معیشت تئاتری ها به خطر افتاده است
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی ، این روزها تئاتر بیش از گذشته شاهد حضور چهره های سینمایی، ورزشی و موسیقی در قامت بازیگر هنرهای نمایشی است. افرادی که شاید گیشه را برای خود و تهیه کننده اثر تضمین کنند اما به همین نسبت فضا و فرصت کافی برای ظهور و بروز جوانان را از آنها می گیرند.
سالانه تعداد زیادی از جوانان در رشته های مختلف هنرهای نمایشی از قبیل ادبیات نمایشی، بازیگری، طراحی صحنه، کارگردانی و سایر شاخه ها فارغ التحصیل می شوند اما نکته مهم آنجاست که زیرساخت های تئاتر به هیچ عنوان نتوانسته در قیاس با تعداد هنرمندان جوان بستر اجرایی فراهم آورد.
به همین مناسبت خبرنگار گروه فرهنگی ، با تنی چند از هنرجویان، فارغ التحصیلان و هنرمندان جوان عرصه تئاتر به گفت و گو نشسته و جویای دغدغه ها و مشکلات آنها برای حضور در عرصه هنرهای نمایشی شده است. امیرعلی گودرزی بازیگر جوان تئاتر از جمله بازیگرانی است که سال نسبتاً پرکاری را پشت سر گذاشته و هم اکنون سه نمایش را در شرف اجرا می بیند.
میزان: از نظر شما در حال حاضر تئاتر در مسیر رشد قرار دارد و آیا می توان تئاتر امروز را تئاتری پویا دانست؟
گودرزی: متاسفانه در حال حاضر تئاتر ما در ورطه رخ دادن ایده‌های تکراری و یا کپی‌های دست چندمی از کار‌های موفق روزگار گذشته گرفتار شده که صرفا به هدف پول سازی و ورود به عرصه پول‌یابی به اسم هنر و در حوزه تئاتر صورت می‌گیرند و همچنین به طرز وحشتناکی شاهد نادیده گرفتن گروه‌هایی هستیم که بدون داشتن پشتوانه‌ای مالی و فقط به شوق اتفاق افتادن تئاتر حقیقی در پوچی حل می‌شوند.
میزان: با آمدن تماشاخانه‌های خصوصی امید بها دادن به نسل جوان به شدت قوت گرفت، اما بعد از چند سال این تماشاخانه‌ها تغییر رویه دادند. آیا به نظرتون تماشاخانه‌های خصوصی امروزه برای نسل جوان وقتی می‌گذارند و یا اینکه باعث رشد آنها شدند؟
گودرزی: ماهیت پول باعث تغییر در ماهیت اصول تمامی همین تماشاخانه هایی است که حرف و عملشان به طرز غریبی متضاد از آب در می‌آید. در اینجا تماشاخانه‌های خصوصی به جای حمایت از تئاتر مستقل و تجربی مسیر تئاتر تجاری را می‌پیمایند. انتظار بر خلاف این است که تئاتری که نام مستقل دارد با به کار گیری چهره‌های سینمایی یا حتی سلبریتی‌های تئاتری از بازگشت چند برابری پول مصرف شده تضمین شده باشد.
میزان: حضور چهره‌ها و سلبریتی‌ها در تئاتر دغدغه‌ای است که سالهاست مورد بحث بوده است. به نظر شما حضور این افراد قابل قبول بوده است یا نه؟ اگر منفی به چه دلیل و اگر مثبت به چه دلیل؟
گودرزی: همان طور که پیش‌تر گفته شد حضور چهره‌ها خواه و ناخواه ضربه مهلکی بر بدنه تئاتر زده چرا که پول و تجارت با ماهیت تئاتر ضدیت دارد. علت این است که تمامیت یک اثر تحت تاثیر شهرت و چهره بودن یک بازیگر قرار می‌گیرد و اساسا حضور آن ستاره دلیلی می‌شود برای تجارت نه برای کیفیت یک اثر. شاید اگر در واقع تماشاخانه‌های مستقل و تجربی هم به راحتی فرصتی برای ابراز کارشان داشتند وجود این گونه کار‌ها معضلی محسوب نمی‌شد و هر کدام از این آثار بسته به فرمت کاری خود تماشاگران خود را جذب می‌کردند.
میزان: آیا امروز با توجه به اینکه کار اصلی شما بازیگری تئاتر است، می توانید از این راه امرار معاش کنید؟
گودرزی: متاسفانه هنوز هم در آمد اهالی تئاتر در آمد مناسبی نیست و به هیچ عنوان نمی‌شود از این هنر ارتزاق کرد. کسانی که تئاتر کار می‌کنند برای گذران زندگی مجبورند شغل‌های دیگری هم به عهده بگیرند که متاسفانه در حال حاضر وضع به همین گونه است. تئاتر با خلاقیت زنده است و با خستگی و فرسودگی و نگرانی خلاقیتی هم نمی‌تواند وجود داشته باشد.
میزان: به نظر شما مهمترین مشکل امروز تئاتر ایران چیست و چه راهی برای حل آن پیشنهاد می‌کنید؟
گودرزی: مشکلات تا دلتان بخواهد فراوانند. مهمترین آنها شاید همین نادیده گرفتن گروه‌های جوان و خلاق چه دانشجویی و چه غیر دانشجویی است که با تمام توان به فعالیت ادامه می‌دهند تا شاید دیده شوند.
میزان: به عنوان یک کارگردان و یا بازیگر همواره با دغدغه‌ای به نام متن روبرو هستیم. چرا همچنان ما در بخش نمایشنامه و یا فیلمنامه با مشکل مواجه هستیم. آیا نسل جوان خوبی در نمایشنامه نویسی وجود دارند؟ چطور باید به آنها کمک کرد؟
گودرزی: قطعا نسل درخشانی در نمایشنامه نویسی وجود دارد که روحیه و نگاهی جدیدی عرضه می‌کنند. اما باز برمی گردیم به همان مافیایی که روزانه متن تولید می‌کنند و به دیگران اجازه کار نمی‌دهند. باید فرصتی باشد برای نویسندگان خلاق که قطعا تعدادشان خیلی زیاد است.
میزان: جشنواره تئاتر فجر در راه است. شما از برگزاری این جشنواره در سال‌های پیش راضی هستید و آیا به نظرتون آثار بر اساس کیفیت به این جشنواره می‌رسند؟
گودرزی: با نگاهی گذرا به برگزیدگان سال‌های پیش این فستیوال کاملا مشهود است که جایگاه گروه‌های ناشناخته تجربی و دانشجویی در آن چگونه است. قطعا امیدواری همه فعالان این عرصه این است که جدا از اتفاقاتی که افتاده و متاسفانه می‌افتد کار‌هایی با کیفیت بالا به این بستر راه یابند.
میزان: هر بازیگر و یا کارگردان و هنرمندی برای آینده خود تصویری را شکل می‌دهد که به نوعی آرمان، آرزو و یا هدف وی است. دغدغه شما از حضور در تئاتر چیست و چه آینده‌ای را برای خودتون متصور می‌شوید؟
گودرزی: هدف حرکت درست در مسیر آرامش است و این مهم به دور از شعار برای یک هنرمند با تمرکز و ریاضت فردقی صورت می‌گیرد. به شخصه امیدوارم در این راه هر فردی به اندازه توان و کوششی که از خود نشان می‌دهد سهم ببرد که متاسفانه در اکثر موارد، نتیجه عکس این اتفاق است. فارغ از تمام حوادث پیش رو یک هنرمند باید به ندای قلب و غریزه اش اعتماد کند.
معادلات ریاضی در این مقوله راه به جایی نمی‌برد چرا که اساس هنر ناخودآگاه هنرمند است که از منطق به دور است. فعل رسیدن باید تمام هدف را در بر بگیرد به گونه‌ای که لازمه بودن هنرمند باشد. هنرمند باید در کار خود آنقدر خوب باشد تا هنر را به خوب بودن بکشاند. عمیقا تلاش میکنم بیاموزم و خوب باشم.
میزان: اینکه بسیاری از بازیگران تئاتر از همان ابتدا تئاتر را پلی برای رسیدن به سینما می‌دانند درست است؟ آیا سینما مدینه فاضله بازیگری است و اینکه چرا این هجمه علاقه به سینما به وجود آمده است؟
گودرزی: تئاتر زنده‌ترین هنر موجود است. بازیگری با تجربیات فراوان تئاتری قطعا قدرتمند‌تر از بازیگری است که با تئاتر بیگانه است. بررسی تکنیک‌های بازیگران بزرگ دنیا و تجربیات بازیگری آنها این گفته را تایید می‌کند. بسته به نگاه بازیگر و هدفی که در سر دارد تئاتر می‌تواند پل محکمی برای حضور قدرتمند در سینما باشد. اما در شرایط فعلی تصور میکنم سینما هم وضع بهتری از تئاتر ندارد. سینما مدینه فاضله نیست شاید فرصتی باشد برای فعالیت بهتر و بی دغدغه‌تر در عرصه تئاتر.
میزان: یکی از مشکلات مهم امروز تئاتر وجود رابطه، لابی و رانت در تمامی بخش‌ها است. به نظرتون امروزه انتخاب عوامل و به خصوص بازیگران بر اساس توانایی‌ها شکل می‌گیره و یا معیار‌های دیگه‌ای در این عرصه وجود دارد؟
گودرزی: دقیقا همین طور است لابی‌ها و رانت‌های در حال رخ دادن تئاتر را به نحوی پایه ریزی می‌کنند که انتخاب‌ها بر اساس هر چیزی به غیر از شایستگی صورت گیرد و این چیزی است که همه می‌دانند و در حال حاضر کاری نمی‌شود کرد. استعداد‌های بیشماری نابود می‌شوند و از دوستان، اقوام و آشنایان تهیه کننده ستاره‌های پوشالی ساخته می‌شود!.
میزان: این روزها مشغول چه کاری هستید و آیا تا پایان سال ۹۷ اجرایی را روی صحنه خواهید داشت؟
این روزها خوشبختانه عضوی از گروه با شرف تئاتر سه گانه به سرپرستی علی صفری هستم و امیدوارانه تا پایان سال ۳ کار را به اجرا خواهیم رساند. نمایش "باز کردن بسته" به نویسندگی و کارگردانی علی صفری، "هرمافرودیت" به نویسندگی علی صفری و کارگردانی رها حاجی زینل و "هجوم" به نویسندگی علی صفری و کارگردانی شهرزاد محمودی نام سه اثری است که در حال تمرین آنها هستم.
اتفاقی که به عنوان بازیگر این ۳ کار برایم جالب و هیجان انگیز است هم تفاوت کاراکتر‌هایی است که شانس اجرای آنها به من داده شده است و هم نزدیکی زمان اجرا‌های این آثار است که با اینکه واقعا سخت به نظر می‌رسند تمام جانم را از انرژی لبریز می‌کنند. امیدوارم با دعای پدر و مادر عزیزم که همه داشته‌های من هستند و اعتماد گروه سه گانه و هم تیمی‌های بی نظیرم منجر به اجرا‌هایی شایسته شوند.