وضعیت برجام ۵ سال پس از خروج آمریکا/ تبدیل «فشار حداکثری» به «شکست حداکثری»

خبرگزاری میزان – آمریکا در سال ۲۰۱۸ در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، به صورت یک طرفه از توافق برجام خارج شد و اعلام کرد که از این پس کارزار باصطلاح فشار حداکثری علیه ایران را آغاز می‌کند.

دولت آمریکا با خروج از برجام ضمن پشت کردن به دیپلماسی پایدار به عنوان راه حل نهایی مشکلات در عرصه سیاست بین المللی، چرخه خصومت و رویارویی با ایران را رقم زد که تاثیر‌های سوئی در وجوه و سطوح مختلف در پی داشت؛ آن هم در شرایطی که تهران تعهد خود را به دیپلماسی در قالب توافق برجام اثبات کرده بود.

شکست استراتژی فشار حداکثری آمریکا از طریق اعمال تحریم‌های یکجانبه گسترده علیه ایران با هدف حضور ایران پای میز مذاکره جهت ورود به آنچه آمریکا «توافق بهتر» می‌خواند، به حدی واضح و غیر قابل توجیه است که عمدتا از آن با عنوان شکست حداکثری یاد می‌کنند؛ استراتژی مذکور نه تنها برای آمریکا ثمری نداشت بلکه ایران را برای دستیابی به حق مسلم و قانونی خود یعنی صنعت هسته‌ای مسالمت آمیز مصمم‌تر کرد.

این در حالی است که تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران در قالب استراتژی شکست خورده فشار حداکثری، پیامد‌های بشردوستانه گسترده‌ای داشت و برخلاف ادعا‌های آمریکا این حوزه خارج از دایره شمول تحریم‌ها به ویژه تحریم‌های اقتصادی ضد ایرانی نبودند.

در همه پنج سال گذشته به ویژه در میانه شیوع کرونا، تحریم‌های آمریکا موانع مخاطره آمیزی در مسیر دسترسی ایران به مراقبت‌ها، تجهیزات پزشکی و دارو‌ ایجاد کرد و افراد دارای بیماری‌های خاص را در شرایط تهدید کننده زندگی قرار داد.

شکست استراتژی فشار حداکثری علیه ایران طی دو سال پس از خروج آمریکا از برجام به حدی آشکار شد که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا ضمن موج سواری بر فضای انتقادی در جریان رقابت‌های انتخاباتی خود مدعی شد که آمریکا را به برجام باز می‌گرداند؛ ادعایی که در حد شعار انتخاباتی باقی مانده و نسبتی با واقعیت دیپلماسی پیدا نکرد.

دولت بایدن در سال‌های حضور خود در قدرت در حالی تلاش کرد با همراهی رژیم صهیونیستی و ادعا‌های ضد ایرانی آن، توپ برجام را به زمین ایران بیندازد که ایران در مسیر اعتمادسازی به موضوع‌های تبادل زندانیان و اقدام‌های دیگر کاهش تنش‌ها گام برداشت.

همراهی آمریکا با ادعای رژیم صهیونیستی مبنی بر ماجراجویی درباره مراکز هسته‌ای ایران اوج دوری واشنگتن از مسیر دیپلماسی و حسن نیت برای احیای برجام بود؛ چراکه این ادعا ضمن نقض آشکار قوانین بین المللی بوده و تجاوزی غیرقانونی محسوب می‌شود.

اکنون پنج سال از خروج آمریکا از برجام می‌گذرد و یک واقعیت آشکار خود را به تمام جهان نمایانده است؛ استراتژی فشار حداکثری آمریکا شکست خورده و تمرکز بر مسائل دامنه و بعد افسانه توافق بهتر، چنین توافقی را محقق نکرده است؛ باید تاکید کرد که زمان تنش زدایی فرا رسیده است.

اگرچه بایدن و ترامپ هر دو وعده داده بودند که راه حل بهتری به جای برجام پیدا می‌کنند، اما هیچ یک از راه حل‌های ادعایی آن‌ها از فشار‌های اقتصادی گرفته تا خرابکاری به راه حل بهتری منجر نشدند و دولت بایدن که مشتاقانه ایده توافق «طولانی‌ترم و «قوی‌تر» با ایران به دنبال می‌کرد، اکنون به خوبی با واقعیت پیشرفت صنعت هسته‌ای ایران و دست بالای آن در هر مذاکره احتمالی مواجه شده است.

باید توجه داشت که چشم انداز حل و فصل برجام اکنون تحت الشعاع بی اعتمادی به تعهد آمریکا به توافق‌ها تضعیف شده  و اظهارات اخیر جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا در میانه موضع گیری‌های ضد و نقیض برجامی آمریکایی‌ها مبنی بر تلاش در مسیر راه حل یافتن میانجیگری دیپلماتیک، نشان می‌دهد که واشنگتن دریافته که توانایی‌های هسته‌ای ایران جدی است.

انتهای پیام/