بررسی حقوقی جنایت رژیم صهیونیستی در لبنان؛ قوانین بین‌المللی درباره انفجار پیجرها چه می‌گویند؟
خبرگزاری میزان – جنایت رژیم صهیونیستی در انفجار پیجرها و واکی‌تاکی‌ها (وسایل ارتباطی قابل حمل) در لبنان به‌عنوان جدیدترین اقدام جنایت‌کارانه این رژیم علیه منطقه در چارچوب تروریسم سازمان‌یافته، پرسش‌های حقوقی زیادی را ایجاد کرد.
موج ایجادشده از انفجار دستگاه‌های ارتباطی قابل حمل در سراسر لبنان که شمار قابل‌توجهی جان‌باخته و مجروح برجای گذاشت، به بروز بحث‌های داغ میان کارشناسان حقوقی حقوق بین‌الملل، حقوق بشر و بشردوستانه منجر شد:
آیا اقدام رژیم صهیونیستی در انفجار پیجرها در لبنان نقض قوانین بین‌المللی بود؟ آیا این اقدام در چارچوب نقض حقوق بشر قابل بررسی است؟ این‌ها پرسش‌هایی هستند که طی روز‌های گذشته بار‌ها ازسوی افراد، نهادها، گروه‌ها و سازمان‌های مختلف مطرح شده و پاسخ‌هایی دریافت کردند.
اگرچه رژیم صهیونیستی رسما مسئولیت این جنایت را نپذیرفته است، اما اظهارنظر‌های اولیه مقام‌های صهیونیست که در ادامه حذف شدند و نیز اعلام نظر مقام‌های آمریکایی درباره پذیرش مسئولیت انفجار‌های یادشده از سوی رژیم صهیونیستی در گفت‌وگو با واشنگتن و البته رویه جنایت‌کاری رژیم صهیونیستی جای تردیدی را درباره این واقعیت باقی نگذاشت.
بازخوانی جنایت
روز بعد، درست قبل از ساعت ۵ بعدازظهر ۱۸ سپتامبر (۲۸ شهریور سال جاری)، بمب‌های انفجاری مشابه در تعداد زیادی واکی‌تاکی دستی در سراسر لبنان منفجر شد که به جان باختن دست‌کم ۲۵ نفر و مجروح شدن حدود ۶۰۸ نفر منجر شد.
انفجار‌های گسترده در سراسر لبنان در روز‌های اخیر یک کابوس شوم دیستوپیایی را پیش چشم می‌آورد؛ استفاده از وسایل انفجاری مخفی که در دستگاه‌های مخابراتی و ارتباطی روزمره پنهان شده‌اند، می‌توانند برای انجام حمله‌های مرگ‌بار در مقیاس بی‌سابقه رخ دهند.
برای بررسی و بازخوانی جنایت انفجار پیجرها و واکی‌تاکی‌ها در لبنان، در وهله نخست باید به این نکته توجه داشت که اعلام رسمی پذیرش مسئولیت جنایت یادشده یا عدم پذیرش مسئولیت آن ازسوی رژیم صهیونیستی تاثیری در بررسی حقوقی این رویداد نخواهد داشت؛ چراکه گذشته از اصل رایج عدم پذیرش مسئولیتی که این رژیم در سال‌های اخیر اجرایی کرده، مقام‌های صهیونیستی و آمریکایی اعلام کردند که این رژیم عامل جنایت یادشده است.
یوآف گالانت، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی در ۱۸ سپتامبر اعلام کرد که دوران جدیدی از جنگ با لبنان آغاز شده است؛ این موضع‌گیری از نظر بسیاری اعتراف ضمنی به نقش رژیم صهیونیستی در اجرای حمله یادشده بوده است.
اجرای این جنایت گسترده بدون در نظر داشتن احتمال آسیب دیدن افراد حاضر در اطراف پیجرها و واکی‌تاکی‌ها، خود نقض آشکار قوانین بین‌المللی بشردوستانه و نادیده گرفتن اصل تناسب است؛ ضمن اینکه می‌تواند اقدام یادشده را در چارچوب جنایت‌های جنگی قرار دهد.
ازسوی دیگر این حمله حق زندگی براساس قوانین بین‌المللی حقوق بشری را که باید حتی در شرایط درگیری مسلحانه اعمال شود، نادیده می‌گیرد؛ دیگر حقوق بشری نقض شده نیز بسته به تاثیر‌های مختلف حمله به مردم لبنان و مختل کردن زندگی روزمره آن‌ها قابل بررسی هستند.
شورای امنیت و وظایف انجام‌نشده
سازمان‌ها و نهاد‌های بین‌المللی متعددی در روی دادن اقدام رژیم صهیونیستی در انفجار پیجرها در لبنان نقش داشته‌اند.
شورای امنیت سازمان ملل در سال‌های فعالیت خود از ظرفیت‌ها و قابلیت‌هایش برای تضمین حفاظت از غیرنظامیان و جلوگیری از رنج بیهوده بیشتر آن‌ها و البته انجام تحقیق بین‌المللی برای اثبات حقایق و محاکمه عاملان غفلت کرده است؛ رژیم صهیونیستی بزرگ‌ترین منتفع از این غفلت شورای امنیت است.
جنگ جاری علیه غزه که تا چند روز دیگر یک‌ساله می‌شود، نتیجه انفعال یا ناکامی شورای امنیت در انجام وظایف خود و اصلی‌ترین وظیفه‌اش یعنی برقراری و تضمین صلح و امنیت بین‌المللی است.
ورود جنایت‌های رژیم صهیونیستی به یک مرحله جدید
استفاده رژیم صهیونیستی از ابزار‌های ارتباطی معمولی برای ارتکاب جنایت نشان‌دهنده پیشرفت جدیدی در مسیر جنایت‌کاری این رژیم است که نقض قوانین بین‌المللی حقوق بشر محسوب می‌شود.
این اقدام رژیم صهیونیستی گذشته از پیامدهای تحمیل شده برای قربانیان در لبنان، می‌تواند پیامدهای مرگ‌بارتری داشته باشد؛ پیامد بسیار مرگ‌بار و نگران‌کننده جنایت یادشده الگوبرداری دیگر کشور‌ها و گروهک‌های تروریستی از این جنایت است.
در عین حال، جنایت یادشده این پیش‌بینی را که امنیت و ثبات در منطقه در معرض خطر جدی قرار دارد، به واقعیت نزدیک‌تر می‌کند.
ولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل ضمن ابراز نگرانی از ورود جنگ رژیم صهیونیستی علیه لبنان به مرحله جدید مخاطره‌آمیز، اظهار کرد: این انفجار‌ها نه‌تنها قوانین بین‌المللی حقوق بشر را نقض می‌کند، بلکه به نظر می‌رسد که اصول کلیدی حقوق بشردوستانه بین‌المللی را در انجام حمله‌ها نیز نقض می‌کند: تمایز بین غیرنظامیان و جنگجویان، تناسب و اقدامات احتیاطی؛ ضمن اینکه می‌تواند یک جنایت جنگی باشد.
وی تاکید کرد: این روش جنگ ممکن است جدید و ناآشنا باشد، اما قوانین بین‌المللی بشردوستانه و حقوق بشر بدون توجه به آن اعمال می‌شود و باید مورد حمایت قرار گیرد.
آیا انفجار پیجرها ازسوی رژیم صهیونیستی نقض قوانین بین‌المللی است؟
محققان و کارشناسان تاکید دارند که با در نظر داشتن این واقعیت که رژیم صهیونیستی چند معاهده و پروتکل بین‌المللی را امضا کرده است، این رژیم را می‌توان به دلیل ارتکاب اقدام یادشده تحت قوانین بین‌المللی بشردوستانه به انجام اقدام غیرقانونی متهم کرد.
ماده ۷ (۲) پروتکل اصلاحی دوم کنوانسیون ژنو درباره برخی سلاح‌های متعارف است که در سال ۱۹۹۶ به یک قانون بین‌المللی با تمرکز بر استفاده از سلاح‌های متعارف اضافه شد؛ رژیم صهیونیستی و لبنان هر ۲ با آن موافقت کرده‌اند.
این قانون استفاده از تله‌های انفجاری را ممنوع می‌کند که لاما فقیه، مدیر خاورمیانه و شمال آفریقا در دیده‌بان حقوق بشر، آن‌ها را به‌عنوان «اشیایی که غیرنظامیان به احتمال زیاد جذب آن‌ها می‌شوند یا با استفاده عادی روزانه غیرنظامیان مرتبط هستند»، تعریف می‌کند.
وی ضمن غیرقانونی خواندن اقدام رژیم صهیونیستی در انفجار پیجرها و تاکی‌واکی‌ها خواستار تحقیقات فوری و بی‌طرفانه درباره این حوادث شد.
ریچارد مویز، مدیر ماده ۳۶، گروه مدافع فعال در زمینه قوانین بین‌المللی درباره تلفات غیرنظامیان در مناطق درگیری تصریح کرد: اسرائیل یکی از طرفین پروتکل است؛ با در نظر داشتن ماده ۷ (۲) اسرائیل مرتکب نقض آشکار قانون شده است.
برایان فینوکان، مشاور حقوقی سابق در مورد استفاده از نیروی نظامی در وزارت خارجه آمریکا تاکید کرد که اقدام رژیم صهیونیستی در انفجار پیجرها ناقض ممنوعیت استفاده از تله‌های انفجاری هستند.
وی که اکنون مشاور ارشد گروه بین‌المللی بحران است، اظهار کرد: قوانین جنگ بین‌المللی که به رسمیت شناخته شده و تصویب شده است، شامل الزاماتی است که طرف‌های درگیر را به انجام اقدام‌های احتیاطی ممکن برای به حداقل رساندن آسیب به غیرنظامیان و رعایت اصل تناسب در حمله‌ها ملزم می‌کند.
گروهی از کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل نیز انفجار‌های یادشده را نقض وحشتناک قوانین بین‌المللی خوانده و تاکید کردند: انفجار همزمان دستگاه‌های ارتباطی و عدم تمایز بین غیرنظامیان محافظت‌شده و افرادی که به‌طور بالقوه به دلیل مشارکت مستقیم در خصومت‌ها مورد حمله قرار می‌گیرند، قوانین بشردوستانه را نقض می‌کند.
جسیکا پیک، استاد حقوق بین‌الملل در دانشکده حقوق دانشگاه کالیفرنیا هم گفت: منفجر کردن پیجرها در جیب مردم بدون اطلاع از اینکه آن‌ها در آن لحظه کجا هستند، یک حمله کاملا آشکار است و اینکه این حمله‌های بسیار آشکار، ناقض اصل تناسب بودند.
ازسوی دیگر، حقوق بین‌المللی عرفی نیز اعمال خشونت‌آمیز با هدف گسترش وحشت در میان غیرنظامیان را ممنوع می‌کند.
دیوان بین‌المللی دادگستری، کمیته حقوق بشر و دادگاه اروپایی حقوق بشر همگی تایید کرده‌اند که تعهد‌های معاهده‌های حقوق بشری اصولا در مورد رفتار یک بازیگر در خارج از قلمرو آن اعمال می‌شود.
از آنجا که حقوق بین‌الملل بشردوستانه (IHL) - مجموعه‌ای از قوانین مندرج در معاهده‌های جهانی برای محافظت از افراد نظامی در طول درگیری‌های مسلحانه - هدایت نشدن حمله به سمت هدف نظامی خاص را ممنوع می‌کند - شمار بالای قربانیان و مجروحان این حمله نشان می‌دهد که اساسا اصل تمایز در این حمله رعایت نشده است.
ضمن اینکه پروتکل ۱۹۹۶ در مورد ممنوعیت‌ها یا محدودیت‌های استفاده از مین‌ها، تله‌های انفجاری و دیگر وسایل به‌عنوان یک معاهده سازمان ملل نیز نقض شده است.
انتهای پیام/