نگاه سلیقه‌ای جشنواره‌ها به فیلم‌های مستند/ رسانه ملی دستمزد مناسب به مستندسازان نمی‌دهد

میلاد محمدی تهیه‌کننده و کارگردان فیلم مستند «عشق شمعدانی‌ها» در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان درباره این مستند گفت: فیلم مستند «عشق شمعدانی‌ها» در مورد زندگی شهید حسین فاطمی وزیر امور خارجه مصدق بوده و علت پرداخت به این سوژه نیز اهمیت شهید فاطمی در تاریخ معاصر است. از آنجا که بسیار کم به این شخصیت پرداخته شده و برای جامعه ناشناخته باقی‌مانده بود، اقدام به ساخت فیلم مستند در مورد او کردم.

وی ادامه داد: هنگامی‌که کار کردن روی تاریخ معاصر را شروع کردم، بار‌ها به اسم حسین فاطمی برخوردم که نقش مهم و پررنگی را در جریان ملی شدن صنعت نفت داشت. او عضو جبهه ملی بود و تاریخ مبارزات مردم ایران علیه استعمار و استبداد با حسین فاطمی گره خورده است، البته در یکی دو سال اخیر خصوصاً در فضای مجازی بیشتر به نقش این فرد اشاره شده است.

محمدی ضمن پرداخت به معاون پارلمانی مصدق تصریح کرد: زندگی بسیار عجیب و دراماتیک حسین فاطمی قصه ویژه‌ای از او ساخته است. در اوج جوانی مدیرمسئول پرتیراژترین و تأثیرگذارترین روزنامه عصر خود می‌شود و در همان سن به مجلس می‌رود و معاون پارلمانی نخست‌وزیر وقت شده، سپس وزیر امور خارجه می‌شود و در ۳۵ سالگی هم به شهادت می‌رسد. او طی یک زندگی پرماجرا و پرفراز و نشیب نقشی مهم را در تاریخ ایران بازی می‌کند، به همین دلیل جذابیت ویژه‌ای به‌عنوان یک سوژه برای مستند محسوب می‌شود.

وی درباره انتخاب نام فیلم مستند «عشق شمعدانی‌ها» بیان کرد: دلیل انتخاب این نام برگرفته از یک استعاره است. حسین فاطمی به دلیل عشقی که به وطن و مردمش داشت، با سرنوشت تلخی مواجه شد و در جریان مستند نیز این‌گونه بیان می‌شود که آنچه باعث شد مخفیگاه حسین فاطمی لو برود، آب دادن به یک سری گلدان شمعدانی بود. بدین ترتیب پایان زندگی حسین فاطمی را به عشق شمعدانی‌ها گره زدم.

این کارگردان مستند، چالش‌های پیش روی ساخت فیلم مستند «عشق شمعدانی‌ها» را مطرح و اظهار کرد: برای ساخت چنین مستند‌هایی به جز کمبود بودجه، نبود اطلاعات و آرشیو نیز چالش‌برانگیز است. آرشیو‌های دقیقی که اسناد مستند را در اختیار پژوهشگران و مستندسازان قرار دهد وجود ندارد و در عین حال در دسترس بودن این آثار برای مستندسازان در برخی از نهاد‌های اطلاعاتی امکان‌پذیر نیست. این شرایط برای مستندسازان مستقل بسیار دشوارتر است، زیرا آن‌ها از سوی نهاد یا ارگان خاصی معرفی نشده‌اند. اگر شما بخواهید مستندی بسازید که در مورد تاریخ معاصر باشد، با این موضوع مواجهید که تصاویر و فیلم‌ها حتی مستندات اطلاعاتی نیز چالش‌برانگیز می‌شود.

محمدی تاکید کرد: اطلاعات و اسناد خوبی در مورد شخصیت حسین فاطمی با توجه به نقش حساس او در ملی شدن نفت ایران وجود ندارد و به نظر می‌رسد حسین فاطمی در سایه نام‌های افراد دیگر همانند مصدق قرار داشته و افرادی که بعد‌ها در جبهه ملی حضور یافتند، نام او را تحت تاثیر قرار دادند. من به عنوان مستندساز در بخش پژوهش و جمع‌آوری اطلاعات با دشواری‌های بسیاری روبه‌رو بودم. در مراحل ساخت نیز به دست آوردن مستند‌هایی همانند فیلم و عکس بسیار دشوار بود.

وی در مورد کمبود منابع مالی برای ساخت مستند تصریح کرد: مستندساز‌ها همواره با مشکل کمبود منابع مالی روبه‌رو هستند و، چون برگشت مالی چندانی در این حوزه وجود ندارد، طبیعتاً کسی هم سرمایه‌گذاری روی آن‌ها انجام نمی‌دهد، مگر اینکه نهاد خاص و یا ارگانی برای پر کردن روزنامه بخواهد حمایت مالی انجام دهد که البته آن‌ها به دنبال خط مشی‌ها و دیکته بخش‌هایی به مستندساز هستند.  

محمدی افزود: تنها مکان‌هایی که فیلم‌های مستند در آن ارائه می‌شود یا تلویزیون است و یا جشنواره‌ها. تلویزیون به دلیل نگاه ویژه خود و یا نداشتن مخاطب کافی و همچنین شیوه نامناسب پرداخت دستمزد به مستندساز همواره محل بحث بوده، اما جشنواره‌ها نیز مخاطبان چندانی ندارند و برگشت مالی برای تولیدکننده در این عرصه وجود ندارد. جشنواره‌ها مخاطبان بسیار محدود و خاصی دارند. شاید این مشکلات به‌واسطه پلتفرم‌هایی همانند «حاشیه» بتواند کاهش پیدا کند. به هر حال در برخی از جشنواره‌ها، با نگاهی خاص و سلیقه‌ای با فیلم مستند برخورد می‌کنند و بدین ترتیب تعداد فیلم‌های مستند که اکران می‌شوند، بسیار کم است و اعمال سلیقه‌ها بدون در نظر گرفتن نگاه مخاطبان انجام می‌شود، لذا نیاز است تا با دید بازتری به مستند‌ها توجه شود.

وی در مورد از دست دادن مخاطبان رسانه ملی و تاثیر آن روی دیده شدن فیلم‌های مستند بیان کرد: هرکدام از آثاری که از صداوسیما روی آنتن می‌رود، تعداد بسیار کمی مخاطب دارد، زیرا تلویزیون که رسانه ملی محسوب می‌شود، مخاطبان خود را از دست داده و هم‌اکنون در مقابل فضای مجازی و پلتفرم‌ها بیشترین بازدیدکننده و مخاطب را دارد. 

انتهای پیام/