بی‌تاثیر بودن مستندها در تصمیمات مردم برای فرزندآوری/ بحران جمعیت بُعد فرهنگی هم دارد

هایده مرادی کارگردان مستند بلند «سونوگرافی» محصول مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی که به موضوع جمعیت می‌پردازد، به مناسبت ۳۰ اردیبهشت‌ماه روز ملی جمعیت، در گفت‌وگو با میزان در این باره گفت: اواخر دهه ۵۰ و اوایل دهه ۶۰، رشد جمعیت بسیار رو به رشد بود و مردم ایران به دستور امام خمینی، انگیزه بسیاری برای بچه‌دار شدن داشتند و این مساله برای‌شان کافی بود. در حال حاضر اما این مساله اهمیت خود را از دست داده است و مردم با آگاهی بیشتری به بچه‌دار شدن، توجه می‌کنند. تحقیق دو ساله من درباره مساله جمعیت که حاصل آن مستند «سونوگرافی» بود، بُعد دیگری از این موضوع را برایم روشن کرد. 

وی ادامه داد: همه ما دلیل کاهش جمعیت را بیشتر از بُعد اقتصادی نگاه می‌کنیم اما بُعد فرهنگی هم به اندازه بُعد اقتصادی، اهمیت زیادی در کاهش جمعیت داشته است که این روزها کم‌تر به آن اهمیت می‌دهند. باتوجه به تحقیقاتی که داشته‌ام قشر متوسط رو به پایین مثل روستانشینان، کارمندان و… می‌توانند بچه را از نظر اقتصادی تامین کنند، ولی اگر در گذشته به هشت بچه فکر می‌کردند، الان یک یا دو بچه برایشان کفایت می‌کند، چراکه در گذشته به بچه، به‌عنوان ابزاری برای کمک به زندگی‌شان نگاه می‌کردند، اما در حال حاضر اینگونه نیست یا در گذشته داشتن بچه، همچون نوعی ثروت بود، اما الان اینطور نیست. همچنین در گذشته والدین برای خودشان وقت نمی‌گذاشتند، اما در زمان حال خودشان هم می‌بینند که در کنارشان دو بچه وجود دارد، والدین دیگر همه چیز را برای خودشان می‌خواهند چراکه وجود بچه تفریح، مسافرت و آن چیزهایی که برای خودشان می‌خواهند، کمتر می‌کند. مساله امید به آینده بچه نیز از دیگر موضوعاتی‌ست که به کاهش جمعیت دامن زده است و چون نمی‌توان آینده با ثباتی را پیش‌بینی کرد پس ترجیح می‌دهند بچه‌دار نشوند. 

این کارگردان تاکید کرد: سال ۱۴۰۰ در استان اردبیل، روزانه تنها ۴۵ بچه متولد می‌شدند که ۲۴ پسر و ۲۱ دختر هستند، باتوجه به مرگ و میری که وجود دارد، این آمار برای استان به آن بزرگی باور کردنی نیست! در سال ۱۴۰۲ نیز بار دیگر این آمار را گرفتم و مطلع شدم که متاسفانه یک تولد کاهش یافته بود، یعنی در استان اردبیل، روزانه تنها ۴۴ بچه متولد می‌شوند. باتوجه به این آمار باید گفت همه تبلیغاتی که در راستای فرزندآوری انجام می‌شود، تاثیر معکوس داشته‌اند، چراکه وقتی زیرساخت‌های امر به این مهمی مهیا نشده باشد، نمی‌توان از خانواده‌ها توقع بچه‌دار شدن داشت.

وی ادامه داد: طبق آمار طبقه متوسط رو به پایین داشتن دو فرزند را برای خودشان جزو ملزومات زندگی می‌دانند اما این آمار در قشرهای مرفه‌تر به یک یا هیچ بچه می‌رسد که به بُعد فرهنگی و امید به آینده مربوط می‌شود. از طرف دیگر، در اکثریت جامعه، سن ازدواج بالا رفته است و خانواده‌ها دیگر فرصتی برای بچه‌دار شدن به تعداد زیاد ندارند. در «سونوگرافی» نیز به این مساله پرداختم که وقتی خانواده‌ها تصمیم دارند که تنها یک فرزند داشته باشند پس به دلیل مسائل فرهنگی و اجتماعی ترجیح می‌دهند که آن فرزند، پسر باشد و این موضوع تعداد دختران را کاهش داده است. 

مرادی در پایان درباره اهمیت ساخت مستند برای کمک به بحران جمعیت تصریح کرد: اگر بخواهم صادقانه بگویم، هیچ اهمیتی ندارد. در حال حاضر مردم به هیچ عنوان بدون آگاهی کاری را انجام نمی‌دهند، آن‌ها آینده‌ای را برای خود متصور هستند و نمی‌توان آن‌ها را با مردم چند دهه گذشته مقایسه کرد. این فیلم‌های مستند تنها به‌عنوان سند باقی می‌مانند تا سیاست‌مداران آن‌ها را ببینند و به فکر بسترسازی بیفتند. مردم دیگر با حرف قانع نمی‌شوند، آن‌ها را باید با عمل و چیزی که خودشان لمس می‌کنند، قانع کرد.

انتهای پیام/