آنچه باید درباره کودتا در نیجر بدانیم/ از سرنگونی محمد بازوم تا تهدید به مداخله نظامی

خبرگزاری میزان - در ۲۶ جولای (چهارم مرداد)، ارتش در نیجر کودتا کرده و «محمد بازوم»، رئیس جمهور این کشور را برکنار کرد. 

۴۸ ساعت بعد، «عبدالرحمانه چیانی»، رئیس شورای ملی حفاظت از میهن نیجر (CNSP) که به تازگی تشکیل شده بود، خود را رئیس حکومت نظامی معرفی کرد. 

به گزارش روزنامه «لموند» فرانسه، پس از کودتای مالی، بورکینافاسو و گینه بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲، این چهارمین کودتا در منطقه بود. 

جامعه جهانی خواستار احیای نظم قانون اساسی نیجر و آزادی رئیس جمهور سرنگون شده است که نه کشور را ترک کرده و نه از ریاست جمهوری استعفا کرده است. 

تحریم‌ها و محکومیت‌های اقتصادی و همچنین تهدید به استفاده از زور از سوی جامعه اقتصادی کشور‌های غرب آفریقا (ECOWAS) باعث عقب‌نشینی کودتاگران از مواضع خود نشده است.

در حال حاضر، حکومت نظامی نیجر می‌تواند روی حمایت حکومت‌های نظامی در بورکینافاسو و مالی حساب کند.

در جریان کودتا چه گذشت؟
در ۲۶ جولای (چهارم مرداد)، نظامیان کودتاچی، که اعضای زبده گارد ریاست جمهوری بودند محمد بازوم را سرنگون کردند. رئیس جمهور نیجر، همراهان و پسرش از آن زمان در اقامتگاه رسمی داخل کاخ ریاست جمهوری نگهداری می‌شوند.

«آمادو آبدرامانه» به نمایندگی از رئیس شورای ملی حفاظت از میهن نیجر در ۲۷ جولای (پنجم مرداد) گفت که این کودتا نتیجه ادامه بدتر شدن وضعیت امنیتی و حکومت اقتصادی و اجتماعی ضعیف است. 

در ۲۸ جولای (ششم مرداد)، پس از ۲ روز بلاتکلیفی و مذاکره، «چیانی» که رئیس گارد ریاست جمهوری بود، خود را رئیس حکومت نظامی معرفی کرد. او می‌گوید که هدفش حفاظت از کشور نیجر بوده است.

به گفته چندین منبع نیجریه‌ای و خارجی، چیانی پیش از این قرار بود از سوی بازوم از وظایف خود برکنار شود. با این حال، «اوهومودو ماهامادو»، نخست وزیر نیجر این موضوع را رد کرد و در مصاحبه‌ای گفت که این موضوع در جلسه شورای وزیران که قرار بود در ۲۷ جولای برگزار شود، در دستور کار قرار نگرفته بود و هیچ حکمی نیز در این زمینه وجود نداشته است.

اولین گام به سوی دولت انتقالی در روز دوشنبه هفتم آگوست (۱۶ مرداد)، با انتصاب «علی ماهمانه لمینه زینه» به عنوان نخست وزیر برداشته شد. 

نظر مردم نیجر درباره موتای فعلی چیست؟
به گزارش «سی‌ان‌ان»، حامیان بازوم در ۲۶ جولای تلاش کردند به محل اقامت وی نزدیک شوند. آن‌ها خواستار آزادی رئیس جمهور شدند که با ۵۵.۷۵ درصد آرا در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری فوریه ۲۰۲۱ انتخاب شد. آن‌ها به سرعت از سوی گارد ریاست جمهوری متفرق شدند.

در طرف مقابل، مقامات حکومت نظامی در چندین تظاهرات با حضور هزاران نفر در ۳۰ جولای (هشتم مرداد) و سوم آگوست (۱۲ مرداد) همزمان با سالگرد استقلال این کشور، و ششم آگوست (۱۵ مرداد) مورد حمایت گسترده قرار گرفتند. 

واکنش جامعه جهانی به کودتای نیجر
در ساعات اولیه کودتا جامعه اقتصادی کشور‌های غرب آفریقا (ECOWAS)، اتحادیه آفریقا (AU)، اتحادیه اروپا (EU)، فرانسه و آمریکا سرنگون شدن بازوم را محکوم کرده و خواهان آزادی و بازگشت او به قدرت شدند. 

روسیه خواستار صلح‌طلبی شد. «بولا تینوبو»، رئیس جمهور نیجریه و رئیس دوره‌ای ECOWAS در ۲۶ جولای اعلام کرد که یک هیئت ECOWAS به نیامی، پایتخت نیجر اعزام شد تا با چیانی مذاکره کرده و به او کشوری را برای تبعید پیشنهاد دهد.

در نهایت این هیئت قادر به دیدار با رئیس جمهور مخلوع یا حکومت نظامی حاکم نبود.

هنگامی که این رویداد به وضوح به عنوان یک کودتا مشخص شد، فرانسه کمک‌های توسعه‌ای و حمایت‌های بودجه‌ای خود از نیجر را در ۲۹ جولای (هفتم مرداد) به حالت تعلیق درآورد و اعلام کرد که دولت جدید (حکومت نظامی) را به رسمیت نمی‌شناسد.

اتحادیه اروپا همچنین همه فعالیت‌های همکاری را به حالت تعلیق درآورد. ECOWAS تحریم‌های مالی بر نیجر اعمال کرد و به کودتاچیان یک هفته فرصت داد تا آنچه «نظم قانون اساسی» خواند را بازگردانند و تهدید کرد در صورت لزوم از زور (مداخله نظامی) استفاده حواهد کرد.

در واکنش به این تهدید، شورای ملی حفاظت از میهن نیجر قول پاسخ فوری در صورت تجاوز را داد.

حکومت‌های نظامی بورکینافاسو، مالی و گینه، که از اعضای ECOWAS هستند، مخالفت خود را با تصمیمات این سازمان اعلام کرده‌اند.

حاکمان نظامی اواگادوگو و باماکو هشدار دادند که هر گونه مداخله نظامی علیه نیجر به منزله اعلام جنگ علیه آن‌ها نیز خواهد بود. آن‌ها همچنین تهدید کردند که جامعه اقتصادی را ترک خواهند کرد و حمایت خود را از حکومت نظامی نیجر تایید کردند. 

آیا مداخله نظامی هنوز یک گزینه است؟
به گفته یکی از مقامات این سازمان، ECOWAS، به ریاست نیجریه، طرحی را برای مداخله نظامی احتمالی در نیجر ترسیم کرده بود.

سنگال آماده بسیج ارتش خود بود، اما چندین کشور از حمایت از ایده مداخله نظامی خودداری کردند. الجزایر که با نیجر هم مرز بوده، اما عضو ECOWAS نیست، اعلام کرد که نگران عواقب مداخله نظامی در منطقه ساحل است.

 سنای نیجریه معتقد است که غیرنظامیان این کشور مانند ساکنان شمال نیجریه که هزار و ۵۰۰ کیلومتر مرز مشترک با نیجر دارد، بهای سنگینی را در صورت مداخله نظامی در نیجر خواهند پرداخت. 

اولتیماتوم ECOWAS روز یکشنبه ششم آگوست (۱۵ مرداد) به پایان رسید، اما کودتاچیان تسلیم فشار این کشور‌ها نشدند.

حکومت نظامی نیجر در مواجهه با تهدید مداخله، حریم هوایی را که در دوم آگوست (۱۱ مرداد) پس از بسته شدن اولیه بازگشایی شده بود، دوباره بست.

مداخله نظامی آخرین راه حل برای سازمان غرب آفریقا خواهد بود که راه حل دیپلماتیک را ترجیح می‌دهد. سخنگوی ECOWAS در بیانیه اولیه پس از انقضای اولتیماتوم گفت: سران بلوک غرب آفریقا به جای هر راه حلی، راه حلی را ترجیح می‌دهند که با روش‌های دیپلماتیک و از راه‌های صلح آمیز حاصل شود. اما او افزود: هیچ گزینه‌ای منتفی نیست.

آیا نیرو‌های نظامی خارجی در این کشور حضور دارند؟
یک گروه عملیات نظامی فرانسه به عنوان بخشی از سیاست به اصطلاح «ضد تروریسم» در این کشور حضور دارد. نظامیان فرانسوی پیش از این در کشور مالی هم حضور داشتند، اما در نهایت مجبور به ترک این کشور شدند.

هنوز تخلیه هزار و ۵۰۰ نظامی فرانسوی از نیجر برنامه ریزی نشده، اما حضور آن‌ها از سوی کودتاچیان محکوم شده است. 

همچنین حدود هزار و ۱۰۰ نظامی آمریکایی نیز به عنوان بخشی از عملیات به اصطلاح «مبارزه با تروریسم» در این کشور مستقر هستند و نظامیانی از آلمان و ایتالیا نیز حضور دارند.

انتهای پیام/