مستند «عدل مظفر» نگاهی به مجلس اول

میلاد محمدی کارگردان مستند «عدل مظفر» در گفت‌وگو با میزان در مورد مضمون این مستند گفت: این مستند از ظهور مشروطه در دوره مظفرالدین شاه و فراز و نشیب‌های آن تا به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه می‌پردازد. به عبارت دیگر «عدل مظفر» بازه زمانی بعد از امضای فرمان مشروطیت به دستور مظفرالدین شاه تا به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه را که فاصله یک سال و نیم را به خود اختصاص داده، مطرح کرده است.

وی افزود: همیشه در مورد قبل و بعد از به توپ بستن مجلس سخنان بسیاری بیان شده بود، اما اینکه در همان بازه زمانی از تأسیس تا به توپ بستن مجلس چه رویدادهایی رخ داد و مطرح شد، اطلاعات بیان نشده‌ای بود. بدین ترتیب با یک کار پژوهشی وارد ساخت مستند «عدل مظفر» شدیم. من با این دیدگاه وارد گود ساخت مستند «عدل مظفر» شدم که مردمی که به تازگی صاحب مجلس شده‌اند با چه شیوه‌ای به سخن گفتن در صحن می‌پردازند و آداب برگزاری مجلس چگونه است و یا برای صحبت کردن رعایت نوبت و حتی نحوه نشستن چه رویه‌ای را در پیش گرفتند؛ این مهم با توجه به وجود جمع متناقض شکل گرفته با عنوان نماینده مجلس قابل توجه بود.

محمدی در مورد مصوبات مجلس اول اظهار کرد: نکته دیگر اینکه مصوباتی که در این مجلس تصویب می‌شد تا چه حد در تصمیمات کشور تأثیر داشت و از نظر کیفی چه میزان مترقی بوده است، از سوی دیگر، چگونه مسیر تندرویی در مجلس اول پیش گرفته شد و تنش‌هایی ایجاد شد و در ادامه چالش‌هایی که با محمدعلی شاه پیش آمد و در نهایت به توپ بسته شدن مجلس است.

وی در مورد سابقه پژوهشی برای ساخت مستند «عدل مظفر» اظهار کرد: ساخت مستند «عدل مظفر» حدود دو سال تحقیق و پژوهش را به خود اختصاص داد. منابع کمی در ظاهر باقی مانده بود، اما توانستیم با تلاش فراوان پژوهش‌های مفصلی را انجام دهیم، اگر چه مشکلاتی را نیز به همراه داشت، اما سرانجام نتایج ارزشمندی به دست آمد. منشی‌هایی در آن زمان برای مجلس در نظر گرفته شده بودند، تمام مکالمات درون مجلس را ثبت می‌کردند و بعدها نوشته‌های آنان منتشر شد.

محمدی تصریح کرد: من از آن اطلاعات استفاده کردم تا بتوانم دیالوگ‌های مجلسیان دور اول را بازسازی کنم. بنابراین ابتدا کتاب مشروح مذاکرات مجلس اول را که خیلی بزرگ و قطور بود، خواندم و اتفاقات بامزه‌ای در آن دیدم که برای بدیهی‌ترین مسائل بحث داشتند؛ به‌عنوان مثال نمی‌دانستند چطور باید نوبت بگیرند، صحبت کنند و میان صحبت یکدیگر نپرند که نظم جلسه حفظ شود.

کارگردان مستند «مرتضی مطهری» در مورد منابع دیگر پژوهش به منظور ساخت مستند «عدل مظفر» تصریح کرد: کتاب‌هایی که به انقلاب مشروطه پرداختند، همانند کتاب خاطرات احتشام‌السلطنه، خاطرات و خطرات مختارالسلطنه، هدایت و یا کتاب زندگی طوفانی سید حسن تقی‌زاده را مورد بررسی قرار دادم و از آن اطلاعاتی را استخراج کردم و بر اساس آن‌ها روایت ما شکل گرفت.

وی در مورد تکنیک اجرای مستند «عدل مظفر» بیان کرد: برای جذاب‌تر شدن مستند از تکنیک گرافیک متحرک، موشن‌گرافی و پویانمایی استفاده شد. این امر زمان‌بر بود، اما در نهایت روند نو و جدیدی را در مستند به نمایش می‌گذاشتند، بعد از آن بازسازی صدا، شخصیت‌ها و تنظیم دیالوگ‌های آنان بود که در این میان زنده‌یاد حسین محب اهری نیز نریشن‌های آن را اجرا کرد و به عنوان آخرین کار از او بر جای ماند. تلاش کردیم بعضی صحنه‌ها و صداهای نماینده‌ها را با استفاده از تکنیک خاصی بازسازی کنیم و جنبه نمایشی پیدا کرد. بازسازی این صحبت‌ها برای کسانی که امروز زندگی می‌کنند، جذاب و بامزه است.

این مستندساز اظهار کرد: خیلی بین افراد مجلس اول کشمکش بوده و همین امر باعث می‌شد بتوانیم طنزهایی را در دیالوگ‌ها بگنجانیم. مجلس اول یکی از مترقی‌ترین مجلس‌های ایران به شمار می‌رود و به معنی واقعی مجلس متکثری است، یعنی از صنف کله‌پز تا محمدخان مصدق که دکترای حقوق از سوئیس داشته، در آن حاضر بودند.

محمدی در مورد چالش‌های ساخت مستند «عدل مظفر» خاطرنشان کرد: چالش اصلی ما حول محور کمبود متریال بود، اینکه چگونه تاریخ آن دوران را روایت کنیم و در عین حال دچار کلیشه نشویم؛ این سخت‌ترین چالش ما بود. بازخوردها نیز نشان می‌داد کسانی که به تاریخ علاقه‌مند هستند، استقبال بسیار خوبی از مستند داشتند. از سوی دیگر این برنامه از شبکه مستند پخش شد که عموما برنامه‌های تخصصی‌تری را منعکس می‌کند.

وی تاکید کرد: مستند «عدل مظفر» به گونه‌ای تولید شده بود که اثری برای همه اقشار به حساب بیاید و در حوزه عمومی نیز بتواند مورد استفاده قرار گیرد. استقبال مخاطبان سبب شد خستگی از تن من و همکارانم خارج شود. در این میان همراهی‌های فرزانه ابراهیم‌زاده نیز کمک بسیاری به دیده شدن مستند «عدل مظفر» کرد.

انتهای پیام/