تشدید تنش‌ها میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان بر سر قره‌باغ

خبرگزاری میزان - یک گزارش می‎گوید که فروشگاه‌ها در منطقه قره‌باغ هنوز فعالیت می‌کنند، اما قفسه‌ها خالی است؛ با ادامه تنش‌ه، غذا، دارو، لوازم بهداشتی، سوخت و... در مرکز قره‌باغ کوهستانی، که در سطح بین‌المللی به عنوان قلمرو جمهوری آذربایجان شناخته می‌شود، با کمبود مواجه است. 

منطقه مورد مناقشه عمدتا ارمنی‌نشین است؛ کالا‌ها از طریق کریدور «لاچین»، به ارمنستان متصل است، اما از دسامبر ۲۰۲۲ از سوی جمهوری آذربایجان مسدود شده، تامین می‌شود؛ انسداد این کریدور ارتباط منطقه را با جهان خارج قطع می‌کند.

صلیب سرخ بین‌المللی و نیرو‌های روسیه که توافقنامه آتش‌بس مورد مذاکره بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۲۰ را زیر نظر داشتند، تا همین اواخر قادر به ارائه کمک بودند اما در ماه ژوئن، پس از درگیری بین نظامیان ارمنستانی و جمهوری آذربایجان در مرز مشترک، باکو محاصره را تشدید کرد.

به گفته منابع ارمنستانی، حدود ۱۲۰ هزار نفر مجبور به تحمل این وضعیت شده‌اند، اگرچه مقام‎های جمهوری آذربایجان می‌گویند این آمار به میزان قابل توجهی کمتر است.

ادامه مذاکرات ارمنستان و جمهوری آذربایجان 

ارمنستان و جمهوری آذربایجان در واقع ماه‌هاست در حال مذاکره برای پایان دادن به درگیری هستند.

پیشرفت در مذاکرات گام بزرگی رو به جلو در مناقشه‌ای خواهد بود که ۳۰ سال است ادامه دارد. 

اولین جنگ بین ۲ کشور در اوایل دهه ۱۹۹۰ و اندکی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی آغاز شد و از آن زمان تاکنون حوادث مکرری بین آن‌ها رخ داده است. 

از آنجایی که منطقه قره‌باغ به طور کامل در داخل مرز‌های جمهوری آذربایجان قرار دارد، این کشور در ادعای خود بر این منطقه به اصل تمامیت ارضی استناد می‌کند. با این حال، اکثریت جمعیت قره‌باغ را ارمنستانی‌ها تشکیل می‌دهند؛ به همین دلیل ارمنستان بر تعیین سرنوشت برای جمعیت خود اصرار دارد.

بخش‌هایی از قره‌باغ قبلا در سال ۱۹۹۱ خود را مستقل اعلام کردند، اگرچه هیچ کشوری در جهان این موضوع را به رسمیت نمی‌شناسد. 

در سال ۲۰۲۰، جنگ دوم بین ۲ کشور بر سر منطقه آغاز شد و آتش‌بس متعاقب آن با میانجیگری مسکو به جمهوری آذربایجان کمک کرد تا کنترل بخش‌هایی از قلمرو مورد مناقشه را دوباره به دست بگیرد.

با وجود نظارت نیرو‌های روسیه بر آتش‌بس، درگیری‌های مرگبار همچنان ادامه دارد. 

تخمین زده می‌شود که حدود ۳۵ هزار نفر از زمان آغاز درگیری جان خود را از دست داده و صد‌ها هزار نفر مجبور به فرار از منطقه شده‌اند. 

نمایندگان باکو و ایروان در ۲ سال گذشته چندین بار در بروکسل، واشنگتن و مسکو با هدف تبدیل توافق آتش‌بس شکننده به یک معاهده صلح پایدار ملاقات کرده‌اند. تنها با میانجیگری اتحادیه اروپا شش مذاکره انجام شده است. 

در ماه می، «نیکول پاشینیان»، نخست وزیر ارمنستان، مردم این کشور را با یک اعلامیه جنجالی داخلی غافلگیر کرد.

به گفته وی، تا زمانی که ارمنستانی‌ها در قره‌باغ اقلیتی در نظر گرفته شوند که از حقوق جامع و تضمین‌های امنیتی برخوردارند، این منطقه را به عنوان بخشی از جمهوری آذربایجان به رسمیت خواهد شناخت.

با این حال دولت خودخوانده قره‌باغ، متشکل از ارمنستانی‌ها که از سال ۲۰۱۷ این منطقه را «جمهوری ارزاخ» می‌نامد، تاکنون از ادغام با جمهوری آذربایجان خودداری کرده است. 

«الهام علی‌اف»، رئیس جمهور جمهوری آذربایجان نیز به این راه حل تمایلی نشان نداده است.

او بار‌ها خواستار انحلال دولت و پارلمان «جمهوری آرتساخ» و ادغام ارمنستانی‌های ساکن در قره‌باغ به عنوان «شهروندان عادی و وفادار» در جمهوری آذربایجان شده است.

تأثیرات ژئوپلیتیکی متضاد در موضوع قره‌باغ

به گزارش «دویچه وله»، مذاکرات میان طرفین به دلیل منافع کشور‌های همسایه، به ویژه ترکیه و روسیه، پیچیده‌تر شده است.

آنکارا کم و بیش آشکارا از جمهوری آذربایجان حمایت می‌کند؛ ترکیه همچنین یکی از مشتریان مهم گاز طبیعی جمهوری آذربایجان است. 

از سوی دیگر، روسیه موقعیت کمی پیچیده‌تر دارد، زیرا روابط خود را با هر دو جمهوری شوروی سابق حفظ کرده است؛ هرچند ارتباطش با ارمنستان بیشتر است.

با این حال، در توافقنامه آتش‌بس مورد مذاکره مسکو، جمهوری آذربایجان کنترل مناطق وسیعی از قره‌باغ را به دست گرفت.

علاوه بر این، ارتش روسیه که قرار است یک نیروی حافظ صلح باشد، در درگیری‌هایی که بار‌ها در امتداد مرز شعله‌ور شده، بسیار خویشتن‌دار بوده است. 

در حالی که دیپلمات‌های بین‌المللی می‌گویند که یک توافق قابل اجرا می‌تواند تا پاییز حاصل شود، اما هنوز موانع قابل توجهی برای غلبه بر اختلافات وجود دارد.

انتهای پیام/