جابری: مستند «تماشای بهار» حاوی اطلاعاتی از آداب رسوم فرهنگ مناطق مختلف ایران است/ ارائه اطلاعات در کنار تصویر، موجب خلق اثری درخور مخاطب می‌شود

موسی جابری کارگردان مستند «تماشای بهار» در گفت‌وگو با میزان در مورد ساخت این مستند گفت: مجموعه مستند «تماشای بهار» به معرفی جاذبه‌های طبیعی بکر و شگفت‌انگیز استان‌های مختلف ایران اختصاص دارد. پیش از این، مستند «اقلیم» را تولید کرده‌ام که از شبکه سه سیما روی آنتن می‌رفت، اما به دلیل برخی مشکلات از همکاری با این مجموعه منصرف شدم و به تولید مستند «تماشای بهار» که اکنون از شبکه مستند به روی آنتن می‌رود، پرداختم. این برنامه در هشت استان فیلمبرداری شده و فصل بهار را در نواحی مختلف به تصویر می‌کشد.  

وی به اهداف مستند «تماشای بهار» پرداخت و اظهار کرد: مستند «تماشای بهار» ظرفیت‌های گردشگری و طبیعت‌گردی ایران را برای مخاطبان معرفی می‌کند، در عین حال تصویری متفاوت نسبت به برخی از پتانسیل‌های داخلی را به تصویر کشیده است، اگرچه متاسفانه بسیار دیده می‌شود که در معرفی ایران، المان‌های خشکی و عقب‌افتادگی بیشتر دیده می‌شود و در ذهن جامعه بین‌المللی چنین نگاهی را در مورد ایران رواج داده‌اند، اما تبلیغات داخلی، برای گردشگری سایر کشورها زرق و برق خاصی دارد و تصاویر زیبا را از این کشورها منتشر می‌کنند. من تلاش کردم تا ایران چهار فصل را در بهار به مخاطب معرفی کنم و توانمندی‌ها و جذابیت‌های سرزمینمان را برای همگان به تصویر بکشم. 

جابری توجه به محتوا در مستندسازی خصوصا مستند‌های گردشگری را مهم دانست و بیان کرد: برای تولید آثار در خور مخاطبان باید کاری ارزنده را پایه‌گذاری کرد، زیرا در این زمینه نام و امضای تولیدکننده اثر نیز زیر کار قرار می‌گیرد. در عین حال وجدان کاری نکته‌ای است که برای من از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تیم تولیدکننده مستند «تماشای بهار» یک تیم هشت نفره است.  

وی پژوهش را نکته‌ای مهم برای تولید اثر دانست و تاکید کرد: برای تولید اثری ارزشمند و در خور مخاطبان باید دانش و اطلاعات را بخش مهمی از زنجیره جدانشدنی تولید مستند دانست. مستند «تماشای بهار» نیز در همین راستا حرکت می‌کند. این مستند تلاش دارد تا به واسطه نمایش تصاویر زیبا و بکر اطلاعاتی از آداب و رسوم مردم منطقه، وضعیت جغرافیایی و همچنین باورهای موجود در آنجا را مطرح کند و در اختیار مخاطبان قرار دهد، زیرا درهم تنیدن اطلاعات و تصاویر می‌تواند لحظاتی شاد و دلپسند و همچنین زمانی به یاد ماندنی را برای مخاطبان به همراه داشته باشد، در عین حال اطلاعات آنان را در مورد سرزمین مادری‌شان افزایش دهد. از سوی دیگر مخاطبان احساس نمی‌کنند که برای دیدن این مستند زمانشان را از کف داده‌اند. 

کارگردان مستند «تماشای بهار» افزود: تبعیض در مورد مستندسازان نارضایتی را به دنبال دارد. در عین حال برای مجریان که قرار است در برنامه‌های گردشگری فعالیت کنند، باید یک سری کلاس‌های مردم‌شناسی برگزار کنند تا آنان با اطلاع از فرهنگ و آداب رسوم هر منطقه به آنجا قدم بگذارند و در مورد مردم آن منطقه قضاوت نداشته باشند. تولیدکنندگان مستند گردشکری باید تعادل را در معرفی مناطق در دستور کار قرار دهند، نه اینکه خیلی روستاییان را خوشبخت به تصویر بکشند، زیرا همیشه بهار ماندگار نیست و زمستان‌ها و تابستان‌های سخت دشواری‌های فراوانی را برای مردم آن منطقه گردشگری به همراه دارد. همچنین نباید آنان را آنقدر در سختی نشان داد که دل دیگران برای آنان به درد بیاید.  
این سازنده مستند تصریح کرد: متون و برخی نریشن‌های موجود در مستند را خودم نوشته‌ام و برای این منظور روزانه حدود صد صفحه را مطالعه می‌کنم، زیرا معتقدم مجری و یا نریشن‌گو باید اطلاعاتی ارزشمند که همخوانی با تصاویر دارد، به مخاطب ارائه کند تا در پایان بیننده احساس کند اثر خوبی را دیده و بر اطلاعاتش افزوده شده است. ساخت مستندی که سبب شود حال مخاطب خوب‌تر شود و یا تغییری مثبت در زندگی افراد را فراهم کند، بیانگر محتوای مناسب اثر تولیدشده خواهد بود. از سوی دیگر من به عنوان سازنده باید برای مخاطب ارزش و اهمیت قائل باشم و برای این منظور باید تولید اثری خوب را در نظر بگیرم. 

جابری بیان کرد: یکی از نکات مهم در ساخت مستندهای ایرانگردی و اقلیم‌گردی توجه سازندگان به آداب و رسوم مردم منطقه و یا روستایی‌هاست. همچنین شیوه برخورد آنان با این افراد که حتما باید با احترام و با اطلاع از شرایط فرهنگی مردم منطقه باشد، زیرا این مردم با دست‌های خالی تمدن و آداب زندگی‌های خود را ساخته و تا این مرحله رسانده‌اند. متاسفانه برخی از مجریان و یا مستندسازان وقتی به منطقه‌ای وارد می‌شوند، به نوعی برخورد با مردم محلی دارند که گویی ارتباط ارباب رعیتی بین آنان برقرار است، به عبارتی نگاه از بالا به پایین به روستاییان دارند که این مهم اصلا درست نیست.  

وی به دشواری‌های مسیر تولید مستند «تماشای بهار» اشاره و تاکید کرد: هر کاری دشواری‌های خاص خود را دارد، پس من نمی‌توانم به مخاطب در مورد دشواری کارم بگویم. حتی اگر نانوا هم باشی ممکن است بخشی از دست شما بسوزد، در آن زمان آیا این حادثه را برای همه کسانی که برای خرید نان آمده‌اند، بازگو می‌کنید؟ قطعا اینطور نیست، اما در نهایت تاکید می‌کنم ساخت مستند «تماشای بهار» همانند سایر مستنداتی که در حوزه گردشگری ساخته شده است، دشواری‌هایی دارد. در حی ساخت این برنامه دوربین شکسته شده و یا دست و پای افراد صدمه جدی دیده، حتی دو تن از همکاران ما در زمان تولید دچار حادثه شدند و فوت کردند و من هم به عفونتی مبتلا شدم که هنوز التیام نیافته است. این امر به دلیل غواصی در یک تنگه روی داد. سرما، گرما و دشواری مسیر بسیار است، اما اینها بخش پشت دوربین بوده و نیاز نیست تا برای مخاطب بازگو شود.  

وی افزود: فیلمبرداری مستند «تماشای بهار» با زمان گسترش کرونا همزمان بود، در عین حال خشکسالی نیز در اوج قرار گرفته بود و همه این شرایط دست به دست هم داده بود تا مانعی برای به تصویر کشیدن زیبایی‌های سرزمین ما شود. با این حال ما تمام تلاش خود را انجام دادیم تا بتوانیم کاری ارزشمند را به نگاه مخاطبان هدیه کنیم. من معتقدم جایزه اصلی تولید آثار فاخر، ابتدا از سوی خداوند و در مرحله بعد توسط مردم اهدا می‌شود. از این رو عکس‌العمل‌های مردم در کوچه و بازار بیانگر این امر است که تلاش ما دیده شده است. 

این تهیه‌کننده مستند، رسانه‌ها را عامل نابرابری برای نشان دادن برخی از مشاغل دانست و تصریح کرد: رسانه‌ها خصوصا صدا و سیما سبب شده‌اند تا برخی از مشاغل دشواری‌های خود را بیشتر به نسبت به دیگران نشان دهند، از این رو رسانه ملی در توزیع نابرابری سهمی بزرگی دارد.  

جابری در مورد نابرابری‌های بودجه در رسانه ملی نیز خاطرنشان کرد: اینکه بودجه برای ساخت مستند نسبت به سایر برنامه‌های موجود در صدا و سیما کمتر است، نکته‌ای متفاوت بوده اما باید تاکید کنم که وقتی به برخی از مستند‌ها نسبت به سایر تولیدات مستند برتری داده شده و مورد تجلیل و یا توجه بیشتری قرار می‌گیرند. خبر از بی‌عدالتی و نابرابری دارد و در عین حال بودجه‌های بیشتری به آنان تعلق می‌گیرد و بسیاری از مستندسازان را از ادامه کار دلسرد می‌کند.  

انتهای پیام/