توافق غلات دریای سیاه و تاثیر بر ناامنی غذایی

خبرگزاری میزان - همزمان با آغاز جنگ اوکراین، بسیاری از کشور‌ها و کارشناسان نسبت به تاثیر درگیری‌ها بر قیمت مواد غذایی در سرتاسر جهان هشدار دادند. آن‌ها می‌گفتند که توقف صادرات غلات و مواد غذایی روسیه و اوکراین تاثیرات مهمی بر موضوع غذا در سطح جهانی خواهد داشت.

تا پیش از آغاز جنگ، روسیه و اوکراین از بزرگ‌ترین صادرکنددگان محصولات کشاورزی و غلات بودند.

کارشناسان می‌گویند که دیدار «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهور ترکیه با «ولادیمیر پوتین»، همتای روس خود چند روز قبل نتوانست دستاوردی در احیای ابتکار غلات دریای سیاه داشته باشد.

پس از این دیدار اردوغان نسبت به این توافق ابراز خوش‌بینی کرد، اما شواهد ملموسی مبنی بر موفقیت در این زمینه هنوز مبهم است. در همین حال، پوتین بار دیگر اتهامات علیه غرب را به دلیل عدم انجام تعهدات خود در توافقنامه تکرار کرد. 

«شینهوا» در گزارشی گفت که تحلیلگران نگران هستند که فقدان توافق غلات امنیت غذایی کشور‌های کم‌درآمد در خاورمیانه و آفریقا را تهدید کند. این کارشناسان از غرب می‌خواهند که تضمین‌های لازم را برای حفظ زنجیره تامین مواد غذایی به روسیه ارائه دهد. 

«سرکان دمیرتاش»، تحلیلگر سیاست خارجی گفت: متقاعد کردن روسیه برای مشارکت در یک قرارداد غلات دوم یک دستورکار دشوار است. برای تضمین یک توافق، اردوغان باید تلاش‌های خود را دوچندان کند.

آمریکا و اتحادیه اروپا اتهامات مطرح شده از سوی مسکو را بی‌ارزش دانسته و تاکید کرده‌اند که تحریم‌های آن‌ها غلات و کود‌های شیمیایی روسیه را هدف قرار نمی‌دهد.

«کمال بن یونس»، مدیر بنیاد «ابن رشد» برای مطالعات عربی و آفریقایی در تونس گفت: تصمیمات آمریکا و ناتو برای تحریم اقتصادی روسیه خسارات مالی قابل توجهی را به بسیاری از کشور‌های جهان، به‌ویژه در آفریقا و کشور‌های خاورمیانه وارد کرد.

شکست در احیای توافق غلات دریای سیاه می‌تواند عواقب گسترده‌ای بر کشور‌های کم‌درآمد در خاورمیانه و آفریقا داشته باشد که به شدت به صادرات غلات اوکراین و روسیه متکی هستند. 

پیش از تعلیق، قرارداد اصلی صادرات نزدیک به ۳۳ میلیون تن غلات از اوکراین به بازار‌های جهانی را تسهیل می‌کرد که به نفع کشور‌های در حال توسعه، به‌ویژه در خاورمیانه و آفریقا بود. 

توقف اجرای توافق در ماه جولای قبلا بر قیمت جهانی غلات تأثیر گذاشته بود و نگرانی‌ها را درباره امنیت غذایی و یک بحران بالقوه غذایی در سراسر جهان افزایش داد.

مقصد غلات اوکراین 

بر اساس گزارش مرکز هماهنگی مشترک سازمان ملل، ۵۷ درصد از مواد غذایی صادر شده از اوکراین بر اساس این توافق به کشور‌های در حال توسعه و ۴۳ درصد به کشور‌های توسعه‌یافته صادر شده بود.

چین، اسپانیا، ترکیه و ایتالیا بیشترین میزان واردات این غلات را داشتند.

این در حالی است که روسیه یکی از دلایل توقف اجرای این توافق را عدم صادرات غلات بیشتر به کشور‌های فقیرتر اعلام کرد. 

تخمین زده می‌شود که بیش از ۵۰ میلیون نفر در سراسر سومالی، کنیا، اتیوپی و سودان جنوبی در حال حاضر به دلیل سال‌های متوالی بدون بارندگی کافی به کمک‌های غذایی نیاز دارند.

با این حال، سازمان ملل ادعا می‌کند که اوکراین ۷۲۵ هزار تن غله به برنامه جهانی غذا (WFP) ارسال کرد که به‌عنوان کمک‌های بشردوستانه به افغانستان، جیبوتی، اتیوپی، کنیا، سومالی، سودان و یمن ارسال شده است. 

چرا روسیه از تمدید قرارداد غلات خودداری کرد؟

زمانی که سازمان ملل در این توافق میانجیگری کرد، به روسیه گفت که به افزایش صادرات غلات و کود‌های شیمیایی این کشور کمک خواهد کرد.

مسکو می‌گوید محدودیت‌های گسترده موجود، شرکت‌های کشتیرانی، بانک‌های بین‌المللی و بیمه‌گران را از معامله با تولیدکنندگان روسیه منصرف کرده است.

روسیه درخواست کرد تا بانک دولتی کشاورزی خود، Rosselkhozbank، مجدد به سیستم پرداخت سریع سوئیفت (که همه بانک‌های روسیه در ژوئن ۲۰۲۲ از آن محروم شدند) متصل شود.

سازمان ملل پیشنهاد کرد که روسیه یک شرکت تابعه از این بانک ایجاد کند که اجازه استفاده از سوئیفت را داشته باشد.

سایر طرح‌های پیشنهادی، مانند پردازش پرداخت‌ها برای غذا و کود از طریق بانک آمریکایی JPMorgan Chase یا از طریق بانک صادرات و واردات آفریقا نیز شکست خورد.

روسیه می‌گوید در صورت برآورده شدن شرایط مد نظرش، دوباره به توافق می‌پیوندد.

اوکراین غلات خود را چگونه صادر می‌کند؟

بر اساس گزارش UKrAgroConsult که با تولیدکنندگان غلات اوکراینی همکاری می‌کند، صادرات گندم از زمان پایان توافق بسیار بالا باقی مانده، اما صادرات ذرت به میزان قابل توجهی کاهش یافته است. 

هیئت توسعه کشاورزی و باغبانی انگلیس (AHDB) می‌گوید ۶۵ درصد از صادرات غلات اوکراین در حال حاضر از بنادر Izmail و Reni در رودخانه دانوب انجام می‌شود. سپس غلات از طریق رودخانه و کانال‌ها به دریای سیاه و از طریق بنادر دریایی «سولینا» و «کنستانتا» در رومانی صادر می‌شود.

انتهای پیام/