گام عملی "پاکستان" برای کمک به روند صلح افغانستان

به گزارش گروه بین الملل ، ملا عبدالغنی برادر یکی از موسسان گروه طالبان در سال 1994 میلادی و از ساکنان «قندهار» افغانستان بود، استانی که در حقیقت مرکز اصلی تمرکز قدرت این گروه در افغانستان بود و رهبر طالبان از قندهار مدت ها به عنوان پایتخت قدرت گروهش استفاده می کرد.

ملا برادر در استان های غربی افغانستان و همچنین کابل پایتخت به عنوان یکی از فرماندهان طالبان جنگیده است و بعد از اشغال کابل از سوی طالبان و تشکیل حکومت آنها با عنوان «امارت اسلامی» وی به معاونت وزارت دفاع منصوب شد.

برادر متولد شهرستان «دهراود» در استان ارزگان و از قوم «پوپلزی» است و شمار زیادی از فرماندهان قدرتمند و شاخص طالبان به همین استان و زادگاه او تعلق دارند.
ملا برادر پس از سقوط طالبان در سال 2001 میلادی و آغاز دوباره جنگ های این گروه علیه نیروهای غربی وارد شده به افغانستان به رهبری آمریکا و دولت های مستقر در افغانستان، رهبری شورای «کویته» طالبان را که در شهر کویته مرکز ایالت «بلوچستان» کشور پاکستان تاسیس شد، برعهده گرفت و هم زمان به عنوان معاون «ملا محمد عمر» رهبر وقت گروه طالبان نقش ایفا می کرد.

وی در نهایت سال 2010 میلادی پس از آن که شایعه شد که او علاقمند به گفت وگوهای صلح با دولت سابق افغانستان است، از سوی نیروهای پاکستانی با مساعدت آمریکایی ها در شهر کراچی بازداشت و روانه زندان شد اما هیچ گاه صحت چنین شایعه ای ثابت نشد.

اما وزارت امور خارجه افغانستان در آن مقطع و حتی چند سال بعد از آن تلاش کرد که ملا برادر را از زندان پاکستان آزاد و به داخل منتقل کند که همه این تلاش ها ناکام ماند و ملا برادر برای سال ها در زندان باقی ماند و حتی خبرهایی در رسانه های افغانستان منتشر شد که وی وضعیت روانی مناسبی ندارد.

در 29 مهرماه گذشته روزنامه های پاکستان خبر رهایی وی را از زندان منتشر کردند و برخی نیز از خروج او از زندان و حصر خانگی او و خانواده اش در مهمانسرای ارتش پاکستان خبر دادند تا این که در نهایت با گذشت یک هفته، سفارت پاکستان در کابل در مصاحبه با یک رسانه محلی آزادی برادر را تائید کرد.

سفارت پاکستان در کابل در این گفت وگو بر اساس گزارش این رسانه محلی مدعی شده است که ملا برادر و ملا«صمد ثانی» در راستای تأمین صلح به رهبری و مالکیت افغان ها از زندان رها شده اند.
پس از تائید سفارت پاکستان نوار صوتی منصوب به ملا برادر در صفحات اجتماعی منتشر شد که از طرفداران خود خواسته است، در هر جایی که مستقر هستند باقی بمانند و دست به تحرکی نزنند.

وی خطاب به طرفداران خود به نام بزرگان طالبان و افراد این گروه گفته بود که تا زمان استقرار وی در یک جای مشخص کاری انجام ندهند و منتظر خبر او برای زمان بندی ملاقات و تعیین اهداف کاری باشند و البته طالبان صحت انتصاب نوار صوتی را به ملا برادر تائید کرده است.

صحت رهایی ملا برادر در افغانستان واکنش های متفاوتی در پی داشت و شماری از مقامات و شخصیت های سیاسی این کشور اظهاراتی در این باره داشتند.
یکی از معاونان سخنگوی ریاست اجرایی دولت وحدت ملی افغانستان اعلام کرد که دولت افغانستان در جریان رهایی ملا برادر نبوده است و پاکستان به صورت یکجانبه اقدام به رهایی وی کرده است.
کاخ ریاست جمهوری افغانستان هم با انتشار اطلاعیه ای از دیدار رئیس جمهوری این کشور با فرمانده ستاد مرکزی نیروهای آمریکایی در جریان سفرش به کابل نوشت که دولت افغانستان از هر اقدامی که برای تأمین صلح در این کشور موثر واقع شود، استقبال می کند اما اشاره ای به داستان ملا برادر نکرده بود.

«فضل هادی مسلم یار» رئیس مجلس سنای افغانستان هم از رهایی ملا برادر استقبال کرد و آن را خبر خوشی خواند.

«جاوید لودین» معاون سابق سیاسی وزارت خارجه افغانستان هم در واکنش به رهایی ملا برادر اعلام کرد که تلاش های چند ساله وی همراه با «رنگین دادفر اسپنتا» مشاور امنیت ملی رئیس جمهوری سابق به اندازه تلاش سه هفته ای «زلمی خلیل زاد» نماینده جدید آمریکا برای گفت وگو با طالبان در راستای صلح افغانستان ثمر نداشت.
اشاره لودین به تلاشی است که در زمان دولت کرزای برای آزادی ملا برادر انجام شد تا از آن امتیاز برای ترغیب گروه طالبان به نشستن پشت میز مذاکرات صلح استفاده شود که هرگز به رغم آنکه آمریکایی ها ارتباط نزدیکی با پاکستان داشتند، محقق نشد.

آزادی ملا برادر را اگر چه به سفر 10 روزه خلیل زاد به عنوان مامور ویژه امور خارجه آمریکا برای پیگیری صلح افغانستان به منطقه و دیدار با مقامات پاکستان نسبت می دهند؛ اما هیچ خبر موثقی برای صحت این احتمال منتشر نشده است.

در ارتباط با دادن امتیاز به طالبان برای مذاکره، امروز رسانه های افغانستان به نقل از «آسوشتیدپرس» نوشتند که «محمد فضل آخند»، «ملانورالله نوری»، «خیرالله خیرخواه»، «عبدالحق وثیق» و «مولوی محمد نبی عمری» که در سال 2015 از زندان گوانتانامو در مقابل آزادی یک افسر آمریکایی از سوی طالبان آزاد شده بودند، برای گفت وگوهای صلح به دفتر قطر رسیده اند.

درباره اینکه افراد رها شده طالبان از گوانتانامو در این مدت کجا بودند؟ و چرا تازه به دفتر قطر رسیده اند، اشاره ای نشده است.

نتیجه آزادی یکی از رهبران مهم طالبان که از هواداران زیادی در درون طالبان برخوردار است، از سوی پاکستان؛ هرچه باشد بدون شک، نخستین گام عملی همسایه جنوبی افغانستان برای صلح در این کشور است.

صلح دولت افغانستان با طالبان نیازمند حضور یک چهره موثر و مورد اعتماد طالبان دارد تا بتواند انشعاب های شکل گرفته را پس از فوت مرموز ملاعمر رهبر اصلی طالبان و کشته شدن «اخترمحمد منصور» رهبر دوم این گروه که با هواپیمای بدون سرنشین آمریکا در داخل پاکستان انجام شد، دوباره آنها را به هم پیوند دهد.
ملا برادر سال های زیادی را در زندان پاکستان بسر برده و دو رهبر اصلی و موسس گروه طالبان نیز از بین رفته اند و ملا «هیبت الله آخوند زاده» رهبر حاضر طالبان است و این که ملا برادر از چه جایگاهی در بین طالبان برخوردار است در آینده نزدیک روشن خواهد شد.

افراد انشعابی طالبان به رهبران بعدی طالبان وفاداری نشان نمی دهند و راه خود را جدا کرده اند اما امید هست که با حضور دوباره ملا برادر شاید بتواند برای برداشتن اختلاف های بوجود آمده بین آنها اثرگذار باشد و روند صلح را بهبود بخشد.