جشنواره تئاتر فجر از آغاز تا پایان 

رحمت امینی نویسنده، کارگردان و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان فرآیند برگزاری جشنواره تئاتر فجر را از آغاز تاکنون این چنین تشریح کرد: جشنواره تئاتر فجر از ابتدای شکل‌‎گیری در نخستین سال‌های انقلاب به جهت حفظ و ارتقای شرایط و کیفیت تئاتر ایران، بنیان نهاده شد. 

وی افزود: جشنواره تئاتر فجر به سرعت اوج گرفت و به بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رویداد نمایشی کشور تبدیل شد. این فرآیند رو به رشد با شکل‌گیری و اضافه شدن بخش بین‌الملل به سبد بخش‌های مختلف جشنواره تئاتر فجر تنها در چند دوره محدود که آن هم به‌واسطه حضور هنرمندان برجسته تئاتر جهان در این رویداد بود، سر و شکل یک فستیوال جهانی را به خود گرفت. 

عضو کمیسیون هنر و معماری شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: به یاد دارم هنرمند شاخصی چون روبرتو چولی و گروه تئاتر روهر آلمان بین سال‌های ۷۰ و ۸۰ نمایش‌هایی را در ایران و در جشنواره تئاتر فجر اجرا کردند که شاهد تاثیرات فزاینده آن به شکل عینی در بدنه هنرهای نمایشی کشور بودیم که از این حضور و تاثیرات آن در تئاتر ایران باید به عنوان یک اتفاق تازه یاد کرد. 

امینی اضافه کرد: چولی اولین بار در هفدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به ایران سفر کرد و ۱۰ اثر متفاوت از این هنرمند برجسته آلمانی‌تبار در کشور ما به نمایش درآمد. 
وی تاثیر تعاملات بین‌المللی فرهنگی و هنری چون حضور سرپرست گروه تئاتر روهر آلمان در کشور را بدون تردید ارتقای سطح کیفی و توسعه در حوزه هنرهای نمایشی دانست و حضور و اجرای هرساله گروه‌های ایرانی در کشور آلمان، به‌ویژه جشنواره راه ابریشم را نیز در همین راستا توصیف کرد. 
عضو هیئت علمی دانشکده هنر و معماری گفت: در آن سال‌ها که تئاتر ایران از رونق افتاده بود، به یک باره از سوی متولیان فرهنگی کشور یک عزم راسخی در جهت تحول و ایجاد زمینه رشد و توسعه فعالیت‌های فرهنگی و هنری شکل گرفت که بلافاصله نمود عینی سیاست‌های توسعه‌ای در فرهنگ و هنر به جشنواره تئاتر فجر رسید و به شکل بارزی آشکار شد. 
مدیرکل سابق هنرهای نمایشی، حضور روبرتو چولی در ایران را یکی از اتفاقات مهم و ویژه‌ای دانست که در ادامه تعاملات بین تئاتر ایران و آلمان توانست تبدیل به جریان مولد در تئاتر کشور شده و به این واسطه مسیری در راستای توسعه فرهنگی و هنری شکل گیرد. 
وی در همین زمینه اظهار کرد: طی آن سال‌ها بسیاری از کارگردانان، نمایشنامه‌نویسان و حتی بازیگران و طراحان تئاتر ما به گونه‌ای وام‌دار حضور موثر چولی در تئاتر ایران شدند. تاثیر این جریان مولد تا قبل از ۱۰ دوره اخیر جشنواره تئاتر فجر همچنان وجود داشت، اما این تعامل بین فرهنگی هر روز کمتر و کمتر شد تا جایی که سرانجام دیگر شاهد جریان سازنده و مولد در تئاتر نبودیم. 

امینی در توضیح اینکه چرا این روند سازنده و مولد ادامه پیدا نکرد، توضیح داد: دلایل آن نیز دیگر بر کسی پوشیده نیست، تحریم‌های ظالمانه‌ای که بر ملت ایران و به همه حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، ورزشی، هنری و… تحمیل شد، مهم‌ترین علت است که صد البته در پی همین تحریم‌ها، شرایط اقتصادی نامساعد کشور و همچنین تعارضات فرهنگی وعدم تطابق برخی مفاهیم در اخلاق و عرف جامعه نیز از دیگر علل بی‌میلی گروه‌های نمایشی خارجی در ایران بود. 

وی در همین زمینه اضافه کرد: دست آخر باعدم رغبت گروه‌های درجه یک تئاتری فرنگی، برای سفر به ایران این تبادل و تعامل از بین رفت. 

این کارگردان و مدرس دانشگاه با تاکید بر اینکه تئاتر به عنوان یک هنر زنده، ارتباط و تعامل خود را با جهان نباید از دست بدهد، تصریح کرد: بی‌تردید تاثیر ازعدم تعامل و ارتباط با جهان پیرامون را می‌توان روی نمایش‌های در حال اجرا ملاحظه کرد. ما شمایلی از جشنواره تئاتر فجر را برگزار می‌کنیم که با آن مدل اصلی که مولد است و جریان‌ساز، بسیار فاصله دارد. 

وی‌عدم حضور افراد کارکشته و تاثیرگذار تئاتری در عرصه رقابت جشنواره تئاتر فجر را از معضلات دیگر این حوزه توصیف کرد و توضیح داد: مهم‌ترین علت‌عدم حضور تاثیرگذارترین افراد هنرهای نمایشی کشور در جشنواره تئاتر فجر، بی‌انگیزگی است. شاید دیگر رغبتی برای حضور در جشنواره تئاتر فجر وجود ندارد. 

وی ادامه داد: زمانی جشنواره تئاتر فجر آوردگاهی برای عرضه جدیدترین و بهترین آثار نمایشی کشور بود و هنرمند برای رسیدن به رپرتوار اجراهای عمومی حتما ابتدا باید به جشنواره تئاتر فجر راه پیدا می‌کرد و سپس نوبت اجرای عمومی به دست می‌آورد. 

عضو شورای تئاتر بنیاد رودکی اضافه کرد: در صدر این لیست، با حروف درشت، تیتر کنید که بودجه‌های دولتی و کمک هزینه‌های گروه‌های نمایشی که گاهی تا ماه‌ها پرداختشان به طول می‌انجامید، از میان برداشته شد و دیگر چه الزامی و چه انگیزه‌ای برای شرکت در جشنواره تئاتر فجر بود. 

مدیرسابق گروه نمایش دانشکده هنر و معماری در خاتمه اظهاراتش گفت: متاسفانه نتیجه این موارد و مسائل مطرح شده، همچون دیگر حوزه‌های فرهنگی و هنری کشور وضعیت جشنواره تئاتر فجر را در چهل‌ودوسالگی نامساعد و بیمار کرده است. امیدواریم مسئولین و مدیران فرهنگی و هنری کشور هر چه زودتر برای تئاتر و اوضاع نابسامان هنرهای نمایشی کشورمان، چاره‌‎ای بیاندیشند. 

انتهای پیام/