منظور از «هدم» در ماده ۸۷۳ قانون مدنی چیست؟

خبرگزاری میزان - ماده ۸۷۳ قانون مدنی مقرر می‌دارد: «اگر تاریخ فوت اشخاصی که از یکدیگر ارث می‌برند مجهول و تقدم و تاخر هیچ یک معلوم نباشد اشخاص مزبور از یکدیگر ارث نمی‌برند مگر آن که موت به سبب غرق یا هدم واقع شود که در این صورت از یکدیگر ارث می‌برند.»، اما کلمه «هدم» به کار برده شده در این ماده به چه معناست؟

هَدم به چه معناست؟

واژه «هَدم» در عربی به «خانه ویران شده» و «آنچه از لبه چاه خراب شده و به داخل چاه ریخته باشد» تعریف شده است.

طبق این تعریف، عنوان هدم فقط به تخریب شدن یک ساختمان یا اجزای یک بنا مانند دیوار گفته می‌شود. بنابراین، به عنوان مثال، افتادن درخت یا سقوط بهمن را نمی‌توان از مصادیق انهدام دانست.

هدم در معنای عرفی عبارت است از ویران شدن و متلاشی شدن یک مجموع مرکب که عرفا ظهور در خراب شدن یک ساختمان یا اجزای آن مانند سقف دارد.

بنابراین، طبق تعاریف فوق، منظور از کلمه «هدم» در ماده ۸۷۳ قانون مدنی، زیرآوار رفتن است. به کسی که هدم بر روی او واقع می‌شود مهدوم گفته می‌شود.

اطلاق واژه «هدم» بر مرگ همزمان بر اثر مسمومیت ناشی از گاز و انهدام وسیله نقلیه

درباره مصداق کلمه «هدم» نکته قابل توجهی که وجود دارد، این است که اداره کل حقوقی قوه قضاییه در نظریه مشورتی شماره ۷/۱۴۰۱/۱۳۹ مورخ ۳۰/ ۰۳/ ۱۴۰۲ در پاسخ به این سوال:

مادر و دختری که میان آن توارث برقرار است، همزمان بر اثر مسمومیت ناشی از گاز مونوکسیدکربن فوت کرده‌اند و تقدم و تاخر فوت آن‌ها معلوم نیست. آیا چنین فوتی از مصادیق هدم تلقی می‌شود؟

نظریه مشورتی خود را به این نحو اعلام کرده است:

در قانون مدنی تعریفی از واژه هدم به عمل نیامده است؛ اما با توجه به فتوای امام خمینی (ره) در جلد دوم تحریر‌الوسیله (کتاب مواریث، میراث الغرقی و المهدوم‌علیهم) و نظر آیت‌اله العظمی سیستانی در جلد سوم منهاج‌الصالحین، فرض سوال (مرگ همزمان بر اثر مسمومیت ناشی از گاز مونوکسید کربن و مشخص نبودن تقدم و تأخر فوت) می‌تواند از مصادیق آن باشد؛ ضمن آنکه چنین فرضی چه بسا از باب «غرق» نیز قابل دفاع و انطباق باشد.

بدیهی است هدم، غرق و احکام مترتب بر آن‌ها، مواردی مانند مرگ در اثر بیماری که مرگ به سبب حادثه تلقی نمی‌شود و در این قبیل موارد تقدم و تاخر فوت هریک از افراد قابل بررسی و احراز است را شامل نمی‌شود.

همچنین اداره کل حقوق قوه قضاییه در نظریه مشورتی شماره ۷/۱۴۰۰/۱۷۱۵ مورخ ۱۴۰۱/۰۶/۰۵ به این نحو اظهار نظر کرده است که انفجار و انهدام وسیله نقلیه (اتومبیل، قطار، هواپیما و...) نیز می‌تواند از مصادیق هدم باشد.

انتهای پیام/