ارتباط معکوس دمای هوا با "قیمت سوخت" در افغانستان

به گزارش گروه بین الملل ،  دولت ها در هر کشوری انواع ذخایر راهبردی را در منابع مختلف دارند تا در روز نیاز از آن برای مدیریت حالت اضطراری استفاده کنند؛ اما در افغانستان هیچ چیزی برای چنین اهدافی وجود ندارد و دولت مجبور است بیشترین بودجه خود را صرف تامین امنیت و درگیری روزمره با گروههای تروریستی و مخالفان مسلح خود کند.

در چنین شرایطی، تنظیم بازار به ویژه در بخش مهمی مانند انرژی که وابستگی تنگاتنگی با بازار آزاد دارد تابع مدیریتهای دولت نیست و قیمت ها بر اساس تغییرات عرضه و تقاضا تعیین می شود.

به همین دلیل قیمت ها و نرخ های مواد مورد نیاز مردم در افغانستان از جمله مواد سوخت تابع فصل شده اند و با کاهش تقاضا در فصل های گرم قیمت ثابت می ماند اما با رسیدن سرما علاوه بر افزیش قیمت مصرف کننده با پدیده چند نرخی هم روبرو می شود.

کارشناسان اقتصادی افغانستان باور دارند که افزایش جهانی قیمت سوخت و کاهش ارزش افغانی پول ملی کشورشان در برابر دلار مهمترین عامل افزایش قیمت سوخت در چهار ماه گذشته است که جز فصول گرم سال است.
مردم افغانستان برای گرم کردن منازل خود در زمستان به ترتیب از ذغال سنگ ، چوب ، نفت ؛ برق و گاز مایع البته با فاصله خیلی زیاد استفاده می کنند، یعنی با توجه به قیمت 80 درصد ذغال سنگ و 10 درصد چوب و باقی از انواع دیگر سوخت ها بهره می گیرند.

در افغانستان به دلیل حضور نیروهای خارجی و بروز جنگ های داخلی ، استخراج نفت و گاز صورت نگرفته است و مردمانی که درآمد بهتری دارند، از نفت و گازوئیل یا برق های تولیدی ژنراتورهای شخصی برای گرمای منازل خود استفاده می کنند و اکثر مردم از ذغال سنگ و چوب در زمستان استفاده می کنند.

شماری از خانواده ها در افغانستان از جمله شهر کابل پایتخت این کشور هستند که توان خرید چوب و ذغال سنگ را نیز ندارند و آنها با جمع آوری پلاستیک و کاغذ در فصل گرما آن را برای سرمای زمستان انبار می کنند تا در برای گرم کردن در فصول سرد سال استفاده کنند.

در حال حاضر قیمت هر لیتر گازوئیل و بنزین به ترتیب از 42 تا 45 افغانی در فروردین در شهر کابل پایتخت به 55 و 59 افغانی رسیده است.
یک کیلو گاز مایع که شش ماه پیش 48 افغانی بود امروز به 70 افغانی معامله می شود و برای داشتن قیاس باید بدانیم که به نرخ امروز هر 10هزار ریال ایران معادل 5.4 افغانی است یعنی هر لیتر بنزین به قیمت ایران معادل 109 هزار ریال می شود و این حد از تفاوت قیمت در دو سوی مرز انگیزه زیادی برای قاچاق سوخت ازایران به افغانستان ایجاد می کند.

هر یک دلار هم امروز در بازار افغانستان معادل 74.9 افغانی است یعنی هر لیتر بنزین معادل 79 سنت می شود.
کیفیت مواد سوخت از جمله بنزین و گازوئیل در افغانستان نیز به دلیل واردات قاچاق مواد و نبود کنترل نهادهای دولتی متنوع است و یک لیتر بنزین نظر به کیفیت آن از 50 تا 64 افغانی در بازار کابل فروخته می شود.
در افغانستان اموالی قاچاق شمرده می شود که پول گمرک را در مرز نپرداخته باشند و باقی اموال وارداتی قانونی است و سنجش کیفیت هنوز رایج نیست.

یک تن ذغال سنگ در کابل که مردم از آن برای گرمای زمستان استفاده می کنند، 11 هزار و 500 افغانی و چوب سوخت هم در این کشور که در معاملات روزمره مردم از آن به «سیر» و «خروار» یاد می کنند، کاربرد دارد که هر «سیر» هفت کیلو و هر «خروار» آن 560 کیلو گرم است، به قیمت 7 هزارو 600 افغانی معامله می شود که معادل حدود 14 میلیون ریال است.

افغانستان مواد سوخت نفتی و مورد ضرورت خود را از کشورهای ایران، ترکمنستان و ازبکستان وارد می کند و انرژی برق آن نیز از کشورهای تاجیکستان، ایران، ترکمنستان و ازبکستان تأمین می شود.

انرژی برق در روستاهای افغانستان وجود ندارد خود مردم با هزینه های شخصی از سلول های آفتابی و باطری ها برای روشنی منازل خود استفاده می کنند و در شهرها هم برق بطور 24 ساعته و دوامدار وجود ندارد و در کابل مرکز افغانستان هر روز بین دو تا 9 ساعت متناسب با محلات مختلف قطعی برق صورت می گیرد که با رسیدن سرما این رقم بیشتر نیز خواهد شد.

جنگ و ناامنی ، اقتصاد افغانستان را بشدت متأثر کرده است ، به شکلی که طی چهار سال گذشته درصد افرادی که زیر خط فقر زندگی می کردند در این کشور از 39 درصد به 60 درصد رسیده و توان خرید مردم بشدت کاهش یافته است.