تبدیل‌شدن به هاب گازی منطقه از مسیر بهینه‌سازی مصرف و سوآپ گاز

خبرگزاری میزان- تحریم صادرات گاز روسیه به اروپا بر اثر درگیری این کشور و اوکراین، امکان صادرات گاز روسیه را به اروپا از بین برده است؛ به همین دلیل مسکو به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده گاز به اروپا به فکر بازارهای جایگزین افتاده است. یکی از گزینه‌های پیش روی روسیه، استفاده از ظرفیت همسایگان است. ایران در این ارتباط از شرایط خوبی برخوردار است و می‌تواند در زمینه خرید یا سوآپ گاز روسیه همکاری داشته باشد. پیش‌بینی می‌شود مسکو طی دو تا سه سال آینده با 120 میلیارد متر مکعب گاز مازاد روبرو شود که باید برای فروشش چاره اندیشی کند. ظرفیت ال‌ان‌جی روسیه نیز محدود بوده و توسعه آن سرمایه‌گذاری‌های کلانی را می‌طلبد. این ظرفیت خیلی قابل توجه نیست و در نهایت طی یکی دو سال آینده به 10 الی 20 میلیارد متر مکعب می‌رسد.

 از طرفی با وجود اینکه روسیه به چین خط لوله دارد و می تواند به صادرات گاز به این کشور مبادرت کند، اما شواهد نشان می‌دهد که پکن علاقه ای ندارد خود را در حوزه انرژی بیش از اندازه به یک کشور وابسته کند. به همین دلیل این گزینه نیز ظرفیت بالایی ندارد و انتظار می‌رود طی دو سه سال آینده روسیه بتواند حدود 20 میلیون متر مکعب به حجمی که اکنون به چین صادر می کند، بیافزاید. بنابراین، حدود 70 الی 80 میلیارد مکعب از گاز روسیه به صورت مازاد باقی می ماند و باید برای آن بازاریابی کند. این در حالی است که ایران شرایط مناسبی برای سوآپ گاز روسیه و یا خرید آن و بازصادراتش دارد. کشور ما به لحاظ جغرافیایی در شرایط خوبی قرار گرفته است و از یک طرف به متقاضیان گاز مانند افغانستان، پاکستان، کشورهای شبه قاره  هند و کشورهای حاشیه خلیج فارس دسترسی دارد و از طرف دیگر به روسیه به عنوان صادرکننده  گاز متصل هستیم. بر اساس نظر کارشناسان، ایران باید از این موقعیت مناسب به بهترین نحو  بهره برده و نقش مهمی در توزیع گاز در منطقه ایفا کند.

در همین خصوص هادی حق شناس، کارشناس انرژی با اشاره به اینکه سوآپ و ترانزیت دو نوع خدمت در علم اقتصاد کلان محسوب می شوند، اظهار کرد: در ترانزیت کالایی فروخته نمی‌شود بلکه به خاطر ارائه خدمت و عبور کالا از کشور درآمد کسب می‌شود که این درآمدها به نفع اقتصاد ملی است.

حق‌شناس تصریح کرد که نوع دوم همکاری سوآپ است؛ به طوری که مثلاً در دریای خزر گاز تحویل می‌گیریم و آن را به کشور دیگری تحویل می‌دهیم. می توان گفت سوآپ گاز روسیه برای ایران نفع اقتصادی دارد و منافع مشترکی ایجاد می‌کند. کمتر کشوری در جهان هست که به اندازه ایران همسایه  خشکی و دریایی داشته باشد. باید از این مزیت همسایگی بیشتر بهره ببریم. بنابراین، همکاری در فروش گاز روسیه چه به صورت سوآپ باشد و چه ترانزیت برای ما منفعت دارد.

وی در ادامه گفت: در هر دوی این سیاست‌ها سه کشور درگیر می‌شوند؛ در ترانزیت از یک کشور کالا به ایران وارد شده و به کشور دیگر می‌رود. در سوآپ نیز کالا در جایی تحویل گرفته می‌شود و در جای دیگر تحویل داده می شود و با توجه به اینکه حمل و نقل اضافه انجام نمی‌شود سوآپ منافع زیادی برای کشور دارد. در جایی گاز روسیه را تحویل می‌گیریم و در جای دیگری معادل آن را تحویل می‌دهیم. بنابراین، جلوی حمل و نقل اضافی گرفته می‌شود. در جا به جایی گاز معمولاً مشکلاتی از قبیل افت فشار در فصل زمستان مطرح است که اگر گاز روسیه را در شمال کشور مورد استفاده قرار دهیم و مجبور نباشیم آن را از جنوب به شمال انتقال دهیم، این مشکلات از بین می‌رود.

بیشتر بخوانید:

طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی پس از ۲ دهه در مدار تولید قرار می‌گیرد

 بر اساس گزارش‌ها، شدت مصرف انرژی شامل گاز، نفت سفید و فرآورده‌های نفتی در ایران بسیار بالاست و نیاز است که سیاست‌های بهینه‌سازی مصرف به اجرا گذاشته شود و به نظر می‌رسد، دولت می تواند از طریق سیاست‌هایی که به اجرا گذاشته است، میزان مصرف را در کشور کنترل کند به گونه‌ای که از گاز روسیه برای رفع نیازهای داخلی استفاده نکند. در همین راستا این کارشناس انرژی توضیح داد که اگر بهینه‌سازی مصرف انرژی را در کشور مورد توجه قرار دهیم و بتوانیم مازادی برای صادرات داشته باشیم و از آن طرف به انتقال گاز دیگر کشورها از جمله روسیه بپردازیم، می توانیم به هدف خود مبنی بر تبدیل شدن به هاب گازی و انرژی منطقه نزدیک شویم.

بنابراین، در شرایط فعلی که روسیه نمی‌تواند گازش را به اروپا صادر کند ایران باید بر اساس منافع ملی خود به دنبال استفاده از این فرصت باشد و با تمرکز کوتاه مدت بر روی گاز مازاد روسیه و ترکمنستان و در نظرگرفتن بهینه‌سازی مصرف وضعیت خود را در ایفای یک نقش مهم در منطقه بهبود ببخشد.

انتهای پیام/