غیبت ۲ سفیر و ۲ وزیر در جنگ اقتصادی؛ جای خالی کرسی استاندار!/ باید پاشنه‌ها را ورکشید
«ریچارد نفیو» مسئول سابق بخش تحریم‌ها در وزارت خارجه آمریکا و مولف کتاب «هنر تحریم‌ها» صریحا اعلام کرده که هدف اساسی از اعمال تحریم‌ها علیه ایران، فشار به مردم این کشور و در تنگنا قرار دادن آن‌هاست.
مقام معظم رهبری دوم خردادماه سال جاری در دیدار رمضانی مسئولان کشور، گفتند: «دشمن ما اتاق جنگ را برده است در وزارت خزانه‌داری؛ [اتاق]جنگ علیه ما به جای وزارت دفاع، وزارت خزانه‌داری آنها است، به شکل فعّال هم مشغولند... من عرض می‌کنم اینجا هم بایست ستاد مقابله‌ی با شرارتِ این دشمن در مجموعه‌ی اقتصادی تشکیل بشود؛ وزارت خارجه باید پشتیبانی کند، باید به‌صورت همراه کمک کند لکن بایست در مرکز اقتصادی دولت این ستاد تشکیل بشود و این کار را دنبال کنند.».
بیشتر بخوانید:
ستاد مقابله با جنگ تحمیلی اقتصادی کجاست؟/ فرماندهان اقتصادی چه می‌کنند؟
تناقضات معمار تحریم‌ها/ وقتی «ریچارد نفیو» آشکارا دروغ می‌گوید + مصادیق
اما در چنین شرایط جنگ اقتصادی تحمیل شده و همه جانبه از سوی آمریکا، اقتضای عقلانی، کار و فعالیت بیشتر بویژه در بدنه اجرایی کشور است.
این ایستادگی یک شرط مهم دارد...
حجت‌الاسلام و المسلمین حسن روحانی، ششم تیرماه سال جاری در نشست هم اندیشی مدیران ارشد دولت، با اشاره به راهبرد مقاومتی دولت در برابر تشدید خصومت‌ورزی آمریکا، گفت «البته این ایستادگی یک شرط مهم دارد و آن این است که مدیران دولت که در خط مقدم ایستاده‌اند، باید قبل از دیگران فشار‌ها و سختی‌ها را احساس کرده و تحمل کنند. اگر بخواهیم بگوییم که این روزها، روز‌های سختی است، اما برای دیگران، حتماً شکست خواهیم خورد. اگر تا امروز روزانه ۸ ساعت کار می‌کردیم، نباید فردا نیز همین ۸ ساعت و با همین سبک و شیوه مدیریتی کار کنیم. امروز باید به فکر تغییر شرایط باشیم و از مشاورین و کارشناسان جدید بهره بگیریم و از هر فکر جدید و نویی استقبال کنیم و همه افکار و اندیشه‌ها را دعوت به همکاری کنیم».
برخی خلاء‌ها در بدنه اجرایی
تاکیدات رئیس‌جمهور مبنی بر ضرورت افزایش کمیت و کیفیت فعالیت مدیران اجرایی کشور در شرایط جنگ اقتصادی کنونی درخور توجه وتقدیر است؛ اما در شرایط فعلی برخی خلاء‌ها در بدنه اجرایی و بویژه در بخش‌های بسیار حساس که به مثابه خط مقدم جبهه ما در جنگ اقتصادی است، وجود دارد.
هند و چین؛ دو خریدار بزرگ نفت ایران
هند و چین دو کشوری هستند که بیشترین خرید نفت را از ایران دارند؛ حجم مراودات تجاری میان تهران با دهلی و پکن نیز بیش از حجم مراودات ایران با سایر کشور‌ها حتی کشور‌های پیرامونی است.
آمریکایی‌ها برای ضربه وارد کردن به اقتصاد ایران، تلاش دارند تا تاریخ ۱۳ آبان ماه، فروش نفت ایران را به صفر برسانند و در این راه نیز هیئت‌های ویژه‌ای را به سوی کشور‌های خریدار نفت ایران از جمله چین و هند فرستاده‌اند.
تلاش آمریکا برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران
چینی‌ها و هندی‌ها تاکنون در مقابل فشار‌های آمریکا برای به صفر رساندن واردات نفت خود از ایران مقاومت کرده‌اند و درخواست معافیت از تحریم‌های نفتی آمریکا را داده‌اند، اما به هر ترتیب فشار‌های آمریکایی‌ها با اهرم‌های نهاد‌های بین‌المللی همچنان در جریان است. برای نمونه «مارشال بیلینگسلیا» معاون وزیر خزانه داری آمریکا که سمت ریاست دوره‌ای کارگروه «اف‌ای تی اف» را هم برعهده دارد، شخصا به کشور‌های وارد کننده نفت از ایران سفر می‌کند تا آنها را از ادامه خرید نفت از ایران با اهرم «تحریم دلاری» و قرار گرفتن در لیست سیاه «اف‌ای تی اف» برحذر دارد.
در تازه‌ترین فعل و انفعالات، رویترز گزارش داده که واردات نفت هند از ایران برای ماه جاری و آینده میلادی (سپتامبر و اکتبر ۲۰۱۸) به کمتر از ۱۲ میلیون بشکه در هر ماه می‌رسد. این در حالی است که در نخستین ماه‌های سال جاری میلادی، واردات نفت هند از ایران ماهانه به حدود ۲۱ میلیون بشکه می‌رسید.
با این وجود، مسئولان هندی کماکان امیدوارند که برای آنها در قضیه ممنوعیت‌های آمریکا برای واردات نفت ایران، معافیت ایجاد شود.
البته چین به عنوان بزرگترین وارد کننده نفت از ایران، نه تنها وارداتش را از ترس آمریکا کاهش نداده بلکه مطابق با گزارش رسانه آمریکایی بلومبرگ در ماه ژوئیه (تیر و مرداد) خرید نفت از ایران را از ۲۶ درصد به ۳۵ درصد افزایش داده است.
همچنین حجم روابط اقتصادی تهران و پکن در ۴ ماهه نخست سال ۲۰۱۸، بالغ بر ۱۳.۲ میلیارد دلار بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل حدود ۹ درصد افزایش داشته است.
سفارت بدون سفیر ایران در چین و هند
اما مردا از ذکر آمار‌های فوق‌الذکر، ضرورت فعالیت دوچندان دولت به طور عام و وزارت خارجه به طور خاص برای رایزنی با هندی و چینی‌ها در شرایط فعلی است. این در حالی است که سفارت ما در این دو کشور هنوز سفیر ندارد و از زمانی که موعد ماموریت سفرای قبلی پایان یافته هنوز سفیری برای این دو کشور بسیار مهم معرفی نشده است.
۷ ماه فقدان سفیر در هند
غلامرضا انصاری آخرین سفیر ایران در هند، اسفندماه سال گذشته، ماموریتش به پایان رسید و از دهلی راهی تهران شد تا مسئولیت معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه را برعهده بگیرد. این امر بدان معناست که سفارت ایران در هند ۷ ماه بدون سفیر است و این در حالی است که تیم وزارت خزانه داری آمریکا در سفر به هند مورد به مورد با شرکت‌ها و پالایشگاه‌های هندی برای قطع مراوده با ایران مذاکره کرده‌اند. همچنین حدود یک هفته پیش، «مایک پمپئو» وزیر خارجه و «جیمز متیس» وزیر دفاع آمریکا به دهلی سفر کردند تا شخصا به مقامات هندی در خصوص استمرار مراودت تجاری و نفتی با ایران اخطار دهند.
۳ ماه فقدان سفیر در چین
در چین نیز سفارت ایران، قریب به ۳ ماه است که بدون سفیر است. آخرین سفیر ایران در این کشور، «علی اصغر خاجی» بود که ماموریتش در اوایل تیرماه در پکن پایان یافت؛ اگر چه پس از آن «عبدالناصر همتی» از سوی وزارت خارجه و با تایید دولت به سمت سفیری ایران در پکن محسوب شد، اما انتصاب همتی به سمت ریاست بانک مرکزی موجب شد رفتن او به پکن، ملغی شود. با این وجود هنوزی سفیری برای اعزام به چین در شرایط حساس کنونی، تعیین نشده است.
دیپلماسی، فن بهره‌گیری از فرصت‌هاست؛ حالا که از یکسو جنگ تجاری و تعرفه‌ای میان چین و آمریکا بالا گرفته است و از سویی دیگر آمریکا در تکاپوی ترساندن کشور‌ها نسبت به واردات نفت از ایران است، چرا نباید ما در پکن سفیر داشته باشیم تا برای افزایش اشتهای چینی‌ها جهت واردات نفت از ایران رایزنی کند.
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه در گفت‌و‌گو با خبرنگار میزان، با اشاره به تاخیر دولت در تعیین سفرای ایران در کشور‌های چین و هند گفت: کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی خواستار تسریع در تکمیل نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور است.
وی افزود: نداشتن سفیر در برخی از کشور‌ها همچون چین و هند به معنای متوقف ماندن بسیاری از مناسبات راهبردی ایران با کشور‌هاست، علی الخصوص چین و هند.
این نماینده مجلس تصریح کرد: در حال حاضر ایران رقمی بالغ بر ۵۰ میلیارد دلار توافقنامه فاینانس با چین دارد که این مسئله نیازمند پیگیری‌های روزمره است علاوه بر آن موضوع نفت و حفظ مناسبات نفتی ایران در شرایطی که آمریکایی‌ها تلاش می‌کنند بازار نفت ایران را محدود کنند باید مورد توجه قرار گیرد که این خود موضوع اساسی دیگری است.
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس بیان داشت: البته برخی از مسائل هم در این رابطه در قالب شورای عالی امنیت ملی مطرح است که نقش حضور ایران را در چین چند برابر می‌کند لذا بیش از این دیگر قابل توجیه نیست که دولت ایران در چین و هند سفیر نداشته باشد.
این نماینده مجلس با بیان اینکه خلا دیپلماسی و دیپلماتیک ایران در دهلی نو و پکن باعث می‌شود تا فضا برای جولان آمریکا فراهم شود، گفت: آمریکا همواره سعی می‌کند کشور‌های همسوی سنتی ایران را از ایران دور کند بنابراین نداشتن سفیر در کشورهایی همچون چین و هند به هیچ وجه قابل توجیه نیست و حتی یک ساعت تاخیر هم ضربه به منافع ملی کشور تلقی می‌شود.
وزارتخانه‌های حساسی که وزیر ندارند
اما آن خلاء‌هایی که در ابتدای این وجیزه بدان اشاره شد و در شرایط جنگ اقتصادی فعلی، مبتلابه بدنه اجرایی کشور و بویژه بخش‌های بسیار حساس اقتصادی است، صرفا در فقدان سفیر در دو کشور مهم چین و هند خلاصه نمی‌شود؛ بلکه دو وزارتخانه حساس اقتصادی یعنی وزارتخانه‌های «امور اقتصادی و دارایی» و «تعاون، کار و رفاه اجتماعی» نیز مدتی است که بدون وزیر مانده وبا سرپرست اداره می‌شوند.
روز چهارشنبه ۱۷ مرداد، علی ربیعی در مجلس استیضاح شد و با رای ۱۲۹ نماینده مردم، از تصدی وزارت «تعاون، کار و رفاه اجتماعی» عزل شد. پس از آن رئیس جمهور در حکمی «انوشیروان محسنی بندپی» را به سمت سرپرستی این وزارتخانه منصوب کرد.
همچنین روز یکشنبه چهارم شهریور سال جاری، مسعود کرباسیان در مجلس استیضاح شد و با رای ۱۳۷ نماینده مردم، از تصدی وزارت «امور اقتصادی و دارایی»، عزل شد. پس از آن رئیس‌جمهور در حکمی «رحمت الله اکرمی» را به سمت سرپرستی این وزارتخانه منصوب کرد؛ بنابراین وزارت «تعاون، کار و رفاه اجتماعی» حدود ۴۰ روز و وزارت «امور اقتصادی و دارایی» حدود ۲۰ روز است که بدون وزیر اداره می‌شوند.
با توجه به جنگ اقتصادی تحمیل شده از جانب آمریکا که آتش‌افروزی‌اش روزافزون است و همچنین گستردگی و دایره شمول فعالیت‌های دو وزاتخانه مزبور که یکی متولی نظام پولی و بانکی کشور و آن دیگری متولی امور کارمندان و کارگران و بازنشستگان با انبوهی از شرکت‌های تجاری و صنعتی است، بدون وزیر ماندن آنها در شرایط فعلی تعجب برانگیز است.
رئیس‌جمهور سه ماه فرصت دارد؛ اما ...
هرچند بر اساس اصل ۱۳۵ قانون اساسی، رئیس جمهور می‌تواند برای وزارتخانه هایی که وزیر ندارند حداکثر برای مدت سه ماه سرپرست تعیین کند، اما با توجه به شرایط فعلی کشور، ضروری است رئیس‌جمهور پیش از موعد مقرر قانونی نسبت به معرفی گزینه‌های پیشنهادی جهت تصدی دو وزارتخانه «امور اقتصادی و دارایی» و «تعاون، کار و رفاه اجتماعی» اقدام کند.
چنانچه رئیس‌جمهور بخواهد از حداکثر فرصت قانونی برای معرفی وزرای پیشنهادی «امور اقتصادی و دارایی» و «تعاون، کار و رفاه اجتماعی» به مجلس، استفاده کند، بدان معنا خواهد بود که وزرای پیشنهادی این دو وزارتخانه به ترتیب در آبان و آذر به بهارستان معرفی خواهند شد؛ حال اگر این وزرای پیشنهادی به هر دلیلی با رای مخالف نمایندگان مجلس مواجه شوند، با توجه به رسیدن فصل بررسی بودجه ۹۸ در مجلس در نیمه آذرماه، احتمالا دیگر وقتی برای بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی بعدی این دو وزارتخانه در مجلس تا میانه‌های زمستان نمی‌ماند.
برگزاری جلسات ستاد بودجه ۹۸ و ضرورت تسریع در معرفی وزرای اقتصاد و کار
تسریع در تعیین تکلیف سکانداران وزارتخانه‌هایی همچون «امور اقتصادی و دارایی» و «تعاون، کار و رفاه اجتماعی» از یک جهت دیگر نیز ضروری است؛ و آن اینکه از میانه‌های ماه گذشته، جلسات ستاد بودجه ۹۸ در سازمان برنامه و بودجه آغاز شده است و قطعا با توجه به جنگ اقتصادی در جریان، بودجه ۹۸ ویژگی‌ها و مختصات خاص خود را خواهد داشت. در چنین شرایطی به هیچ وجه به صلاح نیست دو وزارتخانه حساس اقتصادی کشور با زیرشاخه‌های گسترده و محدوده فعالیتی بالا، بدون وزیر بمانند و از جانب آنها یک مقام حقوقی دولت در سطح وزیر که تاییدیه نمایندگان ملت را نیز دارد، در جلسات ستاد بودجه حضور نیابد.
پهناورترین استان کشور و پرچمدار پیاده سازی اقتصاد مقاومتی، استاندار ندارد
اما علاوه بر فقدان سفیر در دو کشور مهم و همچنین فقدان وزیر در دو وزارتخانه حساس، یکی از استان‌های مهم کشور نیز در شرایط حساس کنونی جنگ اقتصادی، فاقد استاندار است.
کرمان به عنوان پهناورترین استان کشور، یکی از سه منطقه پایلوت اقتصاد مقاومتی و پرچمدار پیاده سازی اقتصاد مقاومتی در کشور محسوب می‌شود. کرمان با دارا بودن ۲۴۲ معدن فعال و استخراج بیش از ۶۱ میلیون تن مواد معدنی - که بیشتر مس، آهن، کرومیت و زغال‌سنگ هستند - بزرگترین تولیدکننده مواد معدنی در کشور نیز است.
با این وجود، کرمان قریب به ۴ ماه است که بدون استاندار اداره می‌شود. «علی‌رضا رزم حسینی» آخرین استاندار کرمان، در اوایل خرداد سال جاری به دلیل مشکلات خانوادگی از این سمت استعفا داد و کرمان کماکان بدون استاندار است. مسئولان وزارت کشور علت تاخیر در معرفی استاندار جدید برای کرمان را انتظار برای تعیین تکلیف مصوبه ممنوعیت بکارگیری بازنشستگان می‌دانستند که با توجه به تایید این مصوبه در شورای نگهبان، دیگر تاخیر در معرفی استاندار برای این استان مهم کشور جایز نیست و این تعلل با شرایط جنگ اقتصادی همخوانی ندارد.
تردیدی وجود ندارد که کشور ما برخلاف القائات مسموم بدخواهان و اذناب رسانه‌ای آنها، دچار بحران اقتصادی نیست، اما قطعا آسیب‌هایی در مقوله اقتصادی در کشور وجود دارد که این آسیب‌ها بواسط جنگ اقتصادی تحمیل شده از جانب آمریکا تشدید شده است. در چنین شرایطی پذیرفتنی نیست که وزاتخانه‌های مهم و سفارتخانه‌های حساس و استان‌های تعیین کننده کشور بدون سکاندار اصلی اداره شوند.
بار دیگر سخنان اخیر رئیس جمهور را تکرار می کنیم که: اگر تا امروز روزانه ۸ ساعت کار می‌کردیم، نباید فردا نیز همین ۸ ساعت و با همین سبک و شیوه مدیریتی کار کنیم. امروز باید به فکر تغییر شرایط باشیم و از مشاورین و کارشناسان جدید بهره بگیریم و از هر فکر جدید و نویی استقبال کنیم و همه افکار و اندیشه‌ها را دعوت به همکاری کنیم.
البته رئیس جمهور ۱۳ خرداد ۹۶ هم گفته بود: همه افراد در دولت زحمت کشیدند اما همه یک جور نبودند. بعضی‌ها با همه توان آمدند و گیوه را وَر کشیدند آمدند در میدان؛ بعضی ها آستین را بالا زدند و آمدند توی میدان؛ بعضی ها هم، پاشنه گیوه آنها خوابیده بود و وَر نکشیدند؛لِخ لِخ کردند، یک مقدار راه آمدند.