سیره اخلاقی پیامبر اکرم (ص)؛ شاخصی مهم برای ادیان توحیدی

خبرگزاری میزان - حجت‌الاسلام مهدی بهداروند در گفت‌وگو با میزان درباره سیره اخلاقی پیامبر اسلام (ص)، گفت: حضرت محمد (ص) یک پیامبر و یک نبی در جهت ارائه رسالت الهی با محوریت اخلاق بودند، به همین دلیل در جامعه جاهلیت آن زمان از این موهبت الهی اثرگذار در جهت توسعه دین بهره بردند و عامل اصلی توسعه اسلام شدند. 

وی اظهار کردند: رد پای اخلاق در دعوت پیامبر اسلام (ص) آن هم در اوج جاهلیت به خوبی نشان می‎دهد رویکرد ایشان، گرایش گسترده مردم به دین اسلام را دربرداشت. ایشان نه با اتکا به سخنرانی‌ها و بیان احکام دین، بلکه با آموزش اخلاق انسانی دنیا را متوجه اهمیت و نگاه بلند مرتبه اسلام کردند. بدین ترتیب دین مبین اسلام در اندک زمانی به واسطه اخلاق نیکو و خصلت‌های برجسته اخلاقی پیامبر اسلام (ص) شناخته شد و گسترش پیدا کرد. 

بهداروند با اشاره به سبک زندگی پیامبر اسلام (ص)، افزود: سبک زندگی خاتم‌النبیین (ص) به شیوه‌ای بود که مردم را به خود جذب می‌کرد. ایشان هرگز دروغ، نفاق، تهمت ناروا و بی‌احترامی… انجام ندادند و همین جذابیت شخصیت ایشان را چند برابر کرده بود. 

وی سیره اخلاقی پیامبراسلام (ص) را از نگاه قرآن کریم مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: خداوند متعال در آیات ابتدای سوره قلم آیات یک تا چهار می‌فرمایند: «ن وَ الْقَلَمِ وَ ما یَسْطُرُونَ ما أَنْتَ بِنِعْمَةِ رَبِّکَ بِمَجْنُونٍ وَ إِنَّ لَکَ لَأَجْراً غَیْرَ مَمْنُونٍ وَ إِنَّکَ لَعَلی خُلُقٍ عَظِیمٍ، که تو به خاطر (لطف و) نعمت پروردگار دیوانه نیستی و همانا برای تو پاداش بی‌پایان است و حقّاً که تو بر اخلاق بزرگی استواری» در این آیات عصمت و مصونیت پیامبر در سایه لطف الهی یاد آوری شده است. در کتاب مکارم الاخلاق نیز خود خاتم‌الانبیا در مورد هدیه خداوند به ایشان می‌فرمایند: پروردگارم مرا تربیت نمود و چه خوب تربیت کردند. 

این کارشناس علوم قرآنی، الگوگیری از حضرت محمد (ص) را مهم دانست و تصریح کرد: پیامبر اسلام (ص) همه را به خوش‌اخلاقی دعوت می‌فرمایند، در روایت‌ها آمده است حضرت محمد (ص) فرمودند: «محبوب‌ترین شما در نزد خدا، خوش‌اخلاق‌ترین شما است.» همچنین در جایی دیگر ایشان فرمودند: «خوش‌اخلاقی در بین مردم، زینت اسلام است.» در کتاب مکارم‌الاخلاق نیز سخنی دیگر از حضرت محمد (ص) آمده است که می‌فرماید: «من ادب‌آموخته خدا هستم و علی، ادب‌آموخته من است. پروردگارم مرا به سخاوت و نیکی کردن فرمان داد و از بخل و سختگیری بازَم داشت. در نزد خداوند عزّوجلّ چیزی منفورتر از بخل و بداخلاقی نیست. بداخلاقی، عمل را ضایع می‌کند، آن‌سان که سرکه عسل را.» 

بهداروند دین اسلام را دین وحدت نامید و تصریح کرد: اسلام دین وحدت است؛ همین وحدت و یکپارچگی آن را فراگیر کرد و سبب شد دشمنان و کفار به مبارزه با پیامبر اسلام (ص) بپردازند و در این زمینه جنگ‌های متعددی را برنامه‌ریزی کرده و به اجرا بگذارند. وی رویکرد پیامبر اسلام (ص) و اقبال جامعه جهانی را مورد بحث و بررسی قرار داد و افزود: از نگاه فیلسوفان غربی اسلام یک دین بنیادگراست و رویکرد ویژه پیامبر اسلام (ص) زمینه توسعه آن را فراهم کرد. به همین دلیل همه آموزه‌های اخلاقی ایشان به‌عنوان شاخصی برای تمام ادیان توحیدی محسوب می‌شود. ایشان را خاتم‌الانبیا (ص) نامیدند، یعنی پیامبری که دینی که کامل شده را آورده و با اخلاق‌گرایی دستورات الهی را به جامعه بشری تقدیم کرده است و بعد از ایشان دیگر نیازی به پیامبری الهی و توحیدی نیست تا ابلاغات خداوند را به بشر ارائه کند. 

این کارشناس علوم قرآنی وحدت را فصلی مهم و مشترک در اسلام دانست و تصریح کرد: وحدت، نقطه مشترک اتحاد و همبستگی برای مسلمانان است؛ تنها کسانی که اسلام آمریکایی دارند، بر اساس توهین به ادیان و تفکرات و اعتقادات دیگران حرکت می‌کنند. رمز عملیات پیامبر اکرم (ص) برای توسعه دین اسلام همان وحدت بود؛ مقوله‌ای که جامعه امروز باید به آن توجه ویژه داشته باشد. 

وی تاکید کرد: بازخوانی سخنان مقام معظم رهبری به خوبی نشان می‌دهد که ایشان بدون هیچ‌گونه توهین به سایر ادیان به بیان حقیقت‌های دین اسلام پرداخته‌اند و این الگویی ارزشمند برای تمام کسانی است که به دنبال گفت‌وگوی دینی هستند. 

بهداروند تصریح کرد: اسلام دین اخلاق است. پس کار غیراخلاقی با دین اسلام منافات دارد. وحدت در مقابل قدرت جهانی می‌تواند توانمندی و قدرت جامعه اسلامی را به رخ بکشد، بنابراین باید از هرگونه تفرقه دوری کرد. 

وی نقش اتحاد را مهم دانست و افزود: نقش اتحاد امت اسلامی در زندگی اجتماعی سیاسی آنان بسیار کارساز و موثر است و مسلمانان می‌توانند در پرتو آن به هر هدف و کار بزرگی که بخواهند با پیروزی و سرفرازی برسند، بدین جهت قرآن مجید آنان را به گذشته تلخ تاریخ یعنی به زمان قبل از ظهور اسلام که در ظلمت جهل و آتش اختلاف می‌سوختند، توجه می‌دهد. 

بهداروند در بخشی دیگر مقوله وحدت را از دیدگاه قرآن کریم مورد بررسی قرار داد و اظهار کرد: خداوند متعال در آیه ۱۰۲ سوره آل‌عمران می‌فرمایند: «و اعتصموا بحبل الله جمیعا و لا تفرقوا و اذکروا نعمة الله علیکم اذ کنتم اعداء فالف بین قلوبکم فاصبحتم بنعمته اخوانا و کنتم علی شفا حفرۀ من النار فانقذکم منها، مردمی که از تمدن و فرهنگ و آداب انسانی بی‌بهره بودند وقتی‌که در پناه اسلام و قرآن قرار گرفتند، با اتحاد و یکپارچگی، اساس جامعه نوین و پویایی را پی ریختند که ستاره درخشان اقبالشان چشمان تیره جهانیان را روشن و قلوب افسرده و نومیدشان را امیدوار ساخت.»

 
انتهای پیام/