امیرعبداللهیان: اجازه نمی‌دهیم روسیه و چین تصور کنند تنها انتخاب ما هستند/حاکمان سعودی به جمع‎بندی رسیدند که روابط باید بر مبنای احترام متقابل شکل بگیرد/عدم محدودیت برای توسعه همکاری‌ با مصر/ طالبان را به رسمیت نشناختیم

خبرگزاری میزان - «حسین امیرعبداللهیان»، وزیر امور خارجه در برنامه «صف اول» درباره مزایای عضویت ایران در سازمان «شانگهای»، گفت: سیاست خارجی دولت آیت‌الله رئیسی، سیاست خارجی متوازن، دیپلماسی پویا و تعامل هوشمند با همه طرف‌ها در جهان مبتنی بر روابط خارجی فراگیر است.

وی با بیان این که در چارچوب روابط خارجی فراگیر بخش عمده‌ای از برنامه سیاست خارجی ما بر توسعه پایدار روابط اقتصادی و تجاری با جهان تمرکز دارد که بخشی از این مناسبات به صورت ۲ جانبه و با نگاه به آسیا و با اولویت همسایگان شکل گرفته است، اظهار کرد: بخش دیگر این مناسبات سازوکار‌ها و فرمت‌های چند جانبه و بین‌المللی است که برای تحقق اهداف سیاست خارجه وجود دارد.

امیرعبداللهیان، ادامه داد: عضویت ایران در سازمان شانگهای کاری است که از سال‌ها پیش شروع شد، اما به دلیل رویکردها، ملاحظات و صف‌بندی‌هایی که وجود داشت در دولت‌های پیشین به سرانجام نرسید، اما در دولت جدید ما با تعامل با اعضای اصلی سازمان شانگهای و‌ ارتباطاتی که در سطح دیپلماسی سران به عمل آمد، موفق به عضویت کامل ایران در این سازمان شدیم.

وزیر امور خارجه با بیان این که عضویت کامل ایران در سازمان «شانگهای» برای ما دستاورد‌ها و نتایجی را در پی خواهد داشت، عنوان کرد: اولا در حوزه‌های اقتصادی و تجاری ما از همه معافیت‌ها و تسهیلاتی که برای اعضای شانگهای فراهم است، برخوردار خواهیم شد، وقتی صحبت از اعضای شانگهای می‌کنیم یعنی یکی از سازمان‌هایی که بزرگ‌ترین وسعت را از نظر جغرافیایی، جمعیت و منابع در اختیار دارد و ما نیز به عنوان یک کشور موجود در مجموعه قاره آسیا از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های فراوانی برخوردار هستیم؛ به ویژه که مزیت ما در حوزه‌های ترانزیتی، سهم و ارزش افزوده ویژه‌ای را برای ما در شانگهای ایجاد می‌کند.

وزیر امور خارجه، تصریح کرد: شانگهای تنها یک سازمان متمرکز بر موضوعات اقتصادی و تجاری نیست و دیگر همکاری‌های فرهنگی، امنیتی، نظامی، مبارزه با تروریسم، علم و فناوری و سایر حوزه‌ها را هم شامل می‌شود.

«امیرعبداللهیان» افزود: ما از هفته گذشته نماینده خود را به عنوان نماینده مرجع ملی ایران نزد سازمان همکاری‌های شانگهای که دبیرخانه آن در پکن قرار دارد، منصوب کردیم و در وزارت امور خارجه، دبیرخانه ویژه‌ای برای این کار تشکیل شده است. 

وزیر امور خارجه با اشاره به این که تلاش زیادی هم در دولت و هم در مجلس انجام شد برای این که ما بتوانیم به موقع این اسناد را در دولت و مجلس به تصویب برسانیم، اظهار کرد: ۴۹ سند مهم اقتصادی، امنیتی، سیاسی و فرهنگی به تایید دولت و مجلس رسید، در حالی که در برخی از کشور‌های عضو شانگهای بیش از ۵ سال این پروسه زمان می‌برد، اما با تمرکزی که دولت و مجلس روی این موضوع داشتند یک اقدام فوق العاده انجام شد و ما در هفته‌ها و ماه‌های آینده آثار این عضویت را بر سفره مردم خواهیم دید.

عضویت ایران در بریکس هم در راه است

وی ادامه داد: بریکس دومین سازمان منطقه‌ای است که اعضای مهمی را در بر می‌گیرد، هفته اول شهریور ماه رئیس جمهور به عنوان مهمان ویژه این اجلاس دعوت شدند؛ ماه گذشته در سطح وزرای خارجه نشست بریکس پلاس یا دوستان بریکس در کیپ تاون آفریقای جنوبی برگزار شد و این مقدمه‌ای برای نشست سران بریکس پلاس بود که ما با استفاده از فرصت این نشست تلاش کردیم که هر پنج کشور اصلی بانی بریکس را توجیه کنیم تا جمهوری اسلامی ایران پس از تعریف چهارچوب‌ها توسط آن‌ها جزو نخستین گروه کشور‌هایی قرار بگیرد که با توجه به ظرفیت‌ها، منابع و امکانات به عضویت این سازمان درآید

«امیرعبداللهیان» با تاکید بر اینکه این عضویت‌ها اقدامات ضد تحریمی هستند، گفت: طبعا این رویکرد در دیپلماسی برای ایجاد گشایش در روابط ما در حوزه تجارت خارجی شکل گرفته و یکی از مزیت‌های عضویت در بریکس و سازمان همکاری شانگهای این است که ما به سمت چندجانبه گرایی حرکت می‌کنیم.

وی ادامه داد: امروز دنیا، دنیای یکجانبه گرایی نیست و نظم بین المللی جدیدی در جهان در حال شکل گیری است که یکی از ویژگی‌های این نظم جدید تمرکز و تلاش کشور‌ها برای عبور از یکجانبه گرایی به سمت چندجانبه گرایی و مقابله با سیاست‌های یکجانبه گرایی از جمله تحریم‌ها است. 

«امیرعبداللهیان» افزود: ما در هر دو سازمان شانگهای و بریکس سازوکار‌های مشخصی برای همکاری‌های مالی و گمرکی در اختیار داریم و سازوکار‌هایی که در این دو سازمان پیش بینی شده مبتنی بر نگاه چندجانبه گرایانه است نه نگاه یکجانبه گرایی و قفل کردن همه موضوعات در چارچوب تحریم‌های یکجانبه یک کشور خاص، لذا وقتی صحبت از معامله و تجارت خارجی با ارز‌های ملی می‌شود یعنی دور کردن دلار از اقتصاد کشور‌ها و محدودیت‌هایی که دلار در چرخه سیستم بانکی جهانی ایجاد می‌کند؛ این کشور‌ها خود را از چرخه کاملا محدود و هژمونیک دور می‌کنند و فرصت استفاده از ارز‌های ملی برای رونق اقتصادی و تجارت خارجی را در اختیار می‌گیرند.

عمر هژمونی دلار بر اقتصاد جهانی رو به سپری شدن است

وزیر امور خارجه تاکید کرد: عمر هژمونی دلار بر اقتصاد جهانی رو به سپری شدن است و امروز تنها جمهوری اسلامی ایران نیست که از استفاده از ارز‌های محلی و یا ارز‌هایی غیر از دلار صحبت می‌کند، اقتصاد بسیاری از کشور‌ها به خاطر نگاه یکجانبه گرایانه و سیاست‌های نادرست اعمال دلار در اقتصاد کشور‌ها آسیب دیده است.

دلار در هیچ جای برجام «تاچ» نمی‌شود

وی ادامه داد: در توافق هسته‌ای و برجامی که در دولت گذشته انجام شد یکی از نکاتی که به عنوان نکته منفی برجام می‌شود از آن یاد کرد، این است که دلار در هیچ جای این سند تاچ نمی‌شود یعنی نه سرمایه گذار آمریکایی بر اساس برجام می‌تواند در ایران سرمایه گذاری کند و نه حتی یک دلار می‌تواند در سیستم مالی و پولی گردش کند.

«امیرعبداللهیان» تصریح کرد: یکی از اسناد سازمان شانگهای مربوط به چگونگی تبادلات و سازوکار‌های مالی و بانکی است که هم در دولت و مجلس به تصویب رسیده و هم در این سازمان جریان دارد.

وی در پاسخ به این پرسش که در روابط دو جانبه با کشور‌ها آیا در حال نزدیک شدن به توافقاتی برای حذف دلار هستیم یا خیر، نیز بیان کرد: این کاری است که از مدت‌ها پیش شروع شد و در یک سال گذشته شتاب گرفته است؛ ما در حوزه دیپلماسی سران تا کنون حدود ۲۴ سفر دکتر رئیسی داشتند و از طرف مقابل ۱۷ مقام ارشد کشور‌ها به ایران سفر داشتند یعنی در حوزه دیپلماسی سران به طور متوسط هر ۲۴ تا ۲۶ روز یک دیدار رسمی یا در ایران و یا توسط رئیس جمهور کشورمان در یکی از کشور‌های هدف ما انجام شده است و طبعا در این دیدار‌ها یکی از موضوعات با کشور‌هایی که در حوزه تجارت، همکاری‌های های اقتصادی و سرمایه گذاری از توانمندی‌هایی برخوردار هستند توافق در دو موضوع استفاده از ارز‌های ملی و تهاتر است تا سلطه دلار بر مناسبات دو جانبه ما سایه نیفکند و ما بتوانیم از این مزیت استفاده کنیم.

وزیر امور خارجه ادامه داد: امروز شرایط به گونه‌ای است که در سفری که اخیرا به چهار کشور همسایه در حوزه خلیج فارس داشتم، یکی از سران این کشور‌ها به من گفت که طبق آخرین آمار، حجم تبادلات تجاری ما امروز به ۳۳ میلیارد دلار رسیده است. پس از توافق هسته‌ای حجم روابط تجاری ما با کل اروپا با احتساب فروش نفت و محصولات و‌مشتقات آن به سختی به ۱۰ میلیارد دلار رسید.

«امیرعبداللهیان» گفت: این صحبت به این معنا نیست که ما نمی‌خواهیم با غرب یا اروپا کار کنیم، ما حتما ظرفیت‌های خود را حفظ خواهیم کرد؛ حتی سعی کردیم با برخی کشور‌های اروپایی که به لحاظ سیاسی هم رجزخوانی‌هایی علیه ما دارند، روابط و حجم تبادلات تجاری خود را حفظ و افزایش دهیم.

وی افزود: امروز حجم تبادل تجاری ما با همسایگان بیش از ۹۰ میلیارد دلار است و ما در یک سال گذشته از ۳۷ درصد تا ۲۷۱ درصد افزایش حجم تبادل تجاری فقط در حوزه همسایگان داشتیم.

چگونگی از سرگیری روابط ایران و عربستان

وزیر امور خارجه در خصوص توافق ایران و عربستان نیز اظهار کرد: از ماه‌ها قبل ما پنج دور مذاکرات امنیتی در بغداد و سه دور در عمان داشتیم، جمع بندی این‌ها به نقطه‌ای رسید که ما و عربستان وارد صفحه جدیدی از روابط شویم؛ بر هیچ کس پوشیده نیست که برخی کشور‌ها در منطقه و خارج از منطقه در اغتشاشات چه اقداماتی را انجام دادند.

«امیرعبداللهیان» ادامه داد: ما با طرف‌های غربی و با آمریکا به صورت غیر مستقیم حتی همزمان با اغتشاشات در حال نوعی مذاکره و تبادل پیام بودیم، طرف آمریکایی تصور می‌کرد که ما در اوج اغتشاشات در ضعیف‌ترین وضعیت قرار داریم و اکنون وقتی است که باید بین ما و آمریکا در بازگشت به برجام توافق شود.

وی افزود: آن‌ها اصرار داشتند که ما از خطوط قرمز خود عبور کنیم، اما با پشتوانه مردمی و پشتوانه‌های متنوعی که در ایران داشتیم روی خطوط قرمز خود ایستادیم و امروز که ما با هم صحبت می‌کنیم، اگر تبادل پیامی بین ما و آمریکا است اولا ما هنوز مسیر مذاکره و دیپلماسی را ادامه می‌دهیم و ثانیا رعایت خطوط قرمز از مواضع اصلی ما است.

وزیر امور خارجه بیان کرد: در موضوع عربستان، حاکمان سعودی به این جمع بندی رسیدند که باید بر مبنای همسایگی و احترام متقابل روابط بین دو کشور شکل بگیرد و این هم منافع دو طرف را تامین می‌کند و هم برای منطقه پیام مثبت دارد.

«امیرعبداللهیان» افزود: پنج ماه پیش در نشست بغداد ۲ در اردن گفت‌وگوی چند دقیقه‌ای با وزیر خارجه عربستان داشتم، آن جا جمع بندی گفت‌وگو‌ها این شد که بازگشت روابط دو کشور به حا‌لت طبیعی نه تنها به نفع طرفین بلکه کل منطقه است؛ با این مقدمات و عقبه‌ای که عرض کردم توافق بین ما حاصل شد.

وی تاکید کرد: در برنامه سیاست خارجی فراگیر دولت یکی از اولویت‌های ما اقتصاد، تجارت، سرمایه گذاری و ارزآوری است، من به بن فرحان در اولین ملاقاتم در پکن گفتم که ببینید ما نمی‌خواهیم یک روابط تاکتیکی داشته باشیم، اولا ما تفاوت دیدگاه‌ها و اختلاف نظر‌هایی داریم و چیزی نیست که یک شبه حل شود، اما روی موضوعاتی اتفاق نظر داریم و روی این موضوعات باید به سرعت جلو برویم و روی موضوعاتی که تفاوت دیدگاه داریم باید تلاش کنیم که از آن عبور کنیم.

وزیر امور خارجه ادامه داد: در راستای وجود یک روابط پایدار بین دو کشور، یک آسیب شناسی در وزارت خارجه انجام داده ایم؛ در دهه‌های گذشته حتی در بهترین دوره روابط در زمان آقای هاشمی رفسنجانی و در دوره آقای خاتمی، حجم حملات رسانه‌ای علیه یکدیگر کاهش پیدا کرده، اما به صفر نرسیده است و یک حج آرامی هم داشتیم، اما آیا یک توافق اقتصادی و یا یک همکار پایدار اقتصادی و تجاری و سرمایه گذاری بین ما شکل گرفته است؟ نه؛ توافق ما با همتای سعودی این است که ما در این مرحله باید با درک اینکه تفاوت دیدگاه سیاسی در حوزه‌هایی داریم به مناسبات دو جانبه و همکاری‌های اقتصادی، تجاری و سرمایه گذاری قوام ببخشیم.

هیچگونه محدودیتی برای توسعه همه جانبه همکاری‌ها با مصر نداریم

«امیرعبداللهیان» در خصوص روابط با مصر نیز اذعان کرد: بین ما و مصر مشترکات زیادی وجود دارد؛ ما با آقای السیسی صرف نظر از چالش‌ها، اولین نقطه همکاری مشترک ما سوریه بود؛ رویکرد آقای السیسی در سوریه مبارزه با تروریسم و افراط گرایی بود و ما گفت‌وگو‌های امنیتی را در این رابطه شروع کردیم و الان هم در جریان سفر هفته‌های گذشته سلطان عمان به تهران، گفت‌وگو‌هایی را در ارتباط ضرورت ارتقا روابط سیاسی تهران و قاهره با آقای السیسی در قاهره داشتند؛ وی حامل پیامی بود و این پیام در عالی‌ترین سطح در ایران دریافت شد و سلطان عمان پاسخ مثبت دریافت کرد.

وی ادامه داد: بعد از آن ما در حال طراحی هستیم تا در زمان مناسب شاهد ارتقا روابط باشیم؛ ما هیچگونه محدویتی برای توسعه همه جانبه همکاری‌ها با مصر نداریم و از آن استقبال می‌کنیم.

هیئت فنی ایران به زودی عازم افغانستان می‌شود

وزیر امور خارجه در خصوص روابط ایران و افغانستان نیز اظهار کرد: ما ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان داریم؛ لذا هرگونه تحولی در داخل افغانستان می‌تواند بر امنیت و شرایط اجتماعی ما در استان‌های مرزی تاثیر بگذارد؛ هرگونه بی ثباتی در افغانستان تاثیر مستقیم بر مناطق مرزی ما دارد ضمن این که ورود گسترده آوارگان افغانی به داخل ایران یکی از چالش‌های جدی ما است.

«امیرعبداللهیان» ادامه داد: دومین مسئله در افغانستان بحث گسترش تروریسم در این کشور است؛ بر هیچ کس پوشیده نیست سران داعش در این ماه‌ها به داخل افغانستان منتقل شدند و این یکی از چالش‌های مقابل هیئت حاکمه فعلی و طالبان در افغانستان است.

وی افزود: نکته سوم شرایط سیاسی هیئت حاکمه فعلی در افغانستان است؛ ما به صراحت اعلام کردیم که تاکنون هیچ گروهی در افغانستان نتوانسته بدون مشارکت همه اقوام یک نظام سیاسی پایداری را مدیریت کند؛ لذا تشکیل دولت فراگیر یک ضرورت است و شما نباید آن را به تعویق بیاندازید.

وزیر امور خارجه در خصوص موضوع حقابه ایران نیز اظهار کرد: در ماه‌های گذشته پیگیری‌های خیلی جدی صورت گرفت؛ موضع ما این است که بر اساس عهدنامه ۱۳۵۱ ما باید حق آبه خودمان را دریافت کنیم، ابتدا این‌ها قول دادند، اما عمل نکردند، در نهایت دو روش را با هیئت حاکمه افغانستان توافق کردیم.

«امیرعبداللهیان» ادامه داد: روش اول این که هیئت فنی ما برود و از رودخانه بالای سد کجکی که شاخص تعیین میزان آب است، بازدید کند و روش دوم که به خود ما برمی‎گشت این است که ما از امکانات خود استفاده کنیم و میزان آب را در سد و در مسیر را مورد بررسی قرار دهیم.

وی گفت: برای ما روشن است که تا حدود یک هفته پیش مشکل کم آبی و مشکل انتقال آب به سمت ما به دلیل خشکسالی در آن منطقه وجود دارد، اما این چیزی از مطالبه و حق ما کم نمی‌کند و ما با جدیت دنبال این هستیم که سهم حق آبه خود را پیگیری کنیم.

وزیر امور خارجه، بیان کرد: ما در حوزه سیاسی طالبان را بدون تشکیل دولت فراگیر به رسمیت نشناختیم که این باعث دلخوری‌هایی از سوی آن‌ها هم است، اما به صراحت گفته ایم که این موضوعی است که ما نمی‌توانیم نادیده بگیریم همه افغانستان، پشتون‌ها و طالبان نیستند؛ شما بخشی از واقعیت افغانستان هستید؛ در افغانستان واقعیت‌ها و اقوام دیگری هم در این رابطه وجود دارند.

«امیرعبداللهیان»، ادامه داد: به دلیل همسایگی ما لایه‌های مختلفی از همکاری با هیئت حاکمه را با نگاه به وضعیت همسایگی و بافت جمعیتی افغانستان داریم و نگاه به این که اگر ما تلاش نکنیم ثبات و امنیت در چارچوب دولت فراگیر در افغانستان تثبیت شود، سیل آوارگان به سمت ما بیشتر شده و برای ما هم مشکل ایجاد می‌کند.

وی اظهار کرد: در خصوص هیئت فنی، یادداشت‌های ما تبادل شده و زمان را هم توافق کردند و هیئت ما به زودی برای بازدید و مذاکره عازم می‌شود.

اجازه نمی‌دهیم روسیه و چین تصور کنند که تنها انتخاب ما هستند

وزیر امور خارجه در خصوص بیانیه روسیه و شورای همکاری خلیج فارس در رابطه با جزایر سه گانه ایرانی نیز بیان کرد: اولا ما هر جا منافعی برای مردم ایران باشد آن جا هستیم، اما در حوزه استقلال سیاسی، این شعاری که در سر در وزارت خارجه است، ملزم هستیم که به عنوان خطوط قرمز قانون اساسی و نظام از آن صیانت کنیم.

«امیرعبداللهیان» ادامه داد: ضمن این که مناسبات دو جانبه و چند جانبه خود را با اولویت نگاه به آسیا حفظ می‌کنیم، اما هیچگاه اجازه نمی‌دهیم که روس و یا چین تصور کنند که تنها انتخاب ما چین و روسیه است.

وی بیان کرد: اصلا این طور نیست که مردم عزیز ما فکر کنند جمهوری اسلامی ایران با بزرگی و توانمندی‌هایی که دارد ما بخواهیم کشور را به روسیه، چین، آمریکا، فرانسه، آلمان و یا انگلیس بفروشیم؛ برای ما هیچ تفاوتی نمی‌کند.

وزیر امور خارجه یادآوری کرد: اگر ما امروز منافعی در آلمان داشته باشیم در راستای منافع ملت روابط خود را با آلمان خواهیم داشت؛ در مورد چین و روسیه هم در چارچوب منافع خود عمل می‌کنیم، ضمن این که نگاه به آسیا را داریم، اما هرگز اجازه نخواهیم داد که استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی ما مورد خدشه قرار گیرد؛ به هیچ وجه تخم مرغ‌هایمان را نه در سبد شرق و نه در سبد غرب می‌گذاریم، بلکه در سبد منافع ملی خود قرار می‌دهیم و هیچ تعارفی در موضوع استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی با هیچ طرفی نداریم؛ به همین دلیل در اوج روابط خوبی که با روسیه داریم مقتدرانه سفیر روسیه را احضار کردیم و رها هم نخواهیم کرد.

«امیرعبداللهیان»، گفت: روسیه در موضوع جزایر سه گانه‌ای که تعلق تاریخی و ابدی به ایران دارد غفلت کرده است؛ ما حتما به روابط مهم خودمان با تمامی کشور‌ها از جمله چین و روسیه ادامه خواهیم داد، اما خط قرمزمان حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی خودمان است.

وظیفه ما در دستگاه سیاست خارجی دیپلماسی عزتمند است

وزیر امور خارجه در خصوص مذاکرات رفع تحریم‌ها نیز اذعان کرد: ما در دولت دو مسیر را برای ایجاد گشایش و برای مقابله با تحریم‌های یکجانبه آمریکا همزمان دنبال می‌کنیم؛ مسیر اول ما تلاش برای بی اثر کردن تحریم‌ها است؛ بیش ا‌ز ۹۰ میلیارد دلار حجم تبادل تجاری ما با همسایگان است و حتی در داخل اروپا هم توانستیم علی رغم وجود برخی تنش‌های سیاسی که با بخش کوچکی از اروپا داریم، حجم تبادلات تجاری خود را افزایش دهیم؛ این کار اصلی دولت در راستای توسعه اقتصادی پایدار است که در آینده نزدیک مردم در سفره خودشان نتیجه این اقدامات را خواهند دید.

وزیر امور خارجه بیان کرد: وظیفه ما در دستگاه سیاست خارجی دیپلماسی عزتمند است؛ ما به وظیفه خودمان در این چارچوب ادامه می‌دهیم و هر زمان به نقطه‌ای برسیم که بتوانیم اعلام کنیم دستاورد‌ها را اطلاع رسانی خواهیم کرد، اما هیچگاه از مسیر دیپلماسی و میز مذاکره فاصله نگرفته ایم.

«امیرعبداللهیان» در پایان گفت: برنامه اصلی تلاش برای بی اثر کردن تحریم‌ها و به موازات آن تلاش دستگاه دیپلماسی برای لغو تحریم‌ها از مسیر مناسب است؛ اروپا فقط انگلیس، آلمان و فرانسه نیست، ما مناسباتمان را با این سه کشور حفظ کردیم و در عین حال بخش‌های بزرگ دیگری در اروپا وجود دارد که بدون چالش با آن‌ها در تعامل هستیم.

انتهای پیام/