صدور حکم بازداشت به دیوان ازسوی کریم‌خان، ۱۲ نفر از اعضای کنگره آمریکا با ارسال نامه‌ای به دادستان ارشد دیوان بین‌المللی کیفری، وی را علنا تهدید کردند: اگر اسرائیل را هدف بگیری، ما تو را هدف قرار خواهیم داد.
علاوه بر این، لیندسی گراهام، سناتور آمریکایی که پس از شکایت رژیم صهیونیستی از واشنگتن درباره اقدام کریم‌خان، قابل توجه است؛ وی در جلسه کنگره این کشور گفت: اگر دیوان بین‌المللی کیفری اسرائیل را محاکمه کند، آمریکا در رتبه بعدی خواهد بود و بنابراین نمی‌توان اجازه داد که اسرائیل محاکمه شود.
آیا کارزار بی‌اثرسازی درخواست بازداشت نتانیاهو تشدید شده است؟
اطلاعات اندکی درباره جهت‌گیری قضات دیوان بین‌المللی کیفری پس از درخواست کریم‌خان برای صدور حکم بازداشت نتانیاهو و گالانت وجود دارد؛ با وجود این، با در نظر داشتن اطلاعاتی درباره هیئت قضات، می‌توان گفت که چشم‌انداز مانع‌تراشی برای صدور این حکم بسیار کاهش یافته است.
هیئتی متشکل از سه قاضی در حال ارزیابی درخواست حکم بازداشت نتانیاهو و گالانت هستند؛ درخواستی که نخستین بار ازسوی دادستان ارشد دیوان بین‌المللی کیفری در ماه مه سال جاری (اردیبهشت) مطرح شد.
هیئت یادشده صد‌ها صفحه از اسناد و مدارک ارائه‌شده از سوی کریم‌خان و ده‌ها دولت و سازمان غیردولتی در حمایت از رژیم صهیونیستی یا فلسطین را بررسی خواهند کرد؛ زمان تصمیم‌گیری قضات دیوان بین‌المللی کیفری هنوز اعلام نشده است.
رژیم صهیونیستی به‌تازگی، ۲ روز پیش از سخنرانی نتانیاهو در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، ۲ چالش حقوقی را در اعتراض به درخواست کریم‌خان ارائه کرد.
متحدان رژیم صهیونیستی پیش از این برای مخالفت با تصمیم‌های ضد این رژیم به پیتر کواکس، قاضی مجارستانی دیوان بین‌المللی کیفری تکیه می‌کردند، اما دوره فعالیت او در دیوان در ماه مارس (اسفند سال گذشته) به پایان رسید؛ وی در سال ۲۰۲۱ در پرونده بررسی جنایت‌های جنگی رژیم صهیونیستی در فلسطین، ادعا کرد که چنین رسیدگی فرایند‌های موجود مانند توافقنامه اسلو را در معرض خطر قرار می‌دهد.
این چشم‌انداز مبهم سبب شده تا متحدان رژیم صهیونیستی به دنبال یافتن راه‌حلی در صورت صدور حکم بازداشت برای نتانیاهو و گالانت باشند.
در عین حال، اعلامیه روز جمعه دیوان بین‌المللی کیفری درباره تغییر ترکیب قاضی‌های پرونده جنایت‌های جنگی در غزه، در حالی اعلام شد که رسانه‌ها به‌تازگی اتهام‌هایی را متوجه دادستان ارشد دیوان بین‌المللی کیفری کردند.
پس از رد ادعا‌های رسانه‌ای یادشده علیه کریم‌خان ازسوی این مقام دیوان بین‌المللی کیفری، مقام‌های دیوان تصریح کردند که این ادعا‌ها احتمالا بخشی از یک کارزار بدنام‌سازی ساخته دست رژیم صهیونیستی است.
رژیم صهیونیستی و متحدان آن به‌ویژه آمریکا از زمان اعلام خبر درخواست صدور حکم بازداشت برای نتانیاهو و گالانت، اقدام‌های متعددی از برچسب‌زنی تا تهدید علیه اعضای این دیوان را انجام داده‌اند.
در حالی که نتانیاهو مدعی است که اتهام‌های واردشده ازسوی دادستان ارشد دیوان بین‌المللی کیفری، حمله به رژیم صهیونیستی خواند، جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا ادعا کرد که صدور حکم بازداشت برای نتانیاهو و گالانت ظالمانه است.
- بیشتر بخوانید:
- دادگاه لاهه قاضی پرونده جنایت جنگی نتانیاهو را تغییر داد
- چرا دیوان بین‌المللی کیفری حکم بازداشت نتانیاهو را صادر نمی‌کند؟
انتهای پیام/