تاثیر اقدام‌های قهری یک‌جانبه بر بهره‌مندی از حقوق بشر

خبرگزاری میزان – پنجاه‌وچهارمین نشست عادی شورای حقوق بشر سازمان ملل از روز ۱۱ سپتامبر (۲۰ شهریور) کار خود را آغاز می‌کند و در روز ۱۳ اکتبر (۲۱ مهر) پایان می‌یابد؛ این نشست که در کاخ ملل ژنو (مقر دفتر سازمان ملل در سوئیس) برگزار می‌شود، از جهات مختلفی بسیار مهم ارزیابی می‌شود.

ترکیب شورای حقوق بشر در پنجاه‌وچهارمین نشست به این شرح است: الجزایر، آرژانتین، بنگلادش، بلژیک، بنین، بولیوی، کامرون، شیلی، چین، کاستاریکا، ساحل عاج، کوبا، جمهوری چک، اریتره، فنلاند، فرانسه، گابن، گامبیا، گرجستان، آلمان، هندوراس، هند، قزاقستان، قرقیزستان، لیتوانی، لوکزامبورگ، مالاوی، مالزی، مالدیو، مکزیک، مونته نگرو، مراکش، نپال، پاکستان، پاراگوئه، قطر، رومانی، سنگال، سومالی، آفریقای جنوبی، سودان، اوکراین، امارات، انگلیس، آمریکا، ازبکستان و ویتنام.

رئیس شورای حقوق بشر در سال ۲۰۲۳ «واسلاو بالک» از جمهوری چک است و چهار معاون وی از کشور‌های گامیبیا، مالدیو، لوکزامبورگ و بولیوی هستند.

نشست پنجاه‌وچهارم ساعت ۱۰ صبح روز دوشنبه ۱۱ سپتامبر به ریاست «واسلاو بالک»، رئیس اهل جمهوری چک شورای حقوق بشر در سال جاری میلادی افتتاح می‌شود؛ «ولکر تورک»، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل نیز از سخنرانان مراسم افتتاحیه نشست خواهد بود.

در این دور از نشست عادی شورای حقوق بشر ۲۹ گفت‌وگوی تعاملی برگزار می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به آزار و اذیت سایبری کودکان، حقوق مردمان بومی، مسلمانان روهینگیا و تاثیر اقدام‌های قهری یک‌جانبه بر بهره‌مندی از حقوق بشر اشاره کرد.

در واقع، در هفته نخست این دور از نشست شورای حقوق بشر ۲ گفت‌وگوی تعاملی با گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد حقوق بشر درباره آب آشامیدنی سالم و بهداشت و گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد تاثیر منفی اقدام‌های قهری یک‌جانبه بر برخورداری از حقوق بشر برگزار خواهد کرد.

بر اساس قطعنامه‌های ۲۷/۲۱ و ۴۵/۵ شورای حقوق بشر و قطعنامه ۷۶/۱۶۱ مجمع عمومی، از گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد تاثیر منفی اقدام‌های قهری یک‌جانبه بر برخورداری از حقوق بشر در اجرای ماموریت خود، درخواست شده تا کلیه اطلاعات مربوط به تاثیر منفی اقدام‌های قهری یک‌جانبه بر برخورداری از حقوق بشر، روندها، تحولات و چالش‌های مربوطه و رهنمود‌ها و توصیه‌هایی در مورد راه‌ها و روش‌های پیشگیری و به حداقل رساندن و جبران اثرات نامطلوب آن‌ها بر حقوق بشر را با هدف جلب توجه شورای حقوق بشر، مجمع عمومی و کمیساریای عالی سازمان ملل به موقعیت‌ها و موارد مربوطه ارائه کند.

اهمیت مسئله آنجا است که تحریم‌های یک‌جانبه با وجود قانونی بودن تردیدبرانگیزشان بر اساس قوانین بین‌الملل همچنان بسط می‌یابند؛ گزارشگر ویژه سازمان ملل در نشست پیش‌رو به گزارش‌هایی می‌پردازد که به بررسی تاثیر پایبندی بیش از حد به این تحریم‌ها بر حق سلامت، به‌ویژه «حق هر کس برای برخورداری از بالاترین امکانات قابل دستیابی به استاندارد سلامت جسمی و روانی» براساس ماده ۱۲ میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی توجه می‌کنند.

گزارشگر ویژه سازمان ملل در موضوع تاثیر تحریم‌ها بر برخورداری از حقوق بشر ۲ گزارش با عناوین «تاثیر اقدامات اجباری یک‌جانبه بر حق بر سلامت» و «تحریم‌های ثانویه، رعایت بیش از حد و حقوق بشر» ارائه می‌کند.

نخستین گزارش «آلنا دوهان» بر این مشکل متمرکز خواهد بود و بر این فرض استوار است که آسیب ناشی از تحریم‌های یک‌جانبه، افراد یا گروه‌های خاصی از افراد مانند مبتلایان به بیماری‌های خاص یا کسانی را که در موقعیت‌های آسیب‌پذیر قرار دارند، در مرحله نخست و سپس در پی سرریز اثرات منفی کل جمعیت را هدف قرار می‌دهد؛ تاثیر بر حق بر سلامتی می‌تواند مستقیم یا غیرمستقیم باشد.

در گزارش «دوهان» به ناتوانی بیماران برای دسترسی به دارو‌ها و تجهیزات پزشکی ساخته شده در خارج از کشور و ناتوانی بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌های کشورهای تحت تحریم در تهیه تجهیزات پزشکی و قطعات مناسب و ضروری برای تشخیص و درمان مناسب بیماری‌ها اشاره و تاکید شده است که گاهی این امر ناشی از ممنوعیت‌های تحریمی است و در برخی مواقع به دلیل رعایت بیش از حد تحریم‌ها توسط موسسات و شرکت‌های مالی که به دنبال اجتناب از خطرات قانونی از پردازش پرداخت‌ها و ارسال کالا‌های مجاز پزشکی و بشردوستانه به یک کشور تحت تحریم خودداری می‌کنند.

استفاده روزافزون از تحریم‌های ثانویه به‌عنوان یک اقدام اجرایی برای تحریم‌های اولیه و رعایت بیش از حد گسترده تحریم‌ها برای کاهش انواع خطرات (خطر نقض سهوی، خطر هدف قرار گرفتن توسط تحریم‌های ثانویه، خطر شهرت و غیره) گسترش می‌یابد و تاثیر تحریم‌های یکجانبه را نه تنها بر حق سلامت بلکه بر کل طیف حقوق بشر تشدید می‌کند؛ گزارش دوم به دنبال بررسی آسیب‌هایی است که به‌طور کلی از طریق اقدام‌های قهری یک‌جانبه به حقوق بشر وارد می‌شود.

گزارش مذکور برای هفتادوهشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل در اکتبر ۲۰۲۳ تهیه می‌شود و هدف آن ارزیابی ماهیت مجازات‌های مدنی و کیفری است که توسط طرف‌های تحریم‌کننده مانند آمریکا، اتحادیه اروپا، انگلیس و دیگران اعمال می‌شود.

دیگر موضوع مهم مورد بحث در این دور از نشست‌های عادی شورای حقوق بشر سازمان ملل، موضوع هتاکی‌های مکرر به قرآن کریم در کشورهای اروپایی است؛ شورای حقوق بشر سازمان ملل اخیرا اعلام کرد که اقدام‌های هتاکانه به قرآن کریم در اروپا در نشست پیش رو مورد بحث قرار می‌گیرد.

«بالک»، در جریان یک کنفرانس خبری در ژنو، گفت: «تورک» موضوع حملات مکرر به قرآن کریم در اروپا را در دستور کار این نشست قرار می‌دهد؛ ضمن این که من معتقدم که شرکت‌کنندگان در این دور از نشست نیز این موضوع را بررسی خواهند کرد؛ این نشست طولانی‌ترین نشست شورای حقوق بشر خواهد بود.

به گفته وی در نشست پنجاه‌وچهارم شورای حقوق بشر وضعیت حقوق بشر در کشور‌های مختلف بررسی می‌شود و ۱۳۰ گزارش منتشر خواهد شد.

ارائه گزارش‌های شفاهی درباره وضعیت حقوق بشر در کشور‌های سریلانکا، افغانستان، نیکاراگوئه، اتیوپی، روسیه، سوریه، بوروندی، اوکراین، ونزوئلا، سودان جنوبی، کامبوج، سومالی، جمهوری آفریقای مرکزی، گرجستان و یمن در دستور کار این نشست قرار دارد؛ ضمن اینکه نتایج نهایی بررسی دوره‌ای جهانی فرانسه، تونگا، رومانی، مالی، مونته نگرو، بوتسوانا، باهاما، بوروندی، لوکزامبورگ، باربادوس، امارات، اراضی اشغالی، لیختن اشتاین و صربستان نیز ارائه می‌شود.

در پایان نشست پنجاه‌وچهارم، شورای حقوق بشر در مجموع ۱۲ دارنده ماموریت رویه‌های ویژه و هفت عضو کمیته مشورتی خود را منصوب خواهد کرد.

انتهای پیام/