هنوز قانون جوانی جمعیت دغدغه اصلی مسئولان نشده است
خبرگزاری میزان – طبق اعلام روابط عمومی شبکه سلامت، مسائل مربوط به خانواده و جمعیت، چندبعدی و وابسته به زیرساختهای اقتصادی و اجتماعی کشور است و عزم مجلس بر آن است که از پنجره جمعیتی باز کنونی در کشور، بهرغم فرصتسوزیهای گذشته، بهره لازم را ببرد». اما اینکه بعد از گذشت دو سال تا چه توانسته این مهم را اجرای شود موضوعی است که در گفتوگوی ویژه برنامه تلویزیونی «پنجره جمعیت» از شبکه سلامت سیما به روی آنتن رفته است.
صالح قاسمی کارشناس و پژوهشگر جمعیت به عنوان مهمان به سوالات مطرح شده صریح و شفاف، بدون تعارف پرداخته است که در ادامه به آن اشاره شده است.
مجری: در خصوص این دو سالی که از قانون گذشت اول شروع بکنم که، ارزیابی تون از اجرای قانون چی هستش تا الان؟
مهمان: خب پس من این مجوز از شما گرفتم. ببینید جناب آقای خواجه نژاد من مسئول، مدیر، نماینده مجلس و یا هیچ سمت دولتی ندارم و افتخارم این است که کارشناس و پژوهشگر حوزه جمعیت هستم و به این جهت با صراحت و بدون لکنت عرض میکنم. وضعیت اجرای قانون جوانی جمعیت اصلاٌ خوب نیست، علیرغم بعضی از حرفهایی که بوی رفتار تبلیغاتی و انتخاباتی میدهد از زبان بعضی از مسئولین و نمایندگان مجلس این روزها میشنویم، بنده قائلم که در صحنه خوبی اتفاقی نیفتاده و تقریباً میتونم بگم که اغلب دستگاهها به آنچه که تکلیفشون هست هنوز کامل عمل نکردند اون میزانی را که عمل کردند بسیار ناقصی بوده که حس نامطلوبی را در خانوادهها ایجاد کرده به عبارتی شفاف به شما بگم برآورد شخصی من این است که، غیر از شخص رهبر انقلاب هیچ کس در کشور ما امروز دغدغه جدی مسئله جمعیت را ندارد اگر من این حرف را در پایان دولت گذشته گفتم و امروز بعد از دو سال از گذشت این دولت و بعد از دو سال از اینکه که ما قانون داریم و دولت جدید سرکار آمده و اقدامات مثبت خوبی هم انجام داده باز تکرار میکنم که درب رو همان پاشنه دارد میچرخد، هنوز قانون اجرای نشده است هنوز به دغدغه اصلی مدیران اصلی کشور تبدیل نشده است. این پاسخ من بود.
مجری: بله. البته مجوز از ما نمیخواستید مجوز خود قانون به صدا و سیما داده است که به صورت هفتگی و ماهانه مطالبه گری بکند در حوزه همین قانون. بند ت ماده ۲۸ این را میگوید. درسته؟
مهمان: بله
مجری: حالا من میخواندم خود قانون که ما مجازات هم دیده ایم برای دستگاهها و متولیانی که مسئولیت دارندو انجام ندهند، حبس بود اصلاً خود مجازات را بگویید چیست؟ بازدارندگی و عدم اجرای و ترک فعله چه چیزهایی هست؟
مهمان: ببینید ماده ۷۱ قانون جوانی جمعیت مادهای است که ضمانت اجرایی قانون است به عبارتی اعلام میکند که هر مدیری که استنکاف از اجرای مسئولیتش بکند باید تحت پیگرد قانونی قرار بگیرد. براساس اعلام بازرسی کل کشور در خوش بینانهترین حالت امروز ۳۰% قانون دارد اجرا میشود گه من عرض میکنم که همین ۳۰% هم خوش بینانه است هم به طور کامل اجرایی نمیشود.
مجری: ۳۰% را الان بگویید، ولی یک مقدار شما ۳۰% را ندیده اید خیلی دیگر از رویش رد شدید نه؟ گفتید حالا جدی نشده؟ ۳۰% درصد شده ولی.
مهمان: نه من عرض میکنم، مثلاً تو این ۳۰% اجرای تسهیلات بانکی، اعطای تسهیلات بانکی داخلش دیده شده، اما من به شما عرض میکنم بسیاری از بانکها مردم را دارند اذیت میکنند. اتفاقاً یکی از پز چالشترین مواد قانون همین ماده تسهیلات فرزنداوریاست که هر بانکی هر بانک عاملی با سلیقه دارد رفتار میکندیک بانکی کارت پایان خدمت پدر را میخواهد یک بانکی دو الی سه تا ضامن فیش حقوق بگیر نیاز دارد و مطالبه میکند یک بانکی غریب به یکسال نوبت میدهد یک بانکی اساساً وام تسهیلات فرزنداوری را نمیدهداگر ما این گونه ببینیم خیلی عدد زیر ۳۰% میآید و من فکر میکنم
مجری: شما مستند هم دارید برای این صحبت هایتان یا اینکه یک سری شنیده هاست؟
مهمان: نخیر
مجری: مسئولیت صحبت کارشناس با خودش است
مهمان: بله، کاملاً. به نظرم میرسد که شما یک جلسهای مسئولین سازمان بازرسی کل کشور را در این برنامه دعوت کنید کماین که در فصل قبل آمده اند تا من یک به یک مواردی را که اینگونه اتفاق افتاده است در اختیار شما بگذارم و شما ببینید و یا از مردم گزارشات را بخواهید که با شما ارتباط بگیرند من تعجب میکنم چرا ماده ۷۱ هنوز بعد از دو سال اجرایی نشده بعنی ما چرا مدیر و مسئولی داریم
مجری: یعنی مدیر و مسئولی که برکنار نشده و برخورد باهاش نشده در خصوص استنکاف اجرای قانون؟
مهمان: بله بله. مدیر و مسئولی داریم حتی اجازه بدهید شفافتر بگوییم استانداری داریم که به صراحت اعلام میکنه که این تکلیف من نیست. فرمانداری داریم که به صراحت اعلام میکنه این موضوع اولویت کاری من نیست یعنی موضوع اولویت قانون جمعیت
مجری: بله در جلسه قانون رسمی گفته اند؟
مهمان: در جلسات در دستگاه خودشان و چرا این مدیر، این فرماندار، این استاندار تحت پیگرد قرار نمیگیرد و چرا رسانهای نمیشود این پیگرد قانونی تا بقیه مدیران بدانند که تکلیف قانونیشان است قانون با کسی تعارف نمیکند لذا که عرض میکنم که برآورد من عدد بسیار کمتر از ۳۰% است تازه همان عدد کمتر هم کاملا ناقص دارد اتفاق میافتد.
مجری: چرا اجرا نمیشود؟ حالا درباره چرایی صحبت بکنیم احیاناً میگویند مشکل بودجهای داریم، اعتبارش تامین نشده بعنی ردیف بودجه اگر دیده شد و تخصسص پیدا کرد تامین نشد؟
مهمان: حوب ببینید به نظرم اولین علت عدم اجرای قانون، عدم اشراف به مسئله است. بعضی از مصوبات بعضی جلسات جمعیت در دستگاهها هم حاکی از این است، مدیران ما به ویژه مدیران میانی و بعضا مدیران حتی عالی رتبه کشور مسئله جمعیت را فهم نکردند لذا در اولویت کاری نگذاشتند
مجری: به این معنی که یک بار هم ننشستند قانون را بخوانند؟
مهمان: نه نه قانون را خواندند. دانستن قانون حتی من میگویم دغدغهمند بودن نسبت به موضوع یک چیز است اینکه این دغدغه به اولویت مستمر مجموعه من، دستگاه من تبدیل شود بک چیز دیگه است این دو تا مطلب است نشانه اش هم این است از این شفافتر واقعا نمیدونم چجوری باید بگم اینکه میگم در رو همان پاشنه دارد میچرخد. هزار ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ حتی حتی ۱۰% از قانون بودجه جمعیت توسط سازمان برنامه و بودجه همین دولت محقق نشده
مجری: ۱۰% از کل بودجهای که
مهمان: حتی ۱۰% من ۱۰% را بالا گرفتم که به یقین به شما بگم. حتی سال ۱۴۰۱ ما میگوییم ۵% هم محقق نشد. آیا سازمان برنامه میخواهد بیاید توضیح بدهد و ماهم توضیح بدهیم که چگونه داریم این ادعا را میکنیم تمام دستگاهها شاهداً که بودجهای را که باید دریافت میکردند سازمان برنامه تخصیص نداد و بدون بودجه میشود این کار را کرد؟ از این جهت که عرض میکنم احساس مس کنم علیرغم اینکه در سطوح بالا دغدغهای نسبت به موضوع وجود دارد، ولی در مجموعههایی مثل سازمان برنامه و بودجه در مجموعههای دیگری هم در دولت همینطور، درب در پاشنه قبل دارد میچرخد و تبدیل به دغدغه دائمی مسئولین نشده.
مجری: آقای قاسمی من شنیده ام که یکسری از غائباً پرتکرار هم خلاصه داشتیم پرتکرار هم از این جهت هی دعوت شده اند هی گفتند نمیآیند ما یک پرتکل رسانهای داریم باید فلان سطح بیاید فلان سطح نمیتواند بیاید بیایید ضبط کنید از این قصه ها. میتوانید اسنم ببرید چه کسانی؟
مهمان: بله بانک مرکزی
مجری: چه کسانی دعوت شده اند در فصل اول و نیامده اند؟
مهمان: ببینید جناب آقای خواجه نژاد من قائلم چنده ماده این قانون مواد اصلی است قانوناً، تسهیلات بانکی یکی از این ماده اصلی است، خودرو یکی از این مواد اصلی است
مجری: صمت هم دعوت کردین؟
مهمان: بله
مجری: آمده اند؟
مهمان: بله یکی از معاونین وزیر آمد، اما خود ایشان هم مشخص شد اختیاری ندارد اعمال نفوذ روی شرکتهای خودرو سازی برای اجرای آن ماده قانونی ندارد خود ایشان به صراحت این را گفت. عرض میکنم تسهیلات بانکی یکی از امتیازات اصلی است، خودروی بدون نوبت به قیمت کارخانه از امتیازات اصلی است، زمین ۲۰۰ متر زمین برای فرزند سوم همین طور، بیمه درمان ناباروری همین طور و جالب اینجاست ما در این رابطه نه از بیمه کسی را داشتیم نه حاضر شدند پاسخگو باشند نه از بانک مرکزی کسی آمد پاسخ بدهد جرا کردم باید با الگوهای مختلفی روبرو بشوند برای اعطای وام
مجری: بالاخره سلیقهای شعب
مهمان: بانکهای عامل و همین طور در رابطه با خودرو سازان که عرض کردم و در ادامه موضوع زمین، زمین از امتیازات اصلی این قانون است در حالیکه اتفاقا ما میبینیم در استانها مختلف باز دارد رفتارهای سلیقهای انجام میشود یک استانی چند هزار تا زمین داده یک استانی تازه بنا است جانمایی زمینها را انجام بدهد این یعنی رفتار سلیقهای و خارج از ساختار قانونی و مجموع اینهاست که من را به اینجا رسانده که به نظرم رویه ستاد ملی جمعیت در رصد و مطالبه اجرای قانون باید کمی تغییر کند اتفاقی که چند دقیقه پیش من دیدم شما با رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک صحبت کردید جناب آقای خواجه نژاد کالاهای استراتژیک در حوزه فرزندآوری مگر چندتاست شیرخشک، پوشک بعضی از خدمات درمانی چرا نبتید جلساتی در سطح عالی رتبه باشه این مجموعهها دعوت بشوند این موضوع یکبار برای همیشه حل شود.
مجری: اجازه بدهید من عرض کنم اصلا نیاز است در سطح عالی برگزار شود؟
مهمان: بله
مجری: یعنی اگر یک دستگاهی متولی شود کارش را درست انجام میدهد
مهمان: اگر قرار بود دستگاه متولی کارش را بکند سازمان غذا و دارو نباید با رفتار کاملاً دستوری خودش بانی گران شدن شیرخشک شود چنان که شنیدید خود سازمان غذا و دارو این کار را کرد تازه بنده قائلم براساس برآوردی که شنیدم و انچه که در میدان دارم میبینم احتمالاً ما گرانی بیشتر شیرخشک را خواهیم داشت
مجری: حالا شما نویدش را ندهید که
مهمان: نخیر نخیر من که کاملاً میبینید که دارم عرض میکنم جلوی این ماجرا را الان باید گرفت. چرا ستاد ملی جمعیت در این سه الی چهار جلسهای که تشکیل شده به جای اینکه حرفهای کلی بزند چرا دستور کار ندارد مثلاً اینکه چرا موضوع جلسه را به این اختصاص نداره تو یک جلسه موضوع شیرخشک یکبار برای همیشه، تامین منابع ارزی، تامین منابع ریالی همه ساختار مدیریت تولید شیرخشک را چرا یکبار برای همیشه حل نمیکند؟
مجری: جلسات ستاد ملی هر سه ماه هم باید تشکیل شود آخرین جلسه کی تشکیل شد؟
مهمان: تقریباً بیش از ۵ ماه پیش
مجری: یعنی دو ماه از آن سر رسیدش گذشته
مجری: جناب آقای قاسمی شما به عنوان رسانه چقدر توانستید دستگاهها را به خط بکنید که این قانون برای اجرا است نه اینکه قانون نوشته شده بایگانی شود. خودتان در این رسالت چقدر موفق بوده ید؟
مهمان: خب ببینید یک برنامهای در این سطح توانش، توان محدودی است، رسانهای مثل رسانهملی با این ظرفیتهای گسترده با این توانایی فوق العاده با این ظریف نفوذ اجتماعی بسیار بالا، توانش خیلی بیشتر از این هاست اگر رسانه ملی تمام قد با همه قوا پای کار آمده بود وضعیت ما امروز این نبود. حالا که شما این را گفتید اجازه بدهید عرض کنم بنده شاهدم بسیاری از تولیداتی هم که داخلش پیامهای جمعیت و فرزندآوری است دقیقه شخصی آن تهیه کننده، کارگردان یا مدیر آن بخش است یعنی اینکه یک ساختاری ما در صدا و سیما نداریم که کل تولیدات را در یک اتمسفر و در یک فضای جمعیتی قرار دهد اتفاقاً اگر رسانه ملی قرارگاهی میداشت، اگر متولی داشت موضوع حتماً موضوع بهتر از این انجام شده بود.
مجری: شبکه سلامت شبکه تخصصی برای این کار است نه؟
مهمان: شبکه سلامت همانی که شما فرمودید متولی سلامت، من به شما میگویم چنانکه من اطلاع دارم آنچه که در این شبکه هم اتفاق میافتد نه از سر ساختار قانونی در رسانه ملی از سر دغدغه شخصی مدیر است به همین جهت عرض میکنم علیرغم اینکه ما مدیران ارشد سازمان را بسیار دغدغه من و بسیار متعهد به انقلاب میدانیم، اما در این موضوع واقعاً این سوال پاسخ برای من مانده که چرا هنوز یک اتفاق فراگیر در رسانه ملی برای پای کار آوردند همه ظرفیتهای رسانه ملی اتفاقی نیفتاده.
مجری: شما به عنوان مجری و میزبان فصل اول هم این صحبت هارو میکردید یا اینکه الان به عنوان کارشناس مهمان؟
مهمان: بله، خب البته شاید من انوقت نکاتم این شکلی نبود من بیشتر سعی میکردم سوال کن خودم درصدد پاسخ دادن نبودم، اما، چون الان بناست پاسخ بدهم با شفافیت پاسخ میدهم
مجری: بسیار خب. آقای قاسمی دستگاه فرهنگی هم خیلی نقش دارند علاوه بر خود سازمان صدا و سیما، وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات، دستگاههای فرهنگی مختلف در بحث خود تغییر نگرش و رویکرد، حالا ما یک موضوعی داریم که حالا قطعً تمرکز جدیمان در بحث همین قانون در موضوعات اقتصادی است که میتواند مشوق باشد البته در مورد اثر گذارش میپرسم، ولی یک بخشی هم برمی گردد به اینکه بالاخره خود اون رویکرده و آن نگرشه باید تغییری هم بکند یعنب افرادی هستند افراد متوولی هستند، ولی شاید خیلی برایشان فرزندآوری دغدغه نیست.
مهمان: نه. نگرش چگونه باید تغییر کند جناب آقای خواجه نژاد؟ اگر دستگاه تبلیغی، دستگاههای فرهنگی، دستگاههای حوزوی، دستگاههای دولتی در حوزه فرهنگ اگر رسانه ملی تمام قد پای کاری نیومدند چگونه باید نگرش تغییر کند؟ تمام نکته من این است من با اغلب دستگاهها ارتباط دارم میدانم که دارند تلاشهایی میکنند و متاسفانه این را هم میدانم بعضی هایشان در حد یک نمایش عملکرد دارند انجام میدهند بعضی از آنها در حد برگزاری یک جلسه دارند موضوع را را تنزل میدهند. اگر دستگاههای فرهنگی ما و در راس انها اگر سازمان صدا و سیما تمام قد پای کار آمده بود امروز هم دستگاههای دیگر بیشتر باید پاسخگو میبودند و هم نگرش مردم حتماً بهتر تغییر کرده بود بنده قائلم این اتفاق نیفتاده و بسیار ضروری است.
مجری: بله درخصوص خود مسئله فرزندآوری بحث خود اقتصادی اش هم اشاره داشتید، ولی از کنارش گذر نکنیم، کشورهای دیگر در بحث همین قوانین، بحثهای حمایتی، بحثهای مشوقهای اقتصادی چقدر ورود کردند؟ و یا اصلاً این جنبه میتواند مشوق باشد در فرزندآوری و افزایش نرخ جمعیت؟
مهمان: متغیرهای جمعیت و الگوی فرزندآوری را ما خیلی زیاد میدانیم میگوییم دیفکتریالیه بیش از ۴۰ تا متغیر است، اما دو تا حوزه اصلی دارند فرهنگ و اقتصاد، ما قائلیم که بسیاری از موانع اقتصادی فرزندآوری هم ریشه اش در اقتصاد نیست ریشه اش در فرهنگ است لذاست که اهمیت مجموعههای هنری، رسانهای و فرهنگی را من انقدر تاکید میکنم در دنیا هم همین طور بوده کشورهایی که دو تا راهبرد فرهنگ و اقتصاد را توامان پیش بردند موفقیتهای خوبی در حوزه سیاستهای جمعیتی کسب کردند البته باید یک چیزی را عرض کنم در فصل قبل هم این را تاکید زیادی روش کردم هشدار میدهم به مسئولین، به دغدغهمندان ما وقت زیادی نداریم خانواده هوشمند ایرانی طی حداکثر دو سال
مجری: دو سال که الان رسیده بهش؟
مهمان: از حالا تا دو سال آینده رفتار حاکمیت و نظام برنامه ریزی جمعیت را دارد رصد میکند اگر به این جمع بندی برسد که نظام مدیریت صادقانه میخواهد حمایت بکند الگوی فرزندآوری در این خانواده فرزند دوست تغییر خواهد کرد و ما به اهدافمان نزدیک خواهیم شد، اما اگر تا دوسال آینده خانواده هوشمند ایرانی جمع بندی اش این باشد که این قانون هم مثل بعضی از قوانین دیگر قرار بود بیاید و شعارش داده شود و به کناری برود آن وقت است که ما فرصت طلایی را از دست میدهیم لذا به خاطر این کشور، به خاطر آینده خودمان و خانواده هایمان باید اجرای قانون را جدی بگیریم.
مجری: دیگر خواهشاً جدی بگیرید مثل قانون هوای پاک نشود، متولی و وظیفه قانونی باز روی زمین بماند. چند درصد قانون جوانی جمعیت اقتصادی و چند درصدش فرهنگی؟ و این نسبتش به نظرتان منطقی بوده موقعه تصویب؟
مهمان: اغلب مواد قانون جوانی جمعیت رویکرد اقتصادی دارد و خیلی کم به موضوع فرهنگ پرداخته حتماً یکی از تقیصههای قانون این است حتماً میگویم نقیصه نه به این معنی که ما این قانون رو قانون خوبی نمیدانیم این قانون قابل دفاع است و بهترین در اختیار ماست و یک میثاقی است که همه ما باید رویش وایسیم و مطالبه کنیم، اما روی حاکم بر آن اقتصادی است، ولی پیوستهای فرهنگی و رسانهای خوبی هم درش دیده شده که به نظرم ان بخش بسیار مهمی است که تکلیف دستگاه فرهنگی و رسانهای درش دیده میشود.
مجری: ما انتخابات مجلس را در پیش داریم اولاً که این موضوع را مردم چگونه باید رصد بکنند در رفتار، کلام و وعدههایی که نماینده هایی، کاندیدهایی که شرکت میخواهند بکنند مردم در واقعه چه مطالبهای را و چه درکی را از رفتار آن نماینده، اگر که نماینده شد و ورود پیدا کرد به مجلس داشته باشد؟
مهمان: من همین جا پیشنهاد میکنم گروههای مردم نهاد، سمنها و مردم کنشگرهای اجتماعی و کنشگرهای حوزه خانواده نامزدهایی را که داوطلب به مجلس هستند به طور جدی برنامه شان را در حوزه جمعیت و فرزندآوری بخواهند. به شعارهای پشت تریبونها هم اکتفا نکنند ببینند آیا این نماینده، این داوطلبی که میخواهد نماینده شود برنامه جدی برای حمایت خانواده و حمایت از فرزندآوری خانواده ایرانی دارد یا نه؟ ضمن اینکه یک خواهشی دارم از بعضی از نمایندههایی که همین الان نماینده هستند یا در واقع دارند نامزد انتخابات میشوند خواهش میکنم اولاً حرف غیر از کارشناسانه نزنند، آمارهای ژورنالیستی و غیر کارشناسانه ندهند و ثانیاً که بعضی از حرفها را که کاملاً معلوم است رویکرد انتخاباتی و تبلیغاتی دارد را در حوزه جمعیت به کار نبرند این حوزه به اندازه کافی صدمه دیده است.
مجری: من چند تا کلید واژه میگویم شما برداشتهای ذهنی خودتان را بگویید. خانههای ۲۵ متری
مهمان: دشمنی کردن نه با فرزندآوری بلکه با اساس خانواده و ازدواج
مجری: مستاجری و ۳ فرزندی
مهمان: فرهنگها و خورده فرهنگهایی که باید اصلاح شود
مجری: شیرخشک
مهمان: معادله لاین حله پیچیده این روز
مجری: آقا نگید لاین حل اصلاً آدم نگران میشود الان سال ۱۴۱۰ که داره تموم میشه داریم صحبت میکنیم که شیرخشک لاین حل اصلاً خیلی؟
مهمان: جناب آقای خواجه نژاد این مطلوب ماست که باید این مسئله را حل کرد سوال من این است کی باید حل کند چرا شیرخشک و پوشاک دو تا کالای استراتژیک هنوز به دغدغه مردم گره خورده
مجری: اخبار امیدآفرینی که مردم میشنوند ماهواره پرتاپ کردیم الان باید بگویم شیرخشک لاین حله
مهمان: امیدواریم که بله تبدیل بشود به مسئله که ورود جدی اتفاق بیفتد و حل شود
مجری: موضوعات خیلی پیش پا افتاده شده است نمیدانم مسئولین باید جوابگو باشند. نظرتون در مورد پوشک
مهمان: یک موضوع خیلی ساده و در این حال مهم به تصمیم فرزنداوری خانوادهها تاثیر میگذارد
مجری: فرزند سوم
مهمان: برکتی که زندگی را زیر و رو میکنم. فرزند سوم اثرش فوق العاده است
مجری: فرزند بیشتر
مهمان: آینده روشن تر، خانواده موفق تر، مسئولیت پذیری بیشتر، ریسک پایین طلاق در بین زوجین، نشاط و شادابی که آینده کشور و خانوادهها را خواهد ساخت
مجری: قانون جوانی جمعیت
مهمان: مظلوم
مهمان: مسئولین محترم باید در پیشگاه خداوند، تاریخ و این مردم شریف پاسخگو باشید هواستان به جریان نفوذ در حوزه جمعیت که هر از چند گاهی با خبرسازی و دست گذاشتن رو موضوعاتی شیرخشک یا پوشک مسئله جمعیت را به چالش میکشانند.
انتهای پیام/