بیان رویکرد قوه قضاییه و تصمیم برای اجرای «عفو معیاری» قابل توجه بود/ مستندی که پرده از یک تصمیم بزرگ برداشته است

زهرا شفیعی‌فر کارگردان مستند «تصمیم بزرگ» در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان درباره مضمون این اثر گفت: این مستند کوتاه روایتی شنیده نشده است از آنچه در بهمن ۱۴۰۱ رقم خورد و منجر به عفو بی‌سابقه ۹۰ هزار متهم و محکوم اغتشاشات سال ۱۴۰۱ شد. اقدامات قوه قضاییه در برخورد با پرونده‌های ارجاع داده شده نکاتی جذاب دارد که در این برنامه مورد توجه قرار گرفته و نشان داده شد. اینکه اتفاقات از کجا شروع شد، به کجا انجامید و تصمیمات قوه قضاییه چه تاثیراتی را در بر داشت و در عین حال حرکت رسانه‌های معاند در سیاه‌نمایی وقایع منعکس داده شده است. 

وی ادامه داد: این مستند تلاش دارد تا از این زاویه متفاوت و دیده نشده، موضوع اعتراض که به اغتشاش تبدیل و در ادامه ورود قوه قضاییه منجر به شکل‌گیری «عفو معیاری» شد، یه صورت گسترده بیان کند. این رویدادی بود که برای اولین بار در دنیا شکل گرفت. در مستند «تصمیم بزرگ» به برخورد حکومت‌های اروپایی و آمریکایی که داعیه حقوق بشر دارند و تصمیمات و برخوردهای این دولت‌ها در مقابله هرگونه اغتشاش پرداختیم، بنابراین نگاهی داشتیم به قانون بین‌الملل برای برخورد با اعتراضات و اغتشاشات. 

روند تصمیمات قوه قضاییه در یک قاب 
شفیعی‌فر اشاره‌ای به رویکرد قوه قضاییه و عفو این ۹۰ هزار نفر داشت و بیان کرد: قوه قضاییه با شیوه‌ای خاص با مظنونان معرفی‌شده، برخورد کرده و «عفو معیاری» را در پیش گرفت. بدین ترتیب تعداد بسیاری از متهمین مورد بخشش قرار گرفته و حتی برای برخی از آنان پرونده تشکیل نشد. این گستردگی عفو، نقطه قوتی بود که قدرت نظام را نشان می‌داد و از این جهت قابل توجه است. 

این مستندساز تاکید کرد: مستند «تصمیم بزرگ» روند تصمیمات قوه قضاییه را به تصویر می‌کشد. این اثر از شروع اغتشاشات تا زمان عفو متهمان را مورد بررسی قرار داده و نتایج یک تصمیم اثرگذار را نشان می‌دهد. وقتی یک حکومت به عفو آن هم با چنین گستردگی‌ای دست بزند، نشان می‌دهد که از موضع ضعف برخوردار نیست، در عین حال عفو شکل گرفته تنها مختص اغتشاشات ۱۴۰۱ نبود، بلکه برخی از آنان به دلیل اتهامات دیگری در زندان بودند و از این بخشودگی بهره بردند. بررسی اغتشاشات و عفو شکل‌گرفته از نگاه بی‌طرفانه و جامعه‌شناسانه سبب می‌شود نکاتی مهم از رویدادهای شکل گرفته مطرح شود و از بعد حقوقی و دید قوه قضاییه در برخورد با متهمان و مظنونان، مقوله‌هایی قابل توجه همراه با تاثیرات آن در جامعه بیان شود. 

وی تصریح کرد: درباره تصمیمات گرفته شده و برخورد با اغتشاشگران نقاط قوت و ضعف بسیاری از زبان مصاحبه‌شوندگان بیان شده است، اما همگی متفق‌القول بر این مهم تاکید داشتند که رویکرد قوه قضاییه در این جریان تا چه اندازه خوب و مدبرانه بوده است. اعتراضات «اغتشاشات ۱۴۰۱» از سایر اعتراضات متفاوت بود، اما کلیت و روند تصمیمات نشان می‌دهد که قوه قضاییه توانست با یک تدبیر درست و به موقع با اجرای «عفو معیار» حرکتی سنجیده را رقم بزند، این مهم فارغ از مسائل امنیتی از بعد حقوقی حرکتی راهگشا را شکل داد. 

شفیعی‌فر تاکید کرد: ساخت چنین مستندهایی تلاش دارد تا علاوه بر نشان دادن بسیاری حقایق به‌ دور از پیش‌داوری‌هایی که انجام شده، ره‌آوردهای به‌دست‌آمده را در قالب تجربه‌ای راه‌گشا و از جنس «عفو معیاری» نمایان کند. 

وی تاکید کرد: افرادی مثل مهاجرانی ممنوع‌التصویر بودند و ما در آن زمان از این موضوع اطلاعی نداشتیم. البته نظراتی که ارائه کردند همگی در مسیر تصدیق حرکت قوه قضاییه بود و در جهت محکوم کردن مخالفان مطرح شده بود، با این همه به دلیل خط قرمزهای رسانه ملی مجبور به حذف آنها شدیم. برخورد قوه قضاییه که تبعات تصمیم و تدبیر این واقعه را نشان می‌داد، قابل تامل بود، زیرا بررسی‌ها حاکی از این امر بود که این متهمان هرگز چنین اقدامی را در تکرار اغتشاش بعد از آن زمان انجام ندادند؛ این آمار از رئیس زندان‌ها ارائه شد. 

مهر تایید 

این مستندساز درباره چالش‌های موجود در هنگام ساخت مستند «تصمیم بزرگ» گفت: نظرات مثبت بسیاری در زمینه رویکرد قوه وجود داشت که کارشناسان بر آن تاکید داشتند و تدبیر قوه قضاییه را تصدیق می‌کردند، اما چالش از جایی شروع می‌شد که برخی از کارشناسان ممنوع‌التصویر بودند و برخی دیگر به دلیل پیش کشیدن موضوعات امنیتی و یا موضع‌های خاص، امکان به تصویر کشیدنشان وجود نداشت و این امر کار ساخت مستند را با دشواری همراه می‌کرد. تلاش بر این بود که اثری تولید شود تا در آن مخالفان برداشت‌های خود را به مستند مرتبط نکنند و سبب سوء استفاده برخی نشود. 

وی با اشاره به نگاه نقادانه و بی‌طرفانه، مستند «تصمیم بزرگ» به موضوعات، استفاده از تجربه‌های ارزشمند را مهم خواند و افزود: در این اثر رویکرد قوه قضاییه که تدبیری هوشمندانه در اغتشاشات را بیان کردیم و آن را از نگاه کارشناسان مورد ارزیابی قرار دادیم. این مستند «تصمیم بزرگ» به دنبال این است که تاثیرات تصمیمات اثرگذار را به عنوان تجربه‌ای ارزنده برای رویدادهای آینده مورد توجه قرار دهد. 

شفیعی روند فعالیت‌های رسانه‌های بیگانه در قبال اغتشاشات ۱۴۰۱ را مورد بررسی قرار داده و بیان کرد: از آنجا که رسانه‌های معاند تلاش دارند تا اتفاقات داخل کشور را به هر شکلی سیاه‌نمایی کنند و به آن اتفاقات عمق ببخشند تا آن را همان‌گونه که دوست دارند، جلو دهند، روند اعتراضات در سایر کشورها هم مطرح‌شده است. بنابراین چنانچه جهانی نگاه کنیم و برخورد حکومت‌ها را مورد بررسی قرار دهیم، نکات ارزشمندی به مخاطب ارائه شده است، زیرا اگر ایران را فقط مد نظر قرار می‌دادیم، باید یا موضع حمله و یا دفاع صددرصدی را در پیش می‌گرفتیم، اما در نظام بین‌الملل بر اساس ساختارهای حکومت‌ها بسیاری از قوانین در نظر گرفته شده رصد شد و مورد مقایسه قرار گرفت. بنابراین یک نگاه فارغ از سمت و سوگرایی شکل گرفت و اغتشاشات ۱۴۰۱ از دیدگاه جامعه‌شناسی و حقوقدانی ارزیابی شد. 

انتهای پیام/