کتاب «کیفیت نزول آیات سوره های قرآن کریم» منتشر شد

خبرگزاری میزان - کتاب «کیفیت نزول آیات سوره های قرآن کریم» اثر محمد خامه گر است که به همت پژوهشکده اسلام تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در 321 صفحه منتشر شد.

در دوران معاصر موجی از پژوهش های قرآنی به بررسی روشمندانه و جداسازی اطلاعات صحیح از سقیم دوران گذشته اختصاص یافته و نتایج آن معضلات متعددی را از مطالعات قرآنی حل کرده است که اثر آن در فهم و تفسیر دقیق تری از آیات زندگی آفرین قرآن کریم نمودار شده است.

اثر پیشرو با هدف تبیین نظریه نظم نزولی قرآن کریم به رشته تحریر درآمده است. نگارنده با بهره گیری از دقایق و ظرایف کاربردهای قرآنی، روایات صحیح، گزارش‌های تاریخی معتبر، دلایل عقلی و مقایسه هوشمندانه و روشمندانه این اطلاعات در کنار با یکدیگر، به بررسی دیدگاه‌های گوناگون درباره سوره های قرآن کریم پرداخته و ضمن رد دیدگاه آیات مستثنیات (آیه های مکی سوره های مدنی و آیات مدنی سوره های مکی) از نزول یکباره اغلب سوره های قرآن کریم و نزول پیاپیِ قسمت های یک سوره در یک بازه زمانی مشخص به ویژه سوره های بزرگ مانند سوره بقره دفاع کرده و موارد استثنا را گوشزد کرده است. در ادامه، فرایند شناسایی روشمند نزول سوره ها با تبیین اصول و قواعد نزولی سوره ها با ذکر نمونه های گوناگون گزارش شده و در پایان نیز سوره های انسان و علق به عنوان دو نمونه به تفصیل بررسی گردیده و دیدگاه‌های مخالف به تیغ نقد رانده شده است.

ساختار اثر

این اثر در پنج فصل تالیف شده است؛ در فصل اول روش های نزول سوره های قرآن در روایات تبیین شده و دیدگاه مفسران درباره کیفیت نزول سوره های قرآن نیز تشریح و سپس کارکردهای شناسایی واحدهای نزول به سوره های قرآن نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

نویسنده در دومین فصل از این اثر که با عنوان «ادله نزول پیوسته آیات سوره های قرآن کریم» به رشته تحریر درآمده، پس از بیان انسجام متنی سوره های قرآن، به وحدت غرض هر سوره قرآن، ضرورت هماهنگی اسلوب بیانی قرآن با اصول عقلایی محاوره، آیات دلالت کننده بر نزول سوره های قرآن، نزول ترتیلی قرآن کریم، روایات نزول سوره دو بسمله و روایات ترتیب نزول می پردازد.

«نقد دلایل نظریه نزول پراکنده آیات سوره های قرآن» عنوان سومین فصل از کتاب حاضر است که در این فصل، ضمن نقد دلالت برخی آیات بر نزول پراکنده آیات قرآن، به نقد روایات نزول قرآن به صورت آیات پراکنده پرداخته شده و در ادامه نقد روایات چینش آیات بر خلاف ترتیب نزول، تبیین و نقد وجود آیات مستثنیات در سوره های مکی و مدنی و نقد دلالت روایات اسباب نزول بر نزول تدریجی سوره تشریح شده است.

در فصل چهارم به «فرایند شناسایی روشمند کیفیت نزول سوره های قرآن» اشاره شده که در این راستا، پس از تعیین مشخصات نزولی سوره، قرائن نزول یکباره سوره و قرائن نزول پیاپی آیات سوره و قرائن نزول پراکنده آیات سوره بررسی شده است.

در پنجمین آخرین فصل از این کتاب به بررسی روشمند کیفیت نزول آیات سوره قرآن پرداخته شده است. در این فصل پس از بررسی مشخصات نزولی سوره های علق و انسان، دلایل طرفداران نزول یکباره و نزول پراکنده آیات سوره های این دو سوره بررسی شده است.

برشی از اثر

* وجود احکام شرعی در سوره های مکی

یکی از حقایقی از نکات بدیهی تاریخ صدر اسلام است، این است که از میان فروع دین تنها نماز در مکه واجب شده و احکام دیگر شرعی مانند زکات و روزه در مدینه واجب است. از این رو برخی مفسران معتقدند اگر در سوره های مکی در متن یک آیه یکی از احکام شرعی مانند زکات که در مدینه واجب شده است، ذکر گردد، بدون تردید آن آیه در مدینه نازل شده و سپس در سوره مکی قرار داده شده است.

بر خلاف روش این دسته مفسران، آیت الله جوادی آملی به جای آنکه آیات مکی مربوط به احکام شرعی را از آیات مستثنیات محسوب کند، بر این نکته تأکید می کند که اگر سوره در مکه نازل شده باشد، اصل بر این است که واژه مذکور به معنای احکام شرعی واجب است.

با توجه به دلایلی که بر نزول یکپارچه سوره ها و عدم نزول پراکنده آیات دلالت دارند، بدون تردید در تحلیل آیات الاحکام سوره های مکی فقط دیدگاه آیت الله جوادی آملی قابل قبول است.

علاقه مندان برای خرید اینترنتی این کتاب می توانند به نشانی اینترنتیhttp://shop.isca.ac.ir/  مراجعه کنند.

انتهای پیام/