روز جهانی حقوق بشر؛ حکایت شرایط سخت انسانی در چهار گوشه جهان

خبرگزاری میزان – در ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ سازمان ملل نوپا گامی مهم برداشت و آن تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر UDHR بود که نوید جهانی تازه و بازسازی شده را پس از جنگ جهانی دوم، بمب اتمی و رکود اقتصادی بر پایه‌های محکم حقوق ذاتی انسان‌ها می‌داد.

اعلامیه جهانی حقوق بشر چیست؟

تا پیش از سال ۱۹۴۸، مفاهیم جهانی حقوق بشر پذیرفته یا به رسمیت شناخته نشده بودند؛ تا جنگ جهانی دوم، حقوق بین‌الملل دولت‌ها را بر افراد برتری می‌داد، اما اعلامیه جهانی حقوق بشر این رابطه را معکوس کرد.

همانطور که سازمان ملل در این باره توضیح می‌دهد، این اعلامیه «حقوق مسلمی را که هر فرد به‌عنوان یک انسان از آن برخوردار است - صرف‌نظر از نژاد، رنگ، مذهب، جنسیت، زبان، عقاید سیاسی یا هر عقیده دیگر، منشا ملی یا اجتماعی، دارایی، تولد یا موارد دیگر، تصریح می‌کند.»

آنچه اغلب فراموش می‌شود این است که ۲ سند مهم دیگر قبل از اعلامیه جهانی حقوق بشر وجود داشتند؛ نخستین سند بین‌المللی حقوق بشر نه در سازمان ملل، بلکه از سوی سازمان کشور‌های آمریکایی در تابستان ۱۹۴۸ اعلام شد و دومین سند در این زمینه، کنوانسیون نسل‌کشی بود که یک روز قبل از تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر در مجمع عمومی سازمان ملل تصویب شد.

این کنوانسیون برخلاف اعلامیه جهانی حقوق بشر که از نظر اخلاقی قدرتمند، اما غیرالزام آور است، یک معاهده واقعی است.

اعلامیه حقوق بشر زمانی تصویب شد که چرخه‌های باطل ویرانی، ترور و فقر جهان را با تخریب گسترده و شکاف‌های فکری جهان صلح‌آمیز را با چالش‌های جدی مواجه کرده بود.

این اعلامیه، نخستین نمونه از مجموعه‌ای از حقوق اساسی و تقسیم‌ناپذیر بشری و نخستین سند بین‌المللی تصویب شده برای تشریح حقوق اساسی بشر برای همه مردم است که ۷۵ سال از تصویبش می‌گذرد؛ اگرچه جهان طی سال‌های گذشته همواره ۱۰ دسامبر را به‌عنوان روز تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر گرامی می‌دارد، اما نقض حقوق بشر همچنان در سراسر جهان ادامه دارد و خشونت و درگیری برای میلیون‌ها نفر همچنان یک واقعیت دردناک است.

با وجود پیشرفت‌هایی در مسیر تامین و تضمین حقوق بشر، هنوز جهان با دنیای مورد نظر تدوین‌کنندگان اعلامیه جهانی حقوق بشر فاصله دارد و بسیاری از مردم جهان در حال مبارزه برای دستیابی به حقوق خودشان هستند.

از این رو، روز جهانی حقوق بشر همچنان روزی برای فراخوانی جهت اقدام برای ادامه مبارزه با نقض کرامت انسانی و برابری، افزایش شدید نژادپرستی، تبعیض و خشونت و نابرابری‌های فزاینده است؛ امروز توجه و اجرای اعلامیه حقوق بشر بیش از هر زمانی مورد نیاز است؛ نابرابری‌های سرسام‌آور، قطبی شدن خورنده درون کشور‌ها و میان کشور‌های مختلف، شتاب غیرقابل کنترل فناوری دیجیتال و البته جنایت‌های گسترده و ضد بشری به‌ویژه جنایت‌های مستمر رژیم صهیونیستی علیه فلسطین از دلایل این تاکید هستند.

در حال حاضر، یک چهارم جمعیت جهان در مکان‌هایی زندگی می‌کنند که تحت تاثیر درگیری قرار دارند؛ در عین حال، چرخه‌های رنج و ویرانی با کاهش احترام به قوانین از سوی برخی از مهم‌ترین مدعیان حقوق بشر تداوم می‌یابند.

همزمان با حرکت فعلی جهان به سمت ناامیدی و عدم اطمینان، باید توجه داشت که قدرت پایدار اعلامیه جهانی حقوق بشر در راه‌حل‌های نهفته آن برای دستیابی به حقوق بشر است؛ پیشبرد حقوق تک تک افراد در هر جای جهان تنها راه رسیدگی به علل ریشه‌ای نقض حقوق بشر است.

برای تحقق این امر باید مشارکت گسترده برای راه‌حل‌های موثر و مشروع افزایش یابد و توسعه فراگیر و پایدار در دستور کار قرار گیرد؛ حقوق بشر همچنین ابزار نهایی برای پیشگیری است.

پیشبرد حقوق هر فرد، در همه جا، تنها راه رسیدگی به علل ریشه‌ای درگیری است و رعایت نکردن حقوق بشر به تشدید نارضایتی، درد و خشونت منجر می‌شود؛ این موضوع در نهایت توان همکاری برای حل مشکلات را از بین می‌برد.

آمریکا؛ اصلی‌ترین ناقض حقوق بشر در جهان

در اوایل سال جاری میلادی کمیته حقوق بشر سازمان ملل دریافت که آمریکا همچنان به نقض تعهدات حقوق بشری خود ادامه می‌دهد.
کمیته حقوق بشر سازمان ملل با اشاره به ماده ۳ اعلامیه جهانی حقوق بشر درباره اینکه «هر کس حق زندگی، آزادی و امنیت شخصی دارد» از استفاده آمریکا از نیروی کشنده در خارج از مناطق جنگی ابراز نگرانی کرد.

این گزارش همچنین با اشاره به مواد نهم و پنجم اعلامیه جهانی حقوق بشر درباره اینکه «هیچ‌کس را نمی‌توان خودسرانه دستگیر، بازداشت یا تبعید کرد و هیچکس نباید تحت شکنجه یا رفتار یا مجازات ظالمانه، غیرانسانی یا تحقیرآمیز قرار گیرد»، ادامه فعالیت زندان گوانتانامو و زندان‌های آمریکا در خارج از مرز‌های این کشور را مورد انتقاد قرار داد.

کمیته مذکور خواهان بسته شدن این زندان‌ها شد.

رژیم صهیونیستی؛ عامل بدترین نقض حقوق بشری در جهان‌

نمی‌توان به وضعیت حقوق بشر در جهان در سال ۲۰۲۳ فکر کرد، اما به جنایت‌های مکرر رژیم صهیونیستی علیه فلسطینی‌ها به‌ویژه مردم غزه فکر نکرد.

براساس گزارش‌ها، تاکنون حدود ۲۰ هزار فلسطینی بر اثر حملات رژیم صهیونیستی جان خود را از دست دادند؛ ۶ هزار نفر از این افراد کودکان هستند و به همین دلیل به غزه لقب گورستان دسته‌جمعی کودکان داده شده است.

در عین حال، گزارش‌های گسترده‌ای از جنایت‌های جنگی و دیگر جنایت‌ها و همچنین بحران‌های بهداشتی و انسانی ویران‌گر وجود دارد.

وخامت اوضاع انسانی در غزه به حدی است که آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل به‌تازگی در اقدامی نادر به ماده ۹۹ منشور ملل متحد استناد کرد و خواستار توجه شورای امنیت به بحران غزه شد.

چرا حقوق بشر همچنان در جهان نقض می‌شود؟

در حالی که تصویب معاهدات حقوق بشری همچنان ادامه دارد و اسناد بین‌المللی در این زمینه گرامی داشته می‌شوند، نقض حقوق بشر و جنایت‌های جمعی علیه بشریت بی‌وقفه در سراسر جهان ادامه دارد.

در حالی که درگیری‌های مرگ‌بار با دیدگاه‌های جاه‌طلبانه مردم را در مناطق محل وقوع درگیری‌های مسلحانه هدف قرار می‌دهند، نژادپرستی، تبعیض در اشکال مختلف و بیگانه‌هراسی همچنان به مردم جهان آسیب می‌زنند.

نسل‌کشی همچنان در جهان رخ می‌دهد و میراث استعمار در مناطق مختلف جهان زندگی افراد را دشوار می‌کند.

دلیل تداوم نقض‌های حقوق بشری ابزارسازی و استفاده سیاسی از اصول و قواعد ارزشمند حقوق بشری از سوی برخی از کشورهای غربی است.

زمانی می‌توان ۱۰ دسامبر را به‌عنوان روز جهانی اعلامیه حقوق بشر جشن گرفت که چیزی ارزشمند برای جشن گرفتن وجود داشته باشد و قطعا آن روز، ۱۰ دسامبر ۲۰۲۳ نیست.

انتهای پیام/